του Σαράντη Δημητριάδη*
Η έρευνα του Παρατηρητηρίου Μεταλλευτικών Δραστηριοτήτων που δημοσιοποιήθηκε τελευταία δεν είναι παρά η αντικειμενική, άτεγκτη καταγραφή της υπάρχουσας (το πρώτο δεκαπενθήμερο του Αυγούστου 2015) κατάστασης στην ευρύτερη περιοχή του υποέργου Σκουριών. Η κατάσταση αυτή, τραγική από περιβαλλοντική άποψη όπως την είδα εγώ, δεν μπορεί παρά να χειροτερέψει στη συνέχεια, δεδομένου ότι ακόμα βρισκόμαστε στο προπαρασκευαστικό στάδιο, πριν το κύριο εξορυκτικό έργο και πριν την ολοκλήρωση της κατασκευής των φραγμάτων απόθεσης των μεταλλευτικών αποβλήτων.
Η εικόνα της περιοχής, όπως καταγράφεται στις φωτογραφίες, είναι χειρότερη από αυτήν που φανταζόμασταν και περιγράφαμε ως επαπειλούμενη προοπτική όσοι εκφράζαμε τις αντιρρήσεις μας στη συνολική ΜΠΕ της επένδυσης της Ε.Χ. γενικότερα, ειδικότερα δε στο μέρος που αφορούσε τη γιγαντοεξόρυξη των Σκουριών.
Η σημερινή -τρία χρόνια μετά- πραγματικότητα, φαίνεται να επιβεβαιώνει εμάς μάλλον παρά την σχεδόν ειδυλλιακή εξέλιξη που προβαλλόταν ως απολύτως εφικτή στη ΜΠΕ και στα σχετικά δημοσιεύματα της εταιρείας. Επειδή, δε, μια εικόνα ισοδυναμεί με χίλιες λέξεις, ο καθένας μπορεί να μελετήσει την έρευνα του Παρατηρητηρίου και τις πολλές φωτογραφίες που τη συνοδεύουν ώστε να σχηματίσει τη δική του γνώμη επ’ αυτών. Ο αφανισμός πολύτιμων δασικών εκτάσεων πέραν των προβλεφθέντων και αδειοδοτηθέντων, η δημιουργία μιας πυκνοδομημένης βιομηχανικής περιοχής στην κορυφή του Κάκαβου, η έκθεση στην έντονη λόγω υψομέτρου διάβρωση των τεράστιων πια απογυμνωμένων εκτάσεων εκεί, καθώς και η σοβαρότατη απειλή ρύπανσης ή και εξαφάνισης της υπόγειας υδροφορίας του Κάκαβου λόγω των απολύτως απαραίτητων για τη συνέχεια της εξόρυξης αποστραγγιστικών έργων, είναι κάτι που η έρευνα τεκμηριώνει με πειστικά στοιχεία.
Η αντίκρουσή τους από την εταιρεία δεν μοιάζει καθόλου εύκολη και θα απαιτήσει στοιχεία που θα διαψεύδουν τις φωτογραφίες και την εμπιστοσύνη στα μάτια μας, στοιχεία που ακόμα δεν είδαμε και που αναμένουμε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Πέρα όμως από την ιδιαίτερα βλαπτική, για το περιβάλλον, διάσταση των καταγγελλόμενων στην έρευνα του Παρατηρητηρίου, εξίσου σοβαρά ή και σοβαρότερα είναι και τα νομικά και ηθικά ζητήματα που ανακύπτουν.
Η οποιαδήποτε αρχική αδειοδότηση λειτουργίας μιας εταιρείας, επιβεβαιωμένη και κατοχυρωμένη με όσες θέλετε αποφάσεις του ΣτΕ, δεν αποτελεί και εν λευκώ εντολή ανεξέλεγκτης παραπέρα δραστηριότητας της εταιρείας αυτής, άνευ όρων και περιορισμών και με εξασφαλισμένη την πλήρη ασυλία της. Η αυτονόητη και αδιαμφισβήτητη αυτή αρχή δεν μπορεί, σε καμία περίπτωση, να αγνοηθεί.
Στη μία και μόνη επίσημη σχετική ανακοίνωση της εταιρείας επί του θέματος τονίζεται πως αυτή δεν αισθάνεται την οποιανδήποτε υποχρέωση να απαντήσει στα καταγγελλόμενα, πολύ περισσότερο να απολογηθεί γι’ αυτά, επειδή δεν προέκυψαν -λέει- από έρευνα θεσμοθετημένων ελεγκτικών οργάνων. Η εταιρία ξεκαθαρίζει ότι αποδέχεται ως μόνο συνομιλητή και επιτηρητή των πεπραγμένων της το κράτος. Αποδεκτό, έστω, αυτό. Μόνο που τα καταγγελλόμενα και τα φωτογραφημένα από πολίτες θα έπρεπε να τα έχουν ήδη υπ’ όψιν τους τα θεσμοθετημένα ελεγκτικά όργανα και η Διοίκηση, μέχρι και του υψηλότατου βαθμού της. Έτσι ώστε να μη χρειαστεί η εσπευσμένη συγκρότηση και αποστολή μεικτών κλιμακίων ελεγκτών να πάνε και να δούνε τι; αυτά που απλοί πολίτες κατάφεραν να δουν και να φωτογραφίσουν. Αυτά για τα οποία θα έπρεπε οι αρμόδιοι ελεγκτές και η Διοίκηση γενικότερα να έχουν έτοιμη την απάντηση στο αν είναι ή δεν είναι νόμιμα. Και, βεβαίως, την άλλη κρίσιμη απάντηση στην περίπτωση που δεν είναι νόμιμα: τι ακριβώς έκαναν γι’ αυτό.
Κανείς ασφαλώς δεν μπορεί να εξαναγκάσει την εταιρία να απαντήσει ή απολογηθεί σε κάτι που καταγγέλλουν απλοί πολίτες. Θα περιμένουμε, κατά συνέπεια, όλοι εμείς να ακούσουμε τι θα περιέχει η έκθεση του μεικτού κλιμακίου ελεγκτών που μετά την δημοσιοποίηση της έρευνας του Παρατηρητηρίου και κατ’ εντολή του αρμόδιου υπουργού έχει προβεί σε επιτόπου διερεύνηση των καταγγελλόμενων και μετά να ακούσουμε και τη γνώμη της εταιρείας επ’ αυτών. Εμάς, εν τω μεταξύ, κανένας δεν μπορεί να μας εμποδίσει να συνεχίσουμε να εξετάζουμε τις φωτογραφίες του πληγωμένου Κάκαβου και να αποτιμούμε τα όσα αυτές καταγράφουν. Τουλάχιστον αυτά δεν μπορούν να αμφισβητηθούν, ούτε από την εταιρεία, ούτε από τις όποιες δημόσιες υπηρεσίες, ούτε από τα όποια ελεγκτικά όργανα, ούτε από το όποιο διοικητικό δικαστήριο. Και κραυγάζουν για μια εξήγηση, αν όχι για μια απολογία.
* Ο Σαράντης Δημητριάδης είναι Ομότιμος καθηγητής Γεωλογίας του ΑΠΘ
Διαβάστε ακόμα:
Η αλήθεια πίσω από τα συρματοπλέγματα, του Τόλη Παπαγεωργίου
Απειλές από τις μεταλλευτικές δραστηριότητες στη ΒΑ Χαλκιδική, του Θεχάρη Δ. Ζάγκα
