Συνθήκες ανθρωπιστικής κρίσης και κοινωνικής γενοκτονίας στην Ελλάδα. Του Βασίλη Κυριακάκη
Οι μνημονιακές πολιτικές στην υγεία ως συνέχεια των νεοφιλελεύθερων πολιτικών συστηματικής και συνειδητής υποχρηματοδότησης, υποστελέχωσης και ιδιωτικοποίησης υποστηρικτικών λειτουργιών έχουν οδηγήσει σήμερα το ΕΣΥ σε τροχιά πλήρους κατάρρευσης που μαζί με τη συνεχιζόμενη φτωχοποίηση και εξαθλίωση του λαού έχει δημιουργήσει συνθήκες ανθρωπιστικής κρίσης και κοινωνικής γενοκτονίας. Από τη δεκαετία του ’90 ώς σήμερα η παραδοχή, από τις κυβερνήσεις του δικομματισμού και του Μνημονίου, των προβλημάτων και αδυναμιών του ΕΣΥ δεν οδηγούσε σε προσπάθειες βελτίωσης και ενίσχυσής του, αλλά ως επιχείρημα για την παραπέρα συρρίκνωση και ιδιωτικοποίησή του. Σε μια χώρα 3,5 εκατ. φτωχών, 2 εκατ. ανασφάλιστων, 1,5 εκατ. ανέργων, όπου η ζήτηση υπηρεσιών Υγείας στο δημόσιο σύστημα αυξάνεται ραγδαία (περίπου 35% αύξηση από το 2010), αυτό αντί να ενισχύεται, οδηγείται συστηματικά σε κατάρρευση.
Εικόνα διάλυσης
Ιδιαίτερα τα νοσοκομεία της χώρας βρίσκονται σε τραγική κατάσταση, που αντιστοιχεί σε τριτοκοσμική χώρα, με βαρύτατες συνέπειες στην υγειονομική κάλυψη του λαού.
Πολλά τμήματα και κλινικές, σε όλη τη χώρα, κλείνουν ή αναστέλλουν την καθημερινή λειτουργία τους, εκατοντάδες κλίνες ΜΕΘ παραμένουν κλειστές, ως αποτέλεσμα της συστηματικής υποστελέχωσης, αφού ούτε η μνημονιακή αναλογία 1:10 δεν εφαρμόζεται (το 2012 η αναλογία προσλήψεων προς αποχωρήσεις στα νοσοκομεία ήταν 1:28, καθώς προσλήφθηκαν 153 εργαζόμενοι έναντι 4.285 που αποχώρησαν). Κι ενώ από το δημόσιο σύστημα Υγείας λείπουν 6.000 γιατροί και 20.000 λοιπό νοσηλευτικό-βοηθητικό προσωπικό (η Ελλάδα το 2009 είχε 3,3 νοσηλευτές ανά 1.000 κατοίκους με μ.ο. της Ε.Ε. περίπου 8 ανά 1.000 κατοίκους), η κυβέρνηση σχεδιάζει την «κινητικότητα» (βλ. απόλυση) 2.500 εργαζομένων στην Υγεία έως το τέλος του 2014!
Συνεχίζεται με επιθετικό τρόπο η διαδικασία συγχώνευσης-κλεισίματος νοσοκομείων και κατάργησης οργανικών κλινών και θέσεων μέσω της αλλαγής των οργανισμών. Στην Αττική έχουν ήδη κλείσει δυο νοσοκομεία ΙΚΑ και δρομολογείται από τη νέα ηγεσία του υπ. Υγείας το κλείσιμο άλλων πέντε, ενώ για δεκάδες ακόμη σε όλη τη χώρα προβλέπεται κλείσιμο, συρρίκνωση μέσω «αλλαγής του χαρακτήρα» τους ή συγχώνευση με άλλα.
Λείπουν και τα στοιχειώδη
Η καθημερινή επίσης έλλειψη στοιχειωδών αναλώσιμων υλικών σε όλα τα νοσοκομεία (γάντια, γάζες, σύριγγες, οροί, καθετήρες, ουροδοχεία, κλινοσκεπάσματα κ.λπ.), αλλά και αντιδραστηρίων για εξετάσεις, ταινιών σακχάρου, φίλτρων νεφρού οδηγεί σε αναβολή χειρουργείων, αναστολή λειτουργίας ειδικών κλινικών, ενώ οι ασθενείς αναγκάζονται να αγοράζουν οι ίδιοι τα υλικά αυτά από την αγορά, προκειμένου να ολοκληρωθεί η περίθαλψή τους! Επικίνδυνη, επίσης, καθίσταται η έλλειψη ειδικών και μοναδικών φαρμάκων, όπως χημειοθεραπευτικά, ανοσοσφαιρίνες κ.ά., για τη θεραπεία καρκινοπαθών ή ασθενών με χρόνιες, δυσίατες νόσους, καθώς επίσης και φθηνών αλλά μοναδικών φαρμάκων εκλογής για τη θεραπεία σοβαρών σπάνιων (π.χ. μυασθένεια) ή και συχνών παθήσεων. Παρ’ όλα αυτά, το Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο 2013-2016 προβλέπει παραπέρα περικοπές λειτουργικών δαπανών για τα νοσοκομεία, ενώ η «αξιολόγηση των νοσοκομειακών μονάδων» γίνεται με μοναδικό κριτήριο την οικονομική αποδοτικότητα και όχι την υγειονομική – κοινωνική προσφορά!
Συνεχίζεται η «εισπρακτική λογική» των 5 ευρώ και των Κλειστών Ενοποιημένων Νοσηλίων (ΚΕΝ), η οικονομική «αφαίμαξη» των ασθενών, καθώς και το «υγειονομικό απαρτχάιντ» για τους ανασφάλιστους, που τους ζητείται να υπογράφουν δήλωση αποδοχής χρέους για τα νοσήλια. Το Μεσοπρόθεσμο προβλέπει δε από 1/1/2014 την καταβολή 25 ευρώ από τον ασθενή για την εισαγωγή του σε δημόσιο νοσοκομείο! Παράλληλα, είναι καθεστώς η υπερεντατικοποίηση της εργασίας των υγειονομικών, στους οποίους οφείλονται δεδουλευμένες εφημερίες και εξαιρέσιμα πολλών μηνών. Οι εργασιακές σχέσεις έχουν αποδιαρθρωθεί (επικουρικοί, συμβασιούχοι έργου, «μπλοκάκι»), ενώ μεγάλες διαστάσεις παίρνει η μαζική μετανάστευση, νέων κυρίως, γιατρών στο εξωτερικό.
Εις υγείαν… της ιδιωτικής Υγείας
Προωθείται αδιάλειπτα η πλήρης ιδιωτικοποίηση (εξωτερικά συνεργεία) όλων των υποστηρικτικών λειτουργιών των νοσοκομείων (ασφάλεια, καθαριότητα, εστίαση, τεχνική υποστήριξη, ραντεβού, τηλεφωνικά κέντρα). Κι ενώ έχει αποδειχτεί ότι αυτές οι εργολαβίες είναι οικονομικά ασύμφορες για το Δημόσιο, σχεδιάζουν την παράδοση σε ιδιωτικές εταιρίες και των οικονομικών υπηρεσιών, της πληροφορικής και των βιοχημικών-αιματολογικών-ακτινολογικών εργαστηρίων των νοσοκομείων!
Η εικόνα της κατάρρευσης του δημόσιου συστήματος Yγείας συμπληρώνεται από την κατεδάφιση της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΕΟΠΥΥ, Κέντρα Υγείας), της Αποκατάστασης, των προνοιακών δομών, Μονάδων Χρονίων Παθήσεων, ψυχοκοινωνικής φροντίδας, απεξάρτησης κ.ά.
Ο ΕΟΠΥΥ ιδρύθηκε ουσιαστικά για να συμβάλει στην περικοπή των δημόσιων δαπανών ή καλύτερα στη διοχέτευσή τους προς τον ιδιωτικό τομέα υγείας και την επιβάρυνση της τσέπης των ασθενών, μέσα από την κατάργηση εξετάσεων και φαρμάκων που ως τότε καλύπτονταν, μέσα από την αύξηση συμμετοχής για εξετάσεις και φάρμακα, καθώς και τη μείωση των ποσών για θεραπείες, παροχές και βοηθητικά θεραπευτικά μέσα. Ο σχεδιασμός για το μέλλον του ενδεχομένως να περιλαμβάνει και τη μετατροπή του ΕΟΠΥΥ από πάροχο Υγείας σε αγοραστή υπηρεσιών από τον ιδιωτικό τομέα, κατόπιν συμφωνίας του υπ. Υγείας και της Task Force του Ράιχενμπαχ. Οι συνέπειες της εφαρμογής των αλλεπάλληλων μνημονίων και της συνακόλουθης κατεδάφισης του δημόσιου συστήματος Yγείας είναι τραγικές για τη δημόσια Υγεία στη χώρα μας, όπως συνέβη σε όλες τις χώρες όπου επιβλήθηκαν ανάλογα προγράμματα από το ΔΝΤ. Σύμφωνα με τις επίσημες ετήσιες εκθέσεις Υγείας της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας, της ΠΟΥ, της Unicef, του ΟΟΣΑ, στοιχεία του ΚΕΣΥ, της Eurostat, καθώς και δημοσιευμένων επιστημονικών μελετών από Έλληνες και ξένους ερευνητές (βλ. παρακείμενο πίνακα), μπορεί κανείς αβίαστα να συμπεράνει πως τα μνημόνια, όχι μόνο βλάπτουν σοβαρά την υγεία, αλλά κυριολεκτικά αφαιρούν χιλιάδες ζωές.
Με βάση τα παραπάνω προβάλλει ως επιτακτική και ζωτική κοινωνική ανάγκη, ως όρος επιβίωσης του λαού η άμεση ανατροπή κι αυτής της κυβέρνησης και η κατάργηση των μνημονίων και κάθε μνημονιακής και νεοφιλελεύθερης πολιτικής και στην Υγεία και η δημιουργία ενός σύγχρονου δημόσιου συστήματος Υγείας που θα εξασφαλίζει δωρεάν, υψηλού επιπέδου ολοκληρωμένες υπηρεσίες σε όλους όσοι ζουν στη χώρα μας.
* Ο Βασίλης Κυριακάκης είναι γιατρός νευρολόγος, βουλευτής Φθιώτιδας του ΣΥΡΙΖΑ
