του Ηρόστρατου
Χωρίς μνήμη δεν είμαστε τίποτα
«…Οι καθημερινοί άνθρωποι δεν βρίσκονται στο ιστορικό προσκήνιο για τον απλό λόγο ότι οι επιστήμονες, οι ακαδημαϊκοί, οι επαγγελματίες ιστορικοί φτιάχνουν μια ιστορία που περιλαμβάνει μόνο αυτούς που έχουν αρχεία. Αλλά αυτοί που έχουν αρχεία είναι αυτοί που έχουν εξουσία…»
Τασούλα Βερβενιώτη, από συνέντευξη στην Αυγή, 4/6/2017
Στο προηγούμενο σημείωμα αυτής της στήλης είχα δώσει τον τίτλο «Ιδρύματα για να σβήνει η μνήμη», αναφερόμενος στο Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Η μνήμη όμως φαίνεται πως με κυνηγάει. Κι έτσι βρέθηκα την προηγούμενη Κυριακή στην εκδήλωση που οργάνωσε η Ομάδα Προφορικής Ιστορίας του Δήμου Χαλανδρίου με θέμα «Η δεκαετία του 40 και οι Χαλανδραίοι».
Όπως γνωρίζουν όσοι ασχολούνται με την προφορική ιστορία, ψυχή αυτής της προσπάθειας που σιγά – σιγά εξαπλώνεται σε όλη την Ελλάδα είναι η ιστορικός Τασούλα Βερβενιώτη. Για άλλη μια φορά την άκουσα να μιλά και να μας παρακινεί να γνωρίσουμε την ιστορία μέσα από τις αφηγήσεις ανθρώπων καθημερινών. Διότι την ιστορία την φτιάχνουμε όλοι εμείς κι ας τείνουμε να το ξεχνάμε.
Κι όντως, όπως είπε σε μια αποστροφή του λόγου της «χωρίς μνήμη δεν είμαστε τίποτα»
Διότι για να οραματιστούμε το μέλλον πρέπει πραγματικά να γνωρίσουμε το παρελθόν…
Και πως να μη συγκινηθεί κανείς με τον γέροντα, σχεδόν αιωνόβιο, που ήρθε σ’ αυτή την εκδήλωση, τον Νικόλαο Ξένο, που η ομάδα του Χαλανδρίου έχει ήδη φροντίσει να καταγράψει τη μαρτυρία του. Όμως τον ακούσαμε και δια ζώσης. Πώς ένας απλός άνθρωπος, από ένα τυχαίο περιστατικό, κυνηγημένος, βρέθηκε στην Υπάτη κι εκεί συναντήθηκε με τον Άρη Βελουχιώτη.
Να ακούγατε πως μπήκε στην ομάδα του. Πόσο λιτά και απλά περιέγραφε το γεγονός… Καμία σχέση με διάφορους που κάνουν ένα τίποτα και καμαρώνουν λες και…
Κι ύστερα γύρισα στο σπίτι, πλούσιος σε συναισθήματα και σκέψεις και έπεσα να διαβάζω το νέο βιβλίο της Άλκης Ζέη «Πόσο θα ζήσεις ακόμα γιαγιά;» (εκδόσεις Μεταίχμιο) που μας ξαναθυμίζει παλιότερα κείμενά της, ζωντανεύοντας κι αυτό με τον τρόπο του μνήμες. Πρόσωπα και καταστάσεις που δεν πρέπει ποτέ να ξεχάσουμε. Και για κάποιον λόγο στάθηκα ιδιαίτερα στα λόγια του Δημήτρη Δεσποτίδη, που μας μεταφέρει η αγαπημένη συγγραφέας:
«… «Ξέρεις» μου λέει «μαθηματικοί απ’ όλο τον κόσμο, σοφά κεφάλια, ψάχνουν έναν τύπο που αν τον βρουν θ’ αλλάξει όλη την ανθρωπότητα. Κι εμείς που δεν είμαστε σοφά κεφάλια ψάχνουμε έναν τύπο που θ’ αλλάξει το κόμμα κι όλη την Αριστερά… Για την ώρα πορευόμαστε με την προπαίδεια, όπως οι μαθηματικοί»…Καημένε Δημήτρη, που να ήξερες πως ακόμα δεν έχει βρεθεί ο «τύπος» και βαδίζουμε με την προπαίδεια. Μα που θα πάει, θα τον βρούμε που έλεγες κι εσύ, όχι βέβαια εμείς, υπάρχουν όμως νέοι που ψάχνουν…»
Ναι. Έτσι ακριβώς. Κι ελπίζουμε να ζήσει πολύ ακόμη η γιαγιά Άλκη Ζέη -πιο νέα από πολλούς- για να γράφει και να μας θυμίζει…
Ποίηση στο φως
Ξεκίνησε αυτή την εβδομάδα μια σειρά εκδηλώσεων στο Poems n’ crimes που έχουν ως στόχο να αποτελέσουν μια γιορτή της ποίησης. Νέοι ποιητές συνδιαλέγονται με το έργο οκτώ παλαιότερων σημαντικών ποιητών. Το κοινό θα έχει την ευκαιρία να έρθει σε επαφή με ποιητικές φωνές που άφησαν το στίγμα τους στην ελληνική λογοτεχνία.
Μάλιστα, καθ’ όλη τη διάρκεια των εκδηλώσεων θα τρέχει ανοιχτή πρόσκληση σε ποιητές να στείλουν ποιήματά τους που έγραψαν –ή θα γράψουν– με αφορμή το έργο των ποιητών του αφιερώματος. Επιλογή των ποιημάτων θα διαβάζεται σε κάθε εκδήλωση. Οι συμμετοχές μπορούν να αποστέλλονται στο e-mail: [email protected] με την ένδειξη: «ποίηση στο φως».
Η πρώτη βραδιά ήταν αφιερωμένη στον Έκτορα Κακναβάτο.
Το πρόγραμμα στη συνέχεια:
30/1, Μαρία Κυρτζάκη
Συνομιλούν οι Ελένη Γαλάνη, Εύα Σπαθάρα, Γιώργος Ψάλτης
28/12, Γιάννης Κοντός
Συνομιλούν οι Μαριγώ Αλεξοπούλου, Κωνσταντίνος Παπαχαράλαμπος, Θωμάς Τσαλαπάτης
25/1, ΝΑΤΑΣΑ Χατζιδάκι
Συνομιλούν οι Γιάννης Σ. Βιτσαράς, Ευτυχία Παναγιώτου
22/2, Γιάννης Βαρβέρης
Συνομιλούν οι Χαράλαμπος Γιαννακόπουλος, Εσμεράλδα Γκέκα, Νίκος Ερηνάκης
22/3, Νανά Ησαΐα
Συνομιλούν οι Πατρίτσια Κολαΐτη, Μαρία Κουλούρη
26/4, Αργύρης Χιόνης
Συνομιλούν οι Ορφέας Απέργης, Ασημίνα Ξηρογιάννη, Αντώνης Τσόκος
31/5, Ζωή Καρέλλη
Συνομιλούν οι Αναστασία Γκίτση, Καλλιόπη Εξάρχου
επιμέλεια εκδηλώσεων: Αγγελική Λάλου
Στις 19.30, Poems n’ crimes: Αγίας Ειρήνης 17, Αθήνα, τηλ.: 210-3228839
