Η Σύνοδος του G20 και η αναμέτρηση της Δύσης με τη Ρωσία
Του Γιώργου Τζαφέρη
Όλο και περισσότερο επανέρχεται στις πρώτες ειδήσεις των διεθνών (για τα εγχώρια ας μην μιλήσουμε καλύτερα…) ΜΜΕ, η αυξανόμενη ένταση στην Αν. Ουκρανία. Η εκεχειρία του Μινσκ που, θεωρητικά, ισχύει από τις 5 Σεπτεμβρίου, δεν εφαρμόστηκε ποτέ στην πραγματικότητα, με κύρια ευθύνη της oυκρανικής κυβέρνησης. Ειδικότερα, μετά τις εκλογές της 26ης Οκτωβρίου και την αναδιάταξη των πολιτικών δυνάμεων με τη νέα κυβέρνηση συνασπισμού στο Κίεβο, επιλέχθηκε μια αποφασιστική, σύμφωνα με τις εξαγγελίες, πολιτική στάση για την τελική επίθεση που θα καθάριζε το τοπίο. Καθημερινές είναι οι στρατιωτικές επιθέσεις στις ανατολικές επαρχίες με διάφορα προσχήματα και οι προσπάθειες ανακατάληψης στρατηγικών σημείων και πόλεων. Σύμφωνα με τις επίσημες δηλώσεις των απεσταλμένων του ΟΗΕ, από την έναρξη της σύγκρουσης, τον περασμένο Απρίλιο, οι νεκροί έχουν ξεπεράσει τους 4.300 εκ των οποίων οι 957 μετά την υπογραφή της εκεχειρίας, ενώ περίπου 10.000 είναι οι τραυματίες και 466.000 οι εκτοπισμένοι. Και όλα αυτά, ας μην το ξεχνάμε, μέσα στην «πολιτισμένη Ευρώπη».
Αυτή η τελευταία στρατιωτική κλιμάκωση δεν φαίνεται να έχει επιτυχίες, αφού η οργάνωση και αντίσταση των στρατιωτικών μονάδων της Νοβορωσίας, όπως ονομάστηκαν οι ανατολικές περιφέρειες της χώρας μετά και τις δικές τους εκλογικές διαδικασίες στις 2 Νοέμβρη και με την όποια υπαρκτή βοήθεια της Ρωσίας, δείχνει ότι η σύγκρουση αυτή δεν θα τελειώσει εύκολα και μάλιστα με στρατιωτικούς όρους.
Δίπλα στη στρατιωτική σύγκρουση, σε πλήρη εξέλιξη βρίσκεται και η διπλωματική, πολιτική και οικονομική αντιπαράθεση Δύσης και Ρωσίας που πλέον εκτυλίσσεται σε πλανητικό επίπεδο. Η ουκρανική κρίση καθορίζει πολιτικές και στρατηγικές, τακτικές και συμμαχίες των μεγάλων παικτών.
«Ισχυρό ΝΑΤΟ»
Αποκαλυπτικά είναι όσα δήλωσε στο Βήμα, στις 2 Νοεμβρίου, ο νέος γ.γ. του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτεμπεργκ κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στην Ελλάδα, υποστηρίζοντας πως η προσοχή της Ευρωατλαντικής Συμμαχίας είναι αυτή την περίοδο στραμμένη στην ουκρανική κρίση:
«Έχουμε δει μια πιο επιθετική Ρωσία να παραβιάζει το Διεθνές Δίκαιο, την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας, να αλλάζει τα σύνορα με τη χρήση βίας. Επίσης, δεν νομίζω ότι υπάρχει αντίφαση ανάμεσα σε ένα ισχυρό ΝΑΤΟ και σε μια εποικοδομητική σχέση με τη Ρωσία. Πιστεύω ότι ισχύει ότι το αντίθετο. Μόνο μέσω μιας ισχυρής, προβλέψιμης συμμαχίας μπορούμε να δημιουργήσουμε τα θεμέλια γι’ αυτή τη σχέση».
Παράλληλα, υποστηρίζοντας πως μόνο ένα ισχυρό ΝΑΤΟ θα επέβαλλε καλές σχέσεις με την Ρωσία, ο γ.γ. του Οργανισμού δήλωσε:
«Έχουμε εφαρμόσει μέτρα για να παρέχουμε αίσθημα ασφαλείας στους συμμάχους, ειδικά στο ανατολικό τμήμα της Συμμαχίας, με εναέρια αστυνόμευση στη Βαλτική Θάλασσα, με στρατεύματα στο έδαφος σε εκ περιτροπής βάση και περισσότερες ασκήσεις στα ανατολικά. Έχουμε, επίσης, ενισχύσει τη ναυτική μας παρουσία στη Βαλτική και στη Μαύρη Θάλασσα. Η σημασία αυτών των μέτρων έχει φανεί ιδιαίτερα τις τελευταίες ημέρες διότι έχουμε μεγαλύτερη ρωσική αεροπορική δραστηριότητα».
Ο Γ. Στόλτεμπεργκ συνέχισε τις δηλώσεις του από την Εσθονία, στα σύνορα πια με τη Ρωσία, σημειώνοντας ότι έχουν πραγματοποιηθεί 400 αναχαιτίσεις ρωσικών πολεμικών αεροσκαφών εντός του 2014 (αυξημένες κατά 50% από το 2013) από τα αντίστοιχα του ΝΑΤΟ σε παραβιάσεις εθνικού εναέριου χώρου χωρών-μελών της Συμμαχίας.
Η αντιπαράθεση έδωσε τον τόνο και στη Σύνοδο των Χωρών του APEC, πολύ δε περισσότερο στη σύσκεψη των 20 πιο ισχυρών οικονομιών του πλανήτη, στο περίφημο G20 στην Αυστραλία, όπου κύριο θέμα ήταν η κατάσταση στην Ουκρανία. Μια αντιπαράθεση που σχετίζεται με τις κινήσεις της Ρωσίας για στρατιωτική και ενεργειακή συνεργασία με την Κίνα, αλλά και τη διάταξη των δυνάμενων στην άλλη εύφλεκτη περιοχή του πλανήτη, αυτή της Μ. Ανατολής.
Πώς θα κινηθούν Ρωσία και Δυτικοί
Η Ρωσία από την πλευρά της θα κάνει τα πάντα να διατηρήσει το μέτωπο της Ουκρανίας ανοιχτό -και όλα δείχνουν ότι έχει τις δυνατότητες για κάτι τέτοιο- και θα κινηθεί με πολλούς τρόπους για να αναδείξει ότι δεν είναι υπεύθυνη για όσα εξελίσσονται. Ενώ φυσικά θα προσπαθεί να μην γονατίσει οικονομικά από τις κυρώσεις της Δύσης, ώστε να την αναγκάσει να δεχθεί έναν συμβιβασμό που να την καλύπτει. Αυτός σχετίζεται με την ενεργειακή της πολιτική αλλά πρωτίστως με τη μη-ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, θέματα που με ένταση ανέδειξε, πρόσφατα, ο ίδιος ο Πούτιν (ομιλία στο Κλαμπ Βαλντάι, στα τέλη του περασμένου μήνα).
Η Δύση, από την άλλη πλευρά, με την πολιτική του ευρωατλαντισμού στο τιμόνι, παρ’ όλες τις αντιθέσεις της και τα διαφορετικά συμφέροντα επιμέρους χωρών, θα πιέσει κι άλλο οικονομικά και διπλωματικά σε παγκόσμιο επίπεδο για την περικύκλωση, απομόνωση και υποχώρηση της Ρωσίας. Αλλά και για την αποδέσμευση της Ευρώπης από την ενεργειακή εξάρτηση από τη Μόσχα, κάτι που ανοίγει άλλους δρόμους γεωπολιτικών εξελίξεων.
Η έλευση του χειμώνα αφήνει ανοιχτά πολλά ενδεχόμενα. Το μόνο σίγουρο είναι πως μαζί του δεν θα τελειώσει και η σοβαρή γεωπολιτική σύγκρουση που μαίνεται στην Ουκρανία.
