Ο Ρόμπερτ Φισκ είναι από τις σημαντικότερες μορφές της μαχητικής δημοσιογραφίας, που αρνείται να ενσωματωθεί στη βιομηχανία της παραπληροφόρησης. Εγκαταστημένος στο Λίβανο εδώ και τρεις δεκαετίες, καλύπτει, με γνώση, ανεξαρτησία και τόλμη, το ατελείωτο δράμα των λαών της ευρύτερης περιοχής, από το Μαρόκο ώς την Τουρκία και από τα Βαλκάνια ώς το Πακιστάν.
Μέσα από τις σελίδες της βρετανικής εφημερίδας The Independent, φωτίζει τις πλευρές των ζητημάτων που ο δυτικός Τύπος, οι κυβερνήσεις, οι ενταγμένοι διανοούμενοι και οι λομπίστες αποκρύβουν, διαστρέφουν και απαγορεύουν. Στο αμείλικτο στόχαστρό του όλες οι επιδόσεις των «καπιταλιστικών δημοκρατιών» σε επεμβάσεις, βασανιστήρια, γενοκτονίες, φυλακίσεις, εξαφανίσεις και δολοφονίες, από την ισραηλινή κατοχή στην Παλαιστίνη και τη δολοφονία της Ρέιτσελ Κόρι ώς το εκτός δικαίου Γκουαντάναμο και τους Αμερικανούς βασανιστές στις φυλακές Άμπου Γκράιμπ, στο Ιράκ.
Πακιστάν: Οίκοι βασανιστηρίων
Εάν θέλετε να ξέρετε πόσο κτηνωδώς φέρεται το Πακιστάν στο λαό του, πρέπει να συναντήσετε την Αμίνα Τζαντζούα, μια έξυπνη ζωγράφο και διακοσμήτρια, στο Ραβαλπίντι, θύμα της σκληρής καταπίεσης της χώρας της – αν και ούτε στρατιώτης ούτε αστυνομικός έχει ποτέ ακουμπήσει το χέρι του πάνω της. Γιατί, πριν από πέντε χρόνια, ο σύζυγός της, Μασούντ, έγινε ένας από τους «εξαφανισμένους» του Πακιστάν.
Αυτό είναι σκάνδαλο και ντροπή και, βεβαίως, έγκλημα κατά της ανθρωπότητας. Μη ρωτάτε πού έχει πάει ο Μασούντ –η Αμίνα ρωτάει, ασφαλώς, μέχρι και τον πρόεδρο–, γιατί αυτός έχει μπει στο σκοτεινό κόσμο, όπου κατοικούν 8.000 εξαφανισθέντες Πακιστανοί πολίτες, άντρες στην πλειοψηφία τους, που απήχθησαν από τα σπίτια τους ή από το δρόμο από αστυνομικούς και στρατιώτες, που έλαβαν διαταγές από κατασκόπους και μυστικούς πράκτορες και Αμερικανούς, από την 11η Σεπτεμβρίου 2001.
Μόνο στη Λαχόρι, υπάρχουν 120 «οίκοι βασανιστηρίων» για τους εξαφανισθέντες από την επαρχία του Παντζάμπ. Οι κραυγές πόνου από τα υπόγεια ακούγονται από τους γείτονες, που διαμαρτύρονται μόνο από φόβο ότι τα κτίρια μπορεί να γίνουν στόχος βομβιστικών επιθέσεων. Στο Πακιστάν, σήμερα, η αυτοσυντήρηση μετράει περισσότερο από τη συμπόνια.
Ο Μασούντ ήταν σαράντα τεσσάρων ετών, όταν «εξαφανίστηκε», στις 30 Ιουλίου 2005. Διέθετε ένα κολέγιο Πληροφορικής και ένα ταξιδιωτικό γραφείο, πατέρας δύο αγοριών και ενός κοριτσιού. Μια μέρα, δεν γύρισε σπίτι. Κανένας δεν είδε τι συνέβη…
«Αυτοί». Σ’ όποιον μιλάω εδώ, αναφέρεται σ’ «αυτούς». Πολλοί αρνούνται να μιλήσουν, για να μην προκληθούν «αυτοί» να προχωρήσουν σε μια γρήγορη εκτέλεση. «Αυτοί» είναι η Εσωτερική Ασφάλεια. «Αυτοί» είναι η στρατιωτική ασφάλεια. «Αυτοί» είναι οι Αμερικανοί, που είναι παρόντες –σύμφωνα με κάποιους «εξαφανισμένους», που απελευθερώθηκαν– στα βασανιστήρια. Το κίνημα «Υπεράσπιση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων», που ιδρύθηκε από την Αμίνα μαζί με άλλες 25 ομοιοπαθείς οικογένειες, έχει συγκεντρώσει αποδείξεις ότι αγγλόφωνοι ανακριτές κάνουν, ψύχραιμοι, ερωτήσεις στα θύματα, την ώρα του βασανισμού τους. Είναι ειρωνεία που η Αμίνα ζει σε μια στρατιωτική περιοχή του Ραβαλπίντι, δίπλα σε ένα παλιό βρετανικό στρατόπεδο, όπου Αμερικανοί στρατιώτες κυκλοφορούν με πακιστανικές στολές – μερικές φορές και Αμερικανίδες στρατιωτικοί, ντυμένες με τις στολές του πακιστανικού στρατιωτικού ιατρικού προσωπικού.
Ακόμα πιο ειρωνική ήταν η πρώτη πληροφορία που είχε μετά την εξαφάνιση του συζύγου της. «Όταν απευθύνθηκα στο Ανώτατο Δικαστήριο, για να ζητήσω την επιστροφή του, εμφανίστηκαν μάρτυρες, που δήλωσαν ότι είδαν τον Μασούντ μέσα σε ένα στρατόπεδο, στο Ραβαλπίντι, πολύ κοντά στην οικογένειά του. Για σκέψου, σε μικρή απόσταση από το σπίτι μας! Ήταν σε ένα κελί, στο παράπηγμα 111. Ήταν πολύ λυπηρό για μένα, ήταν κυνισμός να τον κρατούν τόσο κοντά στην οικογένειά του». Η Αμίνα ανακάλυψε ότι ένας από τους μάρτυρες στο δικαστήριο ζούσε στο Πεσαβάρ και ταξίδεψε στη βορειοδυτική ακριτική περιφέρεια, για να του μιλήσει, πέντε μήνες μετά την εξαφάνιση του συζύγου της. «Είχε βρεθεί στο στρατόπεδο, στο Ραβαλπίντι. Οι φυλακισμένοι κρατούνταν στην απομόνωση και, μόνο όταν τους πήγαιναν στην τουαλέτα, έρχονταν σε επαφή με άλλους φυλακισμένους. Ήταν υποχρεωμένοι να φοράνε μεγάλες κουκούλες –κουκούλες που κάλυπταν και τους ώμους τους–, για να μην μπορούν να επικοινωνήσουν με άλλο άτομο. Αυτός ο άνθρωπος μου είπε ότι ο άντρας μου ήταν εκεί, άκουσε το φρουρό να τον φωνάζει με το επώνυμό του».
Υπάρχουν αποδείξεις ότι οι «εξαφανισμένοι» μετακινούνται ανάμεσα σε στρατόπεδα και ανακριτικά κέντρα και θαλάμους βασανιστηρίων, σε διάφορες πόλεις. Υπάρχουν, επίσης, τρομερές φήμες –που ενισχύονται, κάποιοι λένε, από τις Αρχές ασφαλείας– ότι ο στρατός πετάει κρατούμενους από ελικόπτερα, ότι οι αστυνομικοί εξαφανίζουν τα πτώματα τη νύχτα, ρίχνοντάς τα σε έλη ή στην ύπαιθρο, για να αποσυντεθούν και να κατακρεουργηθούν από άγρια ζώα, προκειμένου να μη διακρίνονται τα ίχνη από τα βασανιστήρια, όταν ανακαλυφθούν τα κουφάρια. Αλλά η Αμίνα πιστεύει ότι οι περισσότεροι είναι ζωντανοί. Θα έλεγα ότι έχει ανάγκη να το πιστεύει αυτό.
«Μετά την 11η Σεπτεμβρίου, όλοι ανησυχούσαν. Άνθρωποι εξαφανίζονταν ανελέητα μετά τις επιθέσεις στη Νέα Υόρκη. Κανένας δεν ήξερε πού είχαν τους αγαπημένους μας. Οι πρώτοι μήνες ήταν σαν κόλαση για μένα. Μετά ξανακέρδισα τη συνείδησή μου και είπα, δεν θα το δεχτώ αυτό. Είπα, θα παλέψω. Είπα, θα πάρω πίσω τον άντρα μου». Γενναίες φράσεις. Γενναία κυρία.
Έτσι, στράφηκε στο μόνο γενναίο θεσμό, που ακόμα αγωνίζεται στο Πακιστάν: τους δικηγόρους, τους δικαστές και τα δικαστήρια. Μέχρι τώρα, το Ανώτατο Δικαστήριο στο Ισλαμαμπάντ και το τοπικό Ανώτατο στη Λαχόρι κατάφεραν να αποσπάσουν περίπου 200 κρατούμενους από τα νύχια του μηχανισμού ασφαλείας της χώρας – από αυτούς που παρέμεναν στο Πακιστάν.
Πολλοί έχουν μεταφερθεί στο τρυφερό έλεος των Αμερικανών, στο Μπαγκράμ, στο Αφγανιστάν, όπου Άραβες κρατούμενοι έχουν, από καιρό, καταγγείλει ότι χτυπήθηκαν και βιάστηκαν με σκουπόξυλα. Και δολοφονήθηκαν φυλακισμένοι, στο Μπαγκράμ, στη φυλακή που ο πρόεδρος Ομπάμα αρνείται να κλείσει.
«Δεν πρόκειται για ανθρώπους που “χάθηκαν”», λέει η Αμίνα. «Πρόκειται για απαγωγές. Άρχισα να κάνω φακέλους για τα θύματα των απαγωγών και έφτασα να έχω 788 οικογένειες στους καταλόγους μου. Αρχίσαμε τις έρευνες κι έτσι μπορέσαμε να απελευθερώσουμε 200 φυλακισμένους. Με διαταγές δικαστηρίων. Αυτοί όλοι βρίσκονταν ακόμα στο Πακιστάν. Άλλοι είχαν μεταφερθεί στο Μπαγκράμ, τρεις-τέσσερις στο Γκουαντάναμο – αυτοί τουλάχιστον ήταν ακόμα ζωντανοί».
Αλλά οι έρευνες της Αμίνα είναι και τρομακτικές. Δεν ανακαλύπτει μόνο απαχθέντες, που είναι ζωντανοί. Είναι και νεκροί.
Οι φάκελοι του κινήματος «Υπεράσπιση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων» δείχνουν ότι μόνο από το Μπαλουχιστάν έχουν εξαφανιστεί 1.700 άτομα. Απ’ όλους τους εξαφανισμένους, 4.000 φέρονται να είναι στα δίχτυα του υπουργείου Εσωτερικών και 2.000 να έχουν παραδοθεί σε «ξένες υπηρεσίες», συνήθως στους Αμερικάνους. Ίσως 750 Πακιστανοί έχουν μεταφερθεί από τους Αμερικάνους σε φυλακές στο Αφγανιστάν.
(αποσπάσματα από άρθρο του Ρόμπερτ Φισκ, «The Independent», 18 Μαρτίου 2010)
Ζωντανό… παράδειγμα
Η Αάφια Σιντίκι, τριάντα οκτώ ετών, νευροεπιστήμονας, απόφοιτος του Τεχνολογικού Ινστιτούτου της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ) με διδακτορικό από το Πανεπιστήμιο Μπράντεϊς, απήχθη καθ’ οδόν από το σπίτι της αδελφής της, στο Καράτσι του Πακιστάν, προς το αεροδρόμιο της πόλης, το 2003, μαζί με τα τρία παιδιά της.
Έπειτα από φρικτά βασανιστήρια στις φυλακές Μπαγκράμ του Αφγανιστάν, που ώθησαν τους συγκρατούμενούς της να κηρύξουν απεργία πείνας για τη σωτηρία της, βρέθηκε τελικά να δικάζεται στις ΗΠΑ ως συνεργάτης της Αλ Κάιντα, με μάρτυρες πράκτορες του FBI και την «αβίαστη ομολογία» του κατηγορούμενου για την επίθεση στους δίδυμους Πύργους Χαλίντ Σεΐχη Μωάμεθ, που πάρθηκε έπειτα από 183 τεχνητούς πνιγμούς, στους οποίους υποβλήθηκε ο ύποπτος από τους ανακριτές της CIA!
(στοιχεία από άρθρο του Ρόμπερτ Φισκ, «The Independent», 19 Μαρτίου 2010)
Συνολικά, έχουν κυκλοφορήσει στο εξωτερικό πέντε βιβλία του Ρόμπερτ Φισκ. Τα δύο τελευταία είναι: «Ο μεγάλος πόλεμος για τον πολιτισμό – Η κατάκτηση της Μέσης Ανατολής», 1.328 σελίδες, 2005 και «Η εποχή του πολεμιστή», 522 σελίδες, 2008 (εκδ. Fourth Estate/Harper Collins).
