Υπό ανατίναξη και πάλι η πυριτιδαποθήκη της Ευρώπης
του Γιώργου Τζαφέρη
Σύμφωνα με το γερμανικό Ινστιτούτο της Χαϊδελβέργης για τη Μελέτη των Διεθνών Συγκρούσεων, στην περιοχή των Βαλκανίων υποβόσκουν σήμερα 18 μικρές και μεγάλες συγκρούσεις, θυμίζοντας αρκετά την περίοδο των Βαλκανικών πολέμων, αλλά και τις παραμονές του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου.
Όλη σχεδόν η Βαλκανική χερσόνησος έχει μετατραπεί σε μια αρένα της σύγκρουσης Ρωσίας-Δύσης. Αλλά η κατάσταση γίνεται ακόμη πιο περίπλοκη με την παρουσία είτε μεγάλων περιφερειακών δυνάμεων, όπως η Τουρκία, που έχουν δικές τους βλέψεις, είτε με τις διεφθαρμένες τοπικές ελίτ αλλά και τα άλυτα εθνικά ζητήματα που άφησε πίσω της η βίαιη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας. Διαρκώς ανοίγουν και νέα μέτωπα, όπως δείχνει μεταξύ άλλων η όξυνση της εσωτερικής πολιτικής κρίσης στην Κροατία – όπου προχθές παραιτήθηκε η κεντροδεξιά κυβέρνηση του Αντρέι Πλένκοβιτς μετά τη ρήξη στους κόλπους του κυβερνητικού συνασπισμού.
Το μεγαλύτερο ενδιαφέρον αυτή τη στιγμή βρίσκεται πάντως στην πολιτική κρίση που μαστίζει την ΠΓΔΜ (έχουμε αναφερθεί αναλυτικά και επανειλημμένα στον Δρόμο) και στην προκλητική στάση της Αλβανίας, η οποία με τις κινήσεις της θέτει θέμα αλλαγής συνόρων, αφήνοντας να διαχέεται το όραμα για την δημιουργία της Μεγάλης Αλβανίας.
Η Δύση απαιτεί κυβέρνηση στην ΠΓΔΜ
Οι φήμες για πραξικόπημα στην ΠΓΜΔ είναι έντονες και εμφανίζονται ακόμη και στα επίσημα ΜΜΕ της χώρας. Θα το πράξει ο σημερινός πρόεδρος Ιβάνοφ (στέλεχος του εθνικιστικού φιλορωσικού κόμματος VMRO) κηρύσσοντας κατάσταση έκτακτης ανάγκης ώστε να μην γίνει η εκλογή προέδρου του Κοινοβουλίου από τα κόμματα που δηλώνουν πως έχουν κοινοβουλευτική πλειοψηφία (Σοσιαλδημοκρατική Ένωση/SDMS και κόμματα της αλβανικής μειονότητας); Ή θα τον προλάβουν τα παραπάνω κόμματα με τους οπλισμένους οπαδούς τους (Λεγεώνα Τιμής από την SDMS και ένοπλες ομάδες Αλβανών που έχουν κάνει την εμφάνισή τους);
Η Δύση παρεμβαίνει καθημερινά και απαιτεί τη συγκρότηση κυβέρνησης από τον εκλεκτό της Ζόραν Ζάεφ, επικεφαλή της SDMS, ο οποίος έχει αποδεχτεί την αλβανική πλατφόρμα (συμφωνία των αλβανικών κομμάτων με τις ευλογίες του πρωθυπουργού της Αλβανίας Έντι Ράμα για ομοσπονδιοποίηση του κράτους). Ο πρέσβης των ΗΠΑ, Τζ. Μπέιλι, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντ. Τουσκ, ο γ.γ. του ΝΑΤΟ, Γ. Στόλτεμπεργκ, οι πρέσβεις Ολλανδίας, Σουηδίας, Σλοβενίας, που εξέδωσαν κοινή δήλωση, είναι ορισμένοι μόνο από όσους έκαναν παρεμβάσεις σε μερικές μόνο μέρες.
Η Ε.Ε. έχει απειλήσει με προσωπικές κυρώσεις τον πρόεδρο της χώρας αλλά και τα στελέχη του κόμματος VMRO, όπως και με το μπλοκάρισμα των κονδυλίων που σχετίζονται με τις διαπραγματεύσεις για την ένταξη της χώρας σε αυτήν. Το ΝΑΤΟ καλεί τον υπουργό Άμυνας της ΠΓΔΜ στις Βρυξέλλες για να του δώσει «καλοπροαίρετες» συμβουλές για το πώς θα προχωρήσει η ένταξη σε αυτό. Κι ενώ η ρωσική κυβέρνηση δηλώνει συνεχώς ότι έχει νόμιμα συμφέροντα στη χώρα και την ευρύτερη περιοχή, τα οποία θα υπερασπιστεί με κάθε τρόπο, η επίσκεψη του αναπληρωτή βοηθού ΥΠΕΞ των ΗΠΑ για θέματα Ευρώπης-Ευρασίας στα Σκόπια την 1η του Μάη, φαίνεται να είναι η απάντηση του προέδρου Τραμπ στις εκκλήσεις Μέρκελ και Γιούνκερ να ασχοληθεί σοβαρά με τα Βαλκάνια.
Η Αλβανία λειτουργεί ως εμπρηστής των Δυτικών Βαλκανίων
Βαδίζοντας προς τις εκλογές του Ιουνίου, τις οποίες η αντιπολίτευση προσπαθεί να ματαιώσει, ο Έντι Ράμα, έχοντας την απόλυτη στήριξη των ΗΠΑ και της Γερμανίας, εντείνει τις εθνικιστικές του προκλήσεις προς όλα τα μέτωπα και τις γειτονικές χώρες – ενώ ταυτόχρονα εμφανίζεται ως «πατριώτης που αγωνίζεται ενάντια στην αποσταθεροποίηση της χώρας του, την οποία επιδιώκουν άλλες γειτονικές χώρες».
Παρεμβαίνει ανοιχτά στην πολιτική κρίση της ΠΓΔΜ με την υιοθέτηση των τεσσάρων αλβανικών κομμάτων και ζητάει την αλλαγή του συντάγματός της. Εξοπλίζει τον υπό δημιουργία στρατό του Κοσσόβου αλλά και κάθε λογής παραστρατιωτική ομάδα. Υποθάλπει αλυτρωτικές βλέψεις προς την Ελλάδα (Τσαμουριά) και τη Σερβία (κοιλάδα του Πρέσεβο). Με όχημα την Ένωση Μεγάλων Δήμων (πόλεις με Αλβανούς δημάρχους σε Αλβανία, ΠΓΔΜ, Κόσσοβο) προσπαθεί να δημιουργήσει οικονομικές και εκπαιδευτικές ζώνες για όλους τους Αλβανόφωνους, αλλά και σύγχρονη οδική σύνδεση, ώστε να αποκοπούν πρακτικά από τα κράτη τους. Και φυσικά, δηλώνει πρώτος την υποστήριξή του στην επίθεση των ΗΠΑ στη Συρία και στέλνει εγκάρδιο τηλεγράφημα στον Ερντογάν για τη νίκη του στο δημοψήφισμα.
Παρ’ όλα αυτά, η Μέρκελ τον χαρακτηρίζει μεγάλο μεταρρυθμιστή και φίλο της Γερμανίας, ενώ οι ΗΠΑ εξοπλίζουν το στρατό της Αλβανίας με σύγχρονα τεθωρακισμένα οχήματα και άλλο υλικό σε ιδιαίτερα χαμηλό αντίτιμο, λόγω της «συνεισφοράς» της Αλβανίας στο Αφγανιστάν και σε άλλες αποστολές, ανατρέποντας την στρατιωτική ισορροπία με τη Σερβία.
Οι αντιδράσεις Σερβίας και Ρωσίας είναι άμεσες (σύσφιξη σχέσεων και κοινές στρατιωτικές ασκήσεις), και οι δηλώσεις τους ιδιαίτερα καυστικές. «Οι ΗΠΑ έχουν δώσει πράσινο φως στον Έντι Ράμα για την αλλαγή συνόρων στα Δυτικά Βαλκάνια», δηλώνει ο Ν. Μίροβιτς, καθηγητής πανεπιστημίου στο Βελιγράδι, και το ασπάζεται δημόσια ο ΥΠΕΞ της Σερβίας την επομένη.
«Η υποστήριξη της Δύσης στα σχέδια για τη Μεγάλη Αλβανία είναι η ανταμοιβή της για την προσπάθεια να εξαλειφθεί η ρώσικη επιρροή στα Βαλκάνια», μεταδίδουν τα πρακτορεία ειδήσεων στη Ρωσία, και ο Ρώσος πρέσβης στα Τίρανα κάνει διάβημα στην Αλβανική κυβέρνηση με το οποίο δηλώνει ότι κινδυνεύει η ζωή του.
Δικαίως αναρωτιέται κανείς αν βρισκόμαστε στις αρχές του 21ου αιώνα, όπου η Νέα Τάξη Πραγμάτων θα έφερνε «ειρήνη, ασφάλεια και ανάπτυξη», ή στις αρχές του 20ού, όταν οι μεγάλοι πόλεμοι έσπειραν τον όλεθρο.
Σοβαρά επεισόδια στη Βουλή της ΠΓΔΜ
Την ώρα που γραφόταν το παραπάνω άρθρο για την έκρυθμη κατάσταση στην ΠΓΔΜ, οι εξελίξεις στη γείτονα απαντούσαν στο βασικό ερώτημα που έθετε για το ποιος θα προλάβει ποιον. Η πρωτοβουλία των κομμάτων που στηρίζονται από τη Δύση, να συγκληθεί η Βουλή και να εκλέξει πρόεδρό της τον αντιπρόεδρο ενός από τα αλβανικά κόμματα που έχει συμμαχήσει με την Σοσιαλδημοκρατική Ένωση (SDMS) ως πρώτο βήμα παράκαμψης της άρνησης του προέδρου της χώρας να τους δώσει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης, έφερε τη βίαιη αντίδραση του αντίπαλου στρατοπέδου.
Μέλη και οπαδοί του VMRO εισέβαλαν στη Βουλή, διέκοψαν τη διαδικασία και τραυμάτισαν οχτώ βουλευτές, μεταξύ των οποίων και τον επικεφαλής της SDMS και υποψήφιο μελλοντικό πρωθυπουργό Ζόραν Ζάεφ. Κυβερνητικές πηγές ανακοίνωσαν ότι τραυματίστηκαν 100 άτομα στην προσπάθεια της αστυνομίας να τους εκδιώξει, ενώ η αντιπολίτευση υποστηρίζει ότι ο αρχηγός του κόμματος «Συμμαχία των Αλβανών» είναι βαριά τραυματισμένος.
Άμεση ήταν η καταγγελία των επεισοδίων και του VMRO από τον Γ. Χαν, επίτροπο της Ε.Ε. για τη διεύρυνση στα Βαλκάνια, την Φ. Μογκερίνι, υπεύθυνη εξωτερικής πολιτικής της Ε.Ε., και σύσσωμη τη Δύση. Ο πρώτος που έσπευσε να τα καταδικάσει, αλλά και να μιλήσει για αυτοσυγκράτηση των Αλβανών της ΠΓΔΜ απέναντι σε προκλήσεις, ήταν ο πρωθυπουργός της Αλβανίας Έντι Ράμα. Όλοι τώρα περιμένουν την αντίδραση της Ρωσίας και ανασυντάσσουν δυνάμεις και σχεδιασμούς μέχρι τα επόμενα επεισόδια που, δυστυχώς, δεν προβλέπονται και πολύ ήρεμα.
