Μετά τις αυριανές πορτογαλικές εκλογές, διαφαίνεται μια παρατεταμένη περίοδος διαπραγματεύσεων για σχηματισμό κυβέρνησης και μια κυβερνητική κρίση σχεδόν πριν σχηματιστεί κυβέρνηση. Σε ένα βαθμό, έτσι, βρίσκεται στον αέρα το δάνειο των 78 δισ. ευρώ για τη «διάσωση» της Πορτογαλίας και το αντίστοιχο «Μνημόνιο».
Το πολιτικό πλαίσιο χαρακτηρίζεται από την πλειοδοσία των δύο μεγαλύτερων κομμάτων -Σοσιαλιστικού και Σοσιαλδημοκρατικού- αλλά και του μικρότερου δεξιού Λαϊκού Κόμματος, στις πολιτικές της λιτότητας, των περικοπών κοινωνικών δαπανών και της υποταγής στην τρόικα.
Σύμφωνα με πρόσφατες δημοσκοπήσεις(31/5) τα δύο μεγάλα κόμματα, Σοσιαλιστικό (Σ.Κ.) και Σοσιαλδημοκρατικό (ΣΔΚ) έχουν το ίδιο ποσοστό, περί το 36%, αν και υπάρχουν ορισμένες νεότερες που δίνουν μια διαφορά 2-6% υπέρ του κεντροδεξιού Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (ΣΔΚ 37%, Σ.Κ. 32%, με ανερχόμενο το δεξιό Λαϊκό Κόμμα, 10%). Με βάση το αντιπροσωπευτικό σύστημα της Πορτογαλίας, είναι αμφίβολο αν μπορεί να σχηματιστεί κυβερνητική πλειοψηφία του ΣΔΚ και του Λ.Κ. στους 230 βουλευτές της πορτογαλικής Βουλής.
Όσον αφορά το Πορτογαλικό Κομμουνιστικό Κόμμα και το Μπλόκο της Αριστεράς, τις δύο βασικές εκφράσεις της Αριστεράς, δημοσκοπικά το μεν πρώτο (από κοινού με τους Πράσινους) φαίνεται να κρατά τις δυνάμεις του (7,7%), το δε δεύτερο φαίνεται να πέφτει (5,2%). Στο 23% ανέρχεται η απροσδιόριστη ψήφος και στο 18% η αποχή. Το 5,2 των ερωτηθέντων δηλώνει ότι θα ψηφίσει εξωκοινοβουλευτικά κόμματα (εφημερίδα Publico).
Για την Αριστερά κρίνονται δύο σημαντικά ζητήματα: Το πρώτο είναι η πειστικότητα των εναλλακτικών λύσεων που προτείνει για την αντιμετώπιση του Δημόσιου Χρέους (98% του ΑΕΠ, για το 2011, σύμφωνα με εκτιμήσεις) και των μνημονιακών μέτρων, στα οποία συμπεριλαμβάνεται η περικοπή 1,5 δισ. ευρώ από τις συντάξεις και την εκπαίδευση. Το δεύτερο είναι πώς θα οικοδομηθεί η ευρύτερη δυνατή ενότητα μεταξύ όλων των δυνάμεων που τάσσονται κατά της μνημονιακής πολιτικής.
«Η Πορτογαλία σκίζεται μεταξύ αντίστασης και παραίτησης», αναφέρει ο Ντικ Νίκολς (Global Research 1/6). «Η αντίσταση εμφανίστηκε με τη γενική απεργία του Νοεμβρίου και τη μεγάλη κινητοποίηση των 300.000 νέων στις 12 Μαρτίου. Η παραίτηση εμφανίζεται με τα μεγάλα ποσοστά αποχής και την αξιοσημείωτη υποστήριξη των κομμάτων που υιοθετούν το πακέτο της τρόικας».
Εξ αντικειμένου οι εκλογές παίρνουν χαρακτηριστικά δημοψηφίσματος για το πακέτο της τρόικας, το οποίο θα βαθύνει την ύφεση, θα αυξήσει την ανεργία και την κοινωνική αθλιότητα. Κεντρικό ζήτημα αυτό του δημοσίου χρέους. Το ΠΚΚ έχει υιοθετήσει τέσσερις βασικές κατευθύνσεις που μπορούν να συνοψιστούν στο «Αναδιαπραγμάτευση του Χρέους-Ανάπτυξη της εθνικής παραγωγής»: Άμεση αναδιαπραγμάτευση του τρέχοντος πορτογαλικού Χρέους-επανεκτίμηση της λήξης, των επιτοκίων και των ποσών που θα πληρωθούν. Συνεργασία με χώρες που αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα -Ελλάδα, Ισπανία, Ιρλανδία, Ιταλία, Βέλγιο κ.ά.- με στόχο συγκλίνουσες δράσεις για το σταμάτημα της κερδοσκοπικής ανόδου των επιτοκίων, την αναθεώρηση των διατάξεων και των στόχων της ΕΚΤ και την υιοθέτηση μέτρων οικονομικής μεγέθυνσης, δημιουργίας θέσεων εργασίας και αυξήσεων μισθών. Υιοθέτηση πολιτικής οικονομικής ανάπτυξης, δημόσιες επενδύσεις, πλαίσιο ελέγχου της εισόδου προϊόντων, ώστε να εξασφαλιστεί η υποκατάσταση των εισαγωγών. Διαφοροποίηση των πηγών χρηματοδότησης της χώρας (δήλωση του Τζερόνιμο ντε Σούσα γ.γ., 10/4).
Στο Μπλόκο, όσον αφορά το Δημόσιο Χρέος, όπως και σε άλλα θέματα, οι απόψεις που εκφράστηκαν στο πρόσφατο συνέδριο (7-8/5) διαφοροποιούνται σε ορισμένες πτυχές. Οι υποστηρικτές της Διεθνούς Ένωσης Εργατών (11,5% των αντιπροσώπων του συνεδρίου) πρότειναν την άμεση παύση πληρωμών του δημόσιου χρέους. Επικρίνοντας τη θέση της πλατφόρμας που αντιπροσώπευε την απερχόμενη ηγεσία και το 82,5% των αντιπροσώπων, έγραψαν στον προσυνεδριακό διάλογο: «Ο λογιστικός έλεγχος του χρέους χωρίς παύση πληρωμών συγκαλύπτει το πρόβλημα: εάν θέλουμε έλεγχο του χρέους είναι γιατί αυτό είναι άδικο. Θα συνεχίσουμε να πληρώνουμε μια αδικία;». Για την πλειοψηφία θεωρείται ζωτικό να αποδειχθεί ότι η προσφυγή του Σόκρατες στην τρόικα δεν ήταν αναπόφευκτη και ότι θα μπορούσε να επιβληθεί στους δανειστές αναδιαπραγμάτευση του χρέους, συμπεριλαμβανομένης τελικά και της παύσης πληρωμών, μόνο αν συγκεντρώσει αυτή η θέση ισχυρή λαϊκή υποστήριξη.
