Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου
Για 25η χρονιά, ο κριτικός κινηματογράφου Νίνος Φένεκ Μικελίδης διοργανώνει μια σινεφίλ γιορτή του ευρωπαϊκού σινεμά στο κέντρο της Αθήνας. Φέτος, το κιηματογραφικό Πανόραμα διεξήχθη από τις 15 έως τις 25 Νοεμβρίου, στην Ταινιοθήκη της Ελλάδας και τον Κινηματογράφο Τιτάνια, στην Ομόνοια. Παρακολούθησα εκτενώς το διεθνές διαγωνιστικό τμήμα της διοργάνωσης, μια και συμμετείχα στην επιτροπή της Διεθνούς Ομοσπονδίας Κριτικών Κινηματογράφου (FIPRESCI). Αναμφίβολα, δύο ήταν οι ταινίες που ξεχώρισαν: η Νύχτα Σιωπής του Τούρκου Ρέις Τσέλικ και Ο Θάνατος ενός άντρα στα Βαλκάνια του Σέρβου Μίροσλαβ Μομτσίλοβιτς.
Και οι δύο έχουν κοινή συνισταμένη: Είναι ιστορίες δωματίου, ένα είδος σινεμά πολύ δύσκολο που απαιτεί ιδιαίτερη τεχνική στη σκηνοθεσία και σημαντική πύκνωση στο σενάριο ώστε να παραμένει αμείωτο το ενδιαφέρον στο θεατή μια και απουσιάζουν τα εξωτερικά πλάνα. Οι ομοιότητες όμως σταματούν εδώ. Η ταινία του Τούρκου σκηνοθέτη, η οποία απέσπασε το Βραβείο της FIPRESCI, καθώς και εκείνο της επιτροπής αναγνωστών του περιοδικού Αθηνόραμα, σας μεταφέρει σε ένα μικρό χωριό στην ενδοχώρα της Τουρκίας, όπου παρακολουθείτε τη νύχτα γάμου ενός νιόπαντρου, εντελώς αταίριαστου ζευγαριού. Ένας άντρας άνω των 50 χρόνων και ένα ανήλικο κορίτσι παντρεύτηκαν από προξενιό, ώστε οι οικογένειες τους να μονιάσουν και να ενωθούν. Αυτή η παρά τη θέλησή τους ένωση οδηγεί κλιμακωτά στην τραγική κατάληξη.
Στον αντίποδα, η ταινία του Σέρβου σκηνοθέτη είναι μια αμιγώς κωμική ιστορία, ένα ανέκδοτο που στιγμές-στιγμές προκαλεί αστείρευτο γέλιο. Ένας μουσικός σκηνοθετεί την αυτοκτονία του. Πριν προχωρήσει στην αυτοχειρία, έχει τοποθετήσει στο κέντρο του σαλονιού του μια web κάμερα η οποία μεταδίδει ζωντανά ό,τι συμβαίνει στο χώρο. Γείτονες, γιατροί, νεκροθάφτες, αστυνομικοί, μεσίτες, πιτσαδόροι και διάφοροι άλλοι περίεργοι περνούν από το χώρο του… μυστηρίου, ο καθένας για να εξυπηρετήσει τον δικό του, σίγουρα ιδιοτελή, σκοπό. Τα κωμικά γκαγκ, τα υπέροχα σκετς και οι «θανατηφόρες» ατάκες δημιουργούν ένα εκρηκτικό κοκτέιλ γέλιου και διασκέδασης. Πρόκειται, σίγουρα, για την πιο κωμική στιγμή ενός σοβαροφανούς και βαρύγδουπου προγράμματος. Η ταινία έλαβε το Βραβείο Καλύτερης Ταινίας του φεστιβάλ.
Τέλος, αξίζει να αναφερθούμε στην ελληνική ταινία του διεθνούς διαγωνιστικού τμήματος. Η 10η μέρα του Βασίλη Μαζωμένου είναι ένα ιδιότυπο ντοκιουντράμα για την οδύσσεια ενός νεαρού Αφγανού από τη χώρα του στην Ελλάδα. Με κεντρικό αφηγητή τον ήρωα, ο Μαζωμένος αποτυπώνει με πλάνα του από τις εμπόλεμες αυτές περιοχές το δράμα του νεαρού μετανάστη, ο οποίος δεν μπορεί πουθενά (στο Αφγανιστάν, στο Ιράν, στην Τουρκία, στην Ελλάδα) να βρει την ηρεμία του, την ησυχία του, το απάγκιο του. Συγκλονιστικά είναι τα πλάνα του Έλληνα σκηνοθέτη από το αυτομαστίγωμα των μεταναστών για τον εορτασμό της 10ης ημέρας προς τιμή του Αλάχ, που λαμβάνει χώρα στον τόπο προσευχής τους, στον Πειραιά. Η ταινία που θα παιχτεί στις αίθουσες μέσα στο 2013, έλαβε το Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής του φεστιβάλ.
Νέστορας Πουλάκος
