Ολική επαναφορά της εξευτελιστικής μνημονιακής τελετουργίας – Με τεχνογνωσία… απορρύθμισης, αλλά χωρίς χρήμα το ΔΝΤ – Γρήγορη συμφωνία και στο βάθος εκλογές επιδιώκει η κυβέρνηση
Του Γιάννη Κιμπουρόπουλου
Το ειρωνικό, μελαγχολικό σύνθημα με το οποίο η εξεγερμένη γαλλική νεολαία εγκατέλειπε ηττημένη τα οδοφράγματα τον Μάη του 1968 και «επέστρεφε στην κανονικότητα» απέκτησε μια νέα επικαιρότητα από χθες. Οι εκπρόσωποι της «τερατόικας» επέστρεψαν ως επικυρίαρχοι στην Αθήνα απαιτώντας τα κλειδιά του κράτους- αδιάφορο τους ήταν αν η τελετή παράδοσης έγινε στο λόμπι του Hilton ή στο υπουργείο Οικονομικών. Ας σημειώσουμε καλά τα ονόματα που θα μας γίνουν απεχθώς οικεία την επόμενη τριετία, αν βεβαίως τελεσφορήσει η συμφωνία για το νέο Μνημόνιο: Ντέκλαν Κοστέλο, Κομισιόν, Ράσμους Ρούφερ, ΕΚΤ, Νικόλα Τζιαμαρόλι, ESM και Ντέλια Βελκουλέσκου, ΔΝΤ.
Η παρουσία της τελευταίας στην Αθήνα, κατόπιν παρακλητικής επιμονής της κυβέρνησης, παραμένει μυστήριο. Ποια ακριβώς είναι η «θεσμική» της αρμοδιότητα στη διαπραγμάτευση για το νέο Μνημόνιο, τη στιγμή που το ΔΝΤ έχει καταστήσει σαφές με την απόφαση του Δ.Σ. του που διέρρευσε προ ημερών ότι «δεν μπορεί να καταλήξει σε συμφωνία τεχνικού επιπέδου σε αυτό το στάδιο»; Ως γνωστόν, το έγγραφο της απόφασης του ΔΝΤ για… προληπτική αποστολή της εκπροσώπου του που δημοσιεύτηκε στους Financial Times μιλάει εμμέσως πλην σαφώς για συμμετοχή μόνο σε δεύτερο στάδιο. Θέτει ως προϋποθέσεις, πρώτον, την ολοκληρωμένη εφαρμογή μια δέσμης «μεταρρυθμίσεων» από την κυβέρνηση και, δεύτερον, συμφωνία των πιστωτών της Eυρωζώνης για ουσιαστική ελάφρυνση του ελληνικού χρέους. Σ’ αυτούς τους όρους, που θέτουν τη συμφωνία σε γκρίζα ζώνη αφού χωρίς τη συμμετοχή και τα λεφτά του ΔΝΤ δεν καλύπτεται το πακέτο των 82-85 δισ. του νέου δανεισμού, το Ταμείο προσέθεσε και τις ισχυρές του αμφιβολίες για την αποδοτικότητα του αποικιοκρατικού ταμείου ιδιωτικοποιήσεων των 50 δισ. το οποίο απαίτησε και επέβαλε η γερμανική ηγεσία. Το ΔΝΤ εκτιμά ότι δεν περιμένει έσοδα πάνω από 1,5 δισ. την επόμενη τριετία, κι είναι ένα ερώτημα αν αυτό αποτελεί ρεαλιστική προσέγγιση ή ένα ακόμη εργαλείο πίεσης προς τη Γερμανία να συναινέσει σε αναδιάρθρωση χρέους το ταχύτερο δυνατό.
Δύο τα μνημόνια;
Η νέα μνημονιακή «κανονικότητα» στην οποία προσχωρεί η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ έχει, λοιπόν, αυτή την ιδιομορφία. Το ΔΝΤ είναι κανονικά και πλήρως παρόν για να κάνει τη «βρομοδουλειά» των αντι-μεταρρυθμίσεων του τρίτου Μνημονίου, αλλά ως προς τον δανεισμό δεν προτίθεται να παραβιάσει για τρίτη φορά τους κανονισμούς του. Τα 16 δισ.(;) που του αναλογούν θα τα εγκρίνει αν και όταν γίνει αναδιάρθρωση χρέους, ίσως δηλαδή στις αρχές του 2016. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί η κυβέρνηση να χρειαστεί να υπογράψει ξεχωριστό Μνημόνιο με το ΔΝΤ και να υποστεί μια παράλληλη τελετουργία αξιολόγησης. Αυτό υπονοεί και η δήλωση της εκπροσώπου της Κομισιόν ότι «το ΔΝΤ έχει τις δικές του διαδικασίες και χρονοδιαγράμματα» κι ότι, επομένως, μέχρι τον Αύγουστο, κακώς εχόντων των πραγμάτων, θα συνομολογηθεί μόνο η συμφωνία χρηματοδότησης από τον ESM.
Καταιγίδα προαπαιτούμενων
Η Ντέλια Βελκουλέσκου του ΔΝΤ, λοιπόν, θα εισφέρει την «τεχνογνωσία» της στη διαπραγμάτευση κυβέρνησης- τετραμερούς και μια πρόγευση της «τεχνογνωσίας» αυτής δίνει ο… τραχανάς των νέων προαπαιτούμενων που έχουν απλώσει οι εκπρόσωποι των δανειστών: φορολογία αγροτών, πρόωρες συντάξεις, ρήτρα μηδενικού ελλείμματος, ιδιωτικοποίηση ΑΔΜΗΕ, ισοδύναμα για την απόφαση του ΣτΕ που κηρύσσει παράνομες τις μειώσεις συντάξεων, διόρθωση «μονομερών» ενεργειών της κυβέρνησης, κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης 8% στα εισοδήματα άνω των 500.000, εισφορά 6% στα εισοδήματα άνω των 50.000, αύξηση προκαταβολής φόρου στο 100% για μικρομεσαίους, ελεύθερους επαγγελματίες και «μπλοκάκια», κατάργηση φόρων υπέρ τρίτων, εργασιακά και συλλογικές συμβάσεις, δημιουργία badbank για τα κόκκινα δάνεια των τραπεζών που θα απορροφήσει τα 15 από τα 25 δισ. της νέας ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών, πέρασμα του ελέγχου των τραπεζών στον έλεγχο του ESM με ανοικτό το ενδεχόμενο πλήρους ιδιωτικοποίησής τους.
Η κυβέρνηση πασχίζει να πείσει ότι δεν τίθεται ζήτημα νέου πακέτου προαπαιτούμενων, επικαλούμενη το γράμμα της συμφωνίας της Συνόδου Κορυφής της 13ης Ιουλίου. Αλλά αυτό έχει εκ των πραγμάτων τεθεί, όχι κυρίως γιατί η εκπρόσωπος της Κομισιόν επιμένει ότι χρειάζονται «περισσότερες μεταρρυθμίσεις για να γίνει η πρώτη εκταμίευση», αλλά γιατί το ΔΝΤ το θέτει ως βασικό όρο συμμετοχής του στο νέο πρόγραμμα.
Μεγέθη κατάρρευσης
Εκτός από τη διελκυστίνδα των επί των νέων προαπαιτούμενων, τα τεχνικά κλιμάκια της «τερατόικας» μαγειρεύουν τα βασικά μεγέθη της οικονομίας στα οποία θα «κτιστεί» το τρίτο Μνημόνιο. Οι προβλέψεις για ύφεση τουλάχιστον 2% «κουρεύουν» τις προβλέψεις για έστω ελάχιστο πρωτογενές πλεόνασμα φέτος, αντίθετα εκτιμάται επιστροφή σε πρωτογενές έλλειμμα, αλλά αυτό ενδέχεται να αυξήσει αναγκαστικά τον λογαριασμό από το 2016 και μετά. Ο λογαριασμός αυτός είναι σαφώς μικρότερος από αυτόν που προέβλεπε η προηγούμενη εξωπραγματική συμφωνία με τους δανειστές (μέσο ετήσιο πλεόνασμα 3%-4,5%, περίπου 30 δισ. δημοσιονομικής προσαρμογής μέχρι το 2018), αλλά προστίθεται σε μια καθημαγμένη οικονομία που, έχοντας σωρεύσει ύφεση 27% μέχρι σήμερα, είναι αντιμέτωπη με την προοπτική πρόσθετης ύφεσης έως 7% την επόμενη τριετία. Αν ισχύσει ο «νόμος» της μετατροπής της ποσότητας σε ποιότητα, το ενδεχόμενο μιας κυριολεκτικής κατάρρευσης, νέας «αποτυχίας» του νέου προγράμματος και ολικής επαναφοράς του κατά Σόιμπλε σχεδίου GRexit δεν είναι εκτός προγράμματος.
Μη ασφαλείς «σύμμαχοι»
Το μείζον για την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, πρωτίστως για τον ΣΥΡΙΖΑ, είναι η πολιτική διαχείριση μιας συμφωνίας αντίστοιχης με αυτήν που κατασπάραξε το ΠΑΣΟΚ, ακρωτηρίασε τη Ν.Δ. και έφερε το εγχώριο πολιτικό σύστημα σε μόνιμη υπαρξιακή κρίση. Το υποτιθέμενο moratorium στο οποίο κατέληξε η ΚΠΕ του ΣΥΡΙΖΑ φαίνεται απίθανο να αποτρέψει τη διάσπαση, αν και η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ μάλλον την επιδιώκει, επιλέγοντας την «επανίδρυση» του κόμματος στη λογική του «δεν υπάρχει λύση εκτός ευρώ» και της «δίκαιης» διαχείρισης του νέου μνημονίου.
Ο σχεδιασμός βασίζεται στην διόλου δεδομένη «κανονικότητα» των εξελίξεων. Δηλαδή, στην υπογραφή της συμφωνίας μέχρι τις 20 Αυγούστου, στην έγκρισή της από την «εθνική πλειοψηφία» της Βουλής, στην επικύρωσή της από το έκτακτο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ και στην προσφυγή σε εκλογές, με υπόρρητο στόχο όχι μόνο να εδραιώσει ηγεμονία στο πολιτικό φάσμα, αλλά και να εξουδετερώσει οποιαδήποτε απόπειρα αυτόνομης έκφρασης ενός νέου διακριτού πόλου στα αριστερά του.
Σ’ αυτό ποντάρει σε δυο οιονεί συμμάχους: στην ανοχή των δανειστών ελλείψει εναλλακτικής πολιτικής λύσης, και στη μοιρολατρία που έχει ενσπείρει στην κοινή γνώμη με την μετατροπή του «όχι» σε ταπεινωτικό «ναι». Ωστόσο, από πουθενά δεν προκύπτει ότι αυτοί οι «σύμμαχοι» είναι δεδομένοι για πολύ. Και οι δανειστές και η ελληνική κοινωνία, για εντελώς διαφορετικούς λόγους καθείς, αποκαθήλωσαν με εντυπωσιακό τρόπο τους προηγούμενους φρουρούς των μνημονίων.
