Έφτασα προς το τέλος του καταλόγου, στο «Σινέ Παρί», στην Κυδαθηναίων, στην Πλάκα, και θυμήθηκα τον «Ζυγό» του Δομάζου, που λειτουργούσε στο ισόγειο του κτιρίου, με Ξαρχάκο, Μπίνη, Μοσχολιού, Αλεξίου, και άλλες δόξες, σε εποχές καλές για το ελληνικό τραγούδι. Πορτοκάλια στον ήλιο. Παράξενος τίτλος για ταινία. Ακαταλαβίστικος και αντιεμπορικός. Τον αναζήτησα στο Google. Στο Αθηνόραμα έγραφε επί λέξει «Σκηνοθετικό ντεμπούτο του γιου του Κεν Λόουτς, έμπειρου τηλεοπτικού δημιουργού, που αφηγείται με ευαισθησία, αλλά χωρίς νεύρο και δραματική δύναμη μια αληθινή συγκινητική ιστορία». Δηλαδή, ψιλοάδειασμα, με το γάντι. Συνέχισα. Βρήκα την ταινία με τον αγγλικό της τίτλο Oranges and sunshine στις εφημερίδες Guardian και Observer. Η παρουσίασή της στο άλλο άκρο. Η ιστορία που πραγματεύεται η ταινία είναι όχι μόνο αληθινή, αλλά και συγκλονιστική, αποφαίνονται οι Βρετανοί κριτικοί. «Μια δυνατή γροθιά», γράφει ο Peter Bradshaw. Η ταινία υμνείται. Ο κύβος ερρίφθη. Η ταράτσα του «Σινέ Παρί», με τραπεζάκια ανά τρία καθίσματα, φόντο τα φωτισμένα τοιχώματα της Ακρόπολης κι ένα ουζάκι με πάγο στο χέρι, ήταν ό,τι πρέπει για μια ταινία που με είχε προκαλέσει με το θέμα της.
Απαγωγές παιδιών ιθαγενών
Η ταινία Πορτοκάλια στον ήλιο πραγματεύεται την αποκάλυψη μιας άγνωστης πτυχής του εποικισμού της Αυστραλίας. Εποικισμού που πρωτίστως χαρακτηρίζεται από τη γενοκτονία που συντελέσθηκε σε βάρος των γηγενών κατοίκων της Αυστραλίας από τους λευκούς εποίκους όχι «αυθόρμητα», αλλά μεθοδευμένα από τις άρχουσες τάξεις και διοικήσεις της Μεγάλης Βρετανίας και της Αυστραλίας, από την πρώτη στιγμή του εποικισμού και συνεχίζεται με διάφορες μορφές μέχρι τις μέρες μας!
Οι διωγμοί και η εξολόθρευση των ιθαγενών είχαν έρθει από καιρό στο προσκήνιο, ενώ πιο πρόσφατα έγινε γνωστό παγκοσμίως ότι στην Αυστραλία εφαρμόστηκε και μία ιδιαίτερα απεχθής πρακτική κατά των αμποριζίνων: η πολιτική αρπαγής χιλιάδων παιδιών από τους ιθαγενείς που επέζησαν από τις συστηματικές διώξεις, τις δολοφονίες και τις αρρώστιες που τους μετέδωσαν οι Ευρωπαίοι. Τα παιδιά που αποτέλεσαν την «Κλεμμένη γενιά»! Περίπου 100.000 παιδιά ιθαγενών είχαν απαχθεί βίαια από τις οικογένειές τους για να μεγαλώσουν σε επιλεγμένες οικογένειες λευκών και ειδικά «ιδρύματα» για να αποκοπούν εντελώς από την κουλτούρα τους και να αποκτήσουν με το ζόρι την κουλτούρα των λευκών εποίκων. Παιδιά υπό «αναμόρφωση» που ταυτόχρονα οι «αναμορφωτές» χρησιμοποιούσαν από πολύ μικρή ηλικία, ως δούλους! Υπηρέτριες τα κορίτσια και εργάτες γης και οικοδόμοι τα αγόρια. Κι αυτό σχεδόν μέχρι το 1970!*
Ανήλικοι λευκοί σκλάβοι
Αυτό, όμως, που ήταν τελείως άγνωστο, είναι ότι η πολιτική του μαζικού παιδομαζώματος και δουλεμπορίου δεν αφορούσε μόνο τα παιδιά των ιθαγενών, που έτσι κι αλλιώς η κυρίαρχη κουλτούρα θεωρούσε ότι ανήκουν σε κατώτερη ανθρώπινη βαθμίδα, αλλά και Βρετανόπουλα, δηλαδή λευκά παιδιά, από την Αγγλία και τη Σκωτία, τα οποία εκτοπίστηκαν κατά χιλιάδες σε διάφορες βρετανικές κτήσεις στην Αμερική, τη Ροδεσία, τον Καναδά, τη Νέα Ζηλανδία και την Αυστραλία! Παιδιά όχι ιθαγενών, αλλά λευκών Βρετανών πολιτών, που για διάφορους λόγους βρίσκονταν σε κρατικά, φιλανθρωπικά και χριστιανικά ιδρύματα στη Μ. Βρετανία!
Ένα έγκλημα τεραστίων διαστάσεων που αποκαλύφθηκε από ένα τυχαίο περιστατικό, μόλις το 1987! Από μία κοινωνική λειτουργό, στο Νότινχαμ, η οποία αναπάντεχα γίνεται αποδέκτης ενός αιτήματος από ένα θύμα αυτού του παιδομαζώματος που ψάχνει, σε προχωρημένη ηλικία, πληροφορίες για την οικογενειακή του προέλευση. Η Margaret Humphreys αναζητώντας στοιχεία για το συγκεκριμένο άτομο, ανακαλύπτει σοκαρισμένη μια βαθιά κρυμμένη αλήθεια που δεν αφορά δύο και τρεις ανθρώπους, αλλά τουλάχιστον 130-150.000 παρόμοιες περιπτώσεις! Δεκάδες χιλιάδες Βρετανόπουλα που φορτώθηκαν σε πλοία και εκτοπίστηκαν στις αποικίες τις οποίες η βρετανική κυβέρνηση ήθελε να ενισχύσει για λόγους δημογραφικούς με λευκό νεανικό πληθυσμό και απλήρωτα εργατικά χέρια για τις πιο σκληρές δουλειές. Επί πλέον, μ’ αυτή τη μέθοδο, το βρετανικό κράτος ξεφορτωνόταν ένα «βάρος» και γλίτωνε από τα έξοδα συντήρησης αυτών των παιδιών. Ένα κρατικό δουλεμπόριο με θύματα προερχόμενα από τα πιο φτωχά, καθυστερημένα και ανυπεράσπιστα στρώματα της βρετανικής κοινωνίας. Ειδικά, δε, στην περίπτωση της Αυστραλίας, η βρετανική κυβέρνηση συνέχισε αυτή την πρακτική εκτοπίζοντας σαν δούλους, αγόρια και κορίτσια από την Αγγλία και τη Σκωτία, σχεδόν μέχρι τα τέλη του 20ού αιώνα!
Συνεργοί του παιδομαζώματος, η αυστραλιανή κυβέρνηση και οι χριστιανικές οργανώσεις που αναλάμβαναν, επί χρήμασι, την εκτέλεση της… θεάρεστης αποστολής. Στην πορεία της έρευνάς της, παρ’ όλους τους κινδύνους που αντιμετώπισε, αλλά και χάρη στην υποστήριξη που εξασφάλισε από μερικά άτομα και φορείς, η Humphreys βρήκε χιλιάδες ανθρώπους που είχαν απαχθεί από τη Μεγάλη Βρετανία και είχαν μεταφερθεί παρά τη θέλησή τους και εν αγνοία των γονιών τους στην Αυστραλία και αλλού. Οι επιζώντες γονείς νόμιζαν ότι τα παιδιά τους είχαν πεθάνει και τα παιδιά που είχαν τουλάχιστον ένα γονιό νόμιζαν ότι ήταν ορφανά.
Η αλήθεια που ήρθε στο φως αποκάλυψε όχι μόνο ένα μεγάλης κλίμακας παιδομάζωμα, αλλά και τις άγριες συνθήκες μέσα στις οποίες όλα αυτά τα παιδιά ενηλικιώθηκαν και ενσωματώθηκαν στην κοινωνία. Χιλιάδες παιδιά από τριών έως 16 ετών έχτιζαν μεγάλα κτίρια, όργωναν με πρωτόγονα μέσα άγονες εκτάσεις στην έρημο, και κακοποιούνταν σεξουαλικά, επί χρόνια ανυπεράσπιστα, με συχνές τιμωρίες και ξυλοδαρμούς!
Τα στοιχεία από τα αρχεία, στην Αγγλία και την Αυστραλία, είχαν εξαφανιστεί. Υπήρχαν μόνο ίχνη τους σε διάφορες σκόρπιες πηγές, αλλά οι μαρτυρίες των θυμάτων που συλλέγονταν κατά χιλιάδες ήταν αδιαμφισβήτητες. Τα θύματα δεν ήταν μόνο κάποιοι άνθρωποι που έζησαν στο παρελθόν, αλλά και τωρινοί, αφού το τελευταίο ίδρυμα με «οικότροφους» έκλεισε μόλις το 1970.
Τα προγράμματα ενσωμάτωσης των απαχθέντων παιδιών εκτελούνταν, με όλη τη σημασία της λέξης, από αναδόχους, άτομα, ιδρύματα και θρησκευτικές οργανώσεις όπως η Χριστιανική Αδελφότητα στο «Καθολικό Αγροτικό Κολέγιο», στο Bindoon του μακρινού Περθ, που χρησιμοποιούσε τα κορίτσια ως υπηρέτριες και τα αγόρια ως εργάτες, αλλά και ως σεξουαλικά αντικείμενα από την ηλικία των τεσσάρων ετών!
Εμπόριο παιδιών
Οι Βρετανοί είχαν αρχίσει από το 1615 να στέλνουν κατάδικους για να εποικίζουν τις κατακτημένες περιοχές, αξιοποιώντας τη σκληρότητα των εγκληματιών για τη βίαιη καθυπόταξη των ιθαγενών. Και σχεδόν ταυτόχρονα, είχαν αρχίσει τις αποστολές απροστάτευτων ανηλίκων στην Αμερική. Τα πρώτα 100 παιδιά έφτασαν στη Βιρτζίνια το 1619. Παράλληλα με τις επίσημες αποστολές παιδιών, γρήγορα άνθισε ένα μεγάλο κύκλωμα που έκανε απαγωγές παιδιών για προώθησή τους στις αποικίες, αλλά και στο στρατό! Στη δεκαετία του 1740, 500 παιδιά απήχθησαν μόνο από την πόλη Άμπερντιν της Σκωτίας για να πουληθούν στις αποικίες!
Το εμπόριο παιδιών γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη στις ΗΠΑ. Από το 1854 έως το 1930, η Children’s Aid Society και η New York Foundling Hospital έστειλαν 150-200 χιλιάδες μικρά παιδιά με τα «τρένα των ορφανών» στις αγροτικές μονάδες της Δύσης, σκλαβάκια. Οι μαζικές αποστολές λευκών παιδιών την Αυστραλία, ξεκινώντας από το 1947, ανήκουν στην πιο πρόσφατη φουρνιά δουλεμπορίου.
Συνολικά, εκατοντάδες χιλιάδες παιδιά από οικογένειες ιθαγενών, αλλά και από οικογένειες λευκών φτωχών, έγιναν δούλοι, στην Αμερική, τον Καναδά, τη Νέα Ζηλανδία κι αλλού! Μέχρι τις μέρες μας! Άλλο ένα από τα τεράστια και ανομολόγητα εγκλήματα πάνω στα οποία στηρίχτηκε το λαμπερό καπιταλιστικό θαύμα της ευημερίας και της δημοκρατίας!
Υ.Γ. Τα χαμένα παιδιά της αυτοκρατορίας (The lost children of the empire) προβλήθηκε από το BBC το 1989 και το βιβλίο της Humphreys Άδειες κούνιες (Empty cradles) κυκλοφόρησε το 1996, αλλά με μεγάλη καθυστέρηση και δυστοκία ψέλλισαν τις απολογίες τους οι πρωθυπουργοί της Αυστραλίας το 2009 και της Μεγάλης Βρετανίας το 2010.
Για τις γενοκτονίες των ιθαγενών και το παιδικό δουλεμπόριο θα επανέλθουμε.
* Αποκαλυπτική η σχετική ταινία Rabbit-proof fence του Phillip Noyce (2002) που στηρίχτηκε στο ομώνυμο βιβλίο της Doris Pilkington Garimara, με θέμα την αληθινή ιστορία τριών κοριτσιών 8, 10 και 14 ετών που, το 1931, δραπετεύουν από ένα «ίδρυμα» και βαδίζοντας για εννιά βδομάδες κατά μήκος ενός φράχτη 2.400 χλμ. που προστατεύει τις καλλιέργειες από τους λαγούς, επιστρέφουν στον τόπο τους κυνηγημένα από λευκούς ανιχνευτές ιθαγενών! Η μουσική της ταινίας είναι του Peter Gabriel.
