Αυτήν την εβδομάδα συμπληρώθηκαν 37 χρόνια από την έναρξη του πολέμου για την απελευθέρωση των νήσων Μαλβίνων από τη βρετανική κατοχή. Το νησιωτικό σύμπλεγμα των Μαλβίνων βρίσκεται στο νότιο Ειρηνικό, στα ανοιχτά των ακτών της Αργεντινής στο ύψος της Παταγονίας. Αλλά «ανήκει» στη Βρετανία, κι ας βρίσκεται σε απόσταση… 13.000 χιλιομέτρων απ’ αυτήν. Το Λονδίνο μετέτρεψε τα νησιά σε αεροπορική βάση και ναύσταθμο των εξοπλισμένων με πυρηνικά όπλα υποβρυχίων του… Το 1982 λοιπόν ο στρατός της Αργεντινής ανακατέλαβε τις Μαλβίνες (που οι Εγγλέζοι αποκαλούν Φόκλαντ) και αποκατέστησε την κυριαρχία της Αργεντινής στα νησιά της. Η απάντηση του βρετανικού ιμπεριαλισμού ήταν άνευ προηγουμένου: η κυβέρνηση της Θάτσερ έστειλε τον βρετανικό στόλο για να ανακτήσει την αποικία της. Και, μετά από έναν άνισο και αιματηρό πόλεμο που κράτησε σχεδόν δυόμιση μήνες, ανακατέλαβε τις Μαλβίνες.
Καλούμε το λαό στην πιο πλατιά κινητοποίηση ώστε να δημιουργηθούν οι συνθήκες για αποτελεσματική εθνική άμυνα, με βάση τις καλύτερες παραδόσεις των προηγούμενων αγώνων για Εθνική Ανεξαρτησία. Δεν θα προσκυνήσουμε τις μεγάλες δυνάμεις. Όλοι στη μάχη!
Τυπικά, η Αργεντινή ποτέ δεν αναγνώρισε τη βρετανική κυριαρχία στα νησιά. Και η 2α Απριλίου, μέρα απελευθέρωσης των Μαλβίνων από τον αργεντίνικο στρατό, είναι εθνική γιορτή. Όπως κάθε χρόνο έτσι και φέτος πραγματοποιήθηκαν, σε μικρή χρονική απόσταση μεταξύ τους, δύο παλλαϊκές διαδηλώσεις στο Μπουένος Άιρες και σε δεκάδες ακόμη πόλεις της Αργεντινής. Στις 24 Μαρτίου, επέτειο του γενοκτονικού φασιστικού πραξικοπήματος του 1976 [βλ. πλαίσιο], οι κινητοποιήσεις είχαν κεντρικό σύνθημα «Δεν ξεχνάμε – Δεν συγχωρούμε». Και στις 2 Απριλίου επαναλήφθηκαν, με τους βετεράνους του πολέμου μπροστά και κεντρικό σύνθημα «Έξω ο εγγλέζικος ιμπεριαλισμός – Θα επιστρέψουμε!». Και οι δύο επέτειοι συμπληρώθηκαν με συνθήματα εναντίον του δεξιού προέδρου Μάκρι, που ξανάνοιξε την πόρτα στο ΔΝΤ και επιπλέον τα έχει κάνει πλακάκια με τους Εγγλέζους και δεν θέλει να ακούει για Μαλβίνες.
Διαυγής στάση σε μια πολύπλοκη κατάσταση
Ώρα να πάμε λίγο πιο βαθιά, και να κάνουμε μια άσκηση: Τι στάση θα τηρούσαν οι αυτοαποκαλούμενοι αριστεροί του 21ου αιώνα σε μια ανάλογη περίπτωση; Πριν απαντήσουμε, ας δούμε την πολυπλοκότητά της: το 1982 την Αργεντινή την κυβερνά ακόμη η αιματοβαμμένη στρατιωτική χούντα. Η οποία, νιώθοντας τη λαϊκή δυσαρέσκεια να γιγαντώνεται και να την απειλεί με ανατροπή, προσπαθεί να απεγκλωβιστεί με μια τολμηρή κίνηση (και δίχως να υπολογίσει την έκταση της βρετανικής αντίδρασης): στέλνει στρατό που, μετά από μάχες με τη βρετανική φρουρά, απελευθερώνει τις Μαλβίνες. Πώς αντιδρά η μεγάλη πλειοψηφία του αργεντίνικου δημοκρατικού και επαναστατικού κινήματος; Καταγγέλλει μήπως τον «αποπροσανατολιστικό τυχοδιωκτισμό» της χούντας; Κρατά πολιτική ίσων αποστάσεων; Ας αφήσουμε να απαντηθεί το ερώτημα από μια παράνομη προκήρυξη του Επαναστατικού Κομμουνιστικού Κόμματος (PCR):
«Η εξουσία βρίσκεται στα χέρια της φιλοολιγαρχικής και φιλοϊμπεριαλιστικής δικτατορίας. Όπως όμως συνέβη και με τις εγγλέζικες εισβολές του περασμένου αιώνα, ο λαός μας ξέρει να ξεχωρίσει τον κύριο εχθρό και να απορρίψει την απόπειρα της τυραννικής στρατιωτικής χούντας να εκμεταλλευθεί τον δίκαιο πόλεμο προκειμένου να καλύψει τα εγκλήματά της και να παραμείνει στην εξουσία. […] Η χούντα ούτε θέλει ούτε μπορεί να οργανώσει τις μάζες για τον πόλεμο. Οι φιλοαμερικάνοι και φιλορώσοι πεμπτοφαλαγγίτες μπλοκάρουν κάθε τέτοια προσπάθεια. Η αιματοβαμμένη δικτατορία, βασικό εργαλείο της εθνικής υποταγής και της ολιγαρχικής κυριαρχίας, δεν μπορεί να εγγυηθεί την εθνική ενότητα που απαιτείται σε αυτόν τον αντιιμπεριαλιστικό πόλεμο. […] Καλούμε το λαό στην πιο πλατιά κινητοποίηση ώστε να δημιουργηθούν οι συνθήκες για αποτελεσματική εθνική άμυνα, με βάση τις καλύτερες παραδόσεις των προηγούμενων αγώνων για Εθνική Ανεξαρτησία. Δεν θα προσκυνήσουμε τις μεγάλες δυνάμεις. Όλοι στη μάχη!»
Αντιιμπεριαλιστικό και πατριωτικό πνεύμα
Σήμερα, που η έστω κουτσή-στραβή ιδεολογική και πολιτική αντιπαράθεση του παρελθόντος έχει αντικατασταθεί από αφορισμούς, οι λιγοστές αράδες μιας παλιάς παράνομης προκήρυξης από την άλλη άκρη της γης είναι πολύτιμες (υπάρχει βέβαια και η αντίστοιχη ελληνική περίπτωση του 1940). Μέσα σε λίγες προτάσεις οι Αργεντίνοι του PCR προβάλλουν έννοιες όπως «βασικός εχθρός» και «δίκαιος πόλεμος», περιγράφουν χωρίς εξωραϊσμούς την κατάσταση, επιζητούν την αναγκαία εθνική ενότητα και αποτελεσματική εθνική άμυνα, τελικά δηλώνουν ότι δεν προσκυνούν τους ισχυρούς και καλούν στη μάχη ενάντια στους Εγγλέζους. Εάν διάβαζαν αυτήν την προκήρυξη, ίσως είχαν βγει από τα ρούχα τους οι περισσότεροι «αριστεροί» στην Ελλάδα του 21ου αιώνα, που κατά τα άλλα διεκδικούν αυτήν ή εκείνην την κληρονομιά από την ιστορία του ελληνικού κομμουνιστικού κινήματος. Όμως οι Αργεντίνοι είναι περήφανοι για τη στάση τους: «Η χούντα έπεσε, και ο λαός της Αργεντινής δεν ξεχνά ότι οι Μαλβίνες είναι υπό κατοχή», έγραψαν πρόσφατα. Με δυο λόγια, δεν αποκήρυξαν τις καλύτερες στιγμές της κληρονομιάς τους για να κρατήσουν μόνο τις πιο προβληματικές, όπως είναι εδώ της μόδας.
Σήμερα οργανώνονται μαζί με τους βετεράνους του πολέμου και διαδηλώνουν για το διώξιμο των Εγγλέζων. Δεν αναγνωρίζουν οποιοδήποτε δικαίωμα στους εποίκους που έχει εγκαταστήσει εκεί το Λονδίνο, και καμία από τις συμβιβαστικές συμφωνίες που έχουν υπογράψει οι κυβερνήσεις τους με τη Βρετανία. Διεκδικούν σύγχρονες ένοπλες δυνάμεις που θα αποκαταστήσουν και θα προασπίσουν την εθνική κυριαρχία της Αργεντινής. Διαπαιδαγωγούν τον κόσμο τους σε αυτό το αντιιμπεριαλιστικό και πατριωτικό πνεύμα. Και μαζί με πολλούς ακόμη περνούν από γενιά σε γενιά το μήνυμα: «Θα επιστρέψουμε!». Ίσως να φταίει το ανάποδο κλίμα, αλλά κανείς στην Αργεντινή δεν τολμά να πει προσβλητικούς εξυπνακισμούς του στιλ «Οι Μαλβίνες ανήκουν στους γλάρους τους»…
Εσείς ξέρατε ότι ο Βιντέλα ήταν ένας… μετριοπαθής φιλελεύθερος;
Η Αργεντινή είναι μια χώρα ανεπτυγμένη για τα λατινοαμερικάνικα δεδομένα, και ταυτόχρονα εξαρτημένη από ιμπεριαλιστικές δυνάμεις. Για την ακρίβεια, στην Αργεντινή πάντα παρενέβαιναν διάφορα (και αντιτιθέμενα μεταξύ τους) ξένα κέντρα. Είναι ταυτόχρονα η πιο «ευρωπαϊκή» χώρα της Λατινικής Αμερικής, με αρκετές ιδιομορφίες: μεταξύ άλλων εκεί γεννήθηκε ένα ιδιαίτερο και αντιφατικό πολιτικό ρεύμα, ο περονισμός, ενώ έχει πολύ μικρό ιθαγενικό πληθυσμό – σε αντίθεση με τις άλλες χώρες της περιοχής. Όλα αυτά δεν την εμπόδισαν να βιώσει εξίσου οδυνηρά με τους γείτονές της μια σειρά στρατιωτικές δικτατορίες.
Η τελευταία ήταν και η πιο αιματηρή: το 1976 εκδηλώθηκε στρατιωτικό πραξικόπημα με κεντρική «φιγούρα» τον στρατηγό Βιντέλα, που σύντομα μετατράπηκε σε μια ιδιαίτερα βάρβαρη δικτατορία. Στη διάρκειά της 30.000 αγωνιστές απήχθησαν από το στρατό και «εξαφανίστηκαν» για πάντα. Υπήρχαν περιπτώσεις εγκύων τις οποίες κρατούσαν φυλακισμένες μέχρι να γεννήσουν, ώστε να πάρουν το παιδί τους οι στρατιωτικοί, και τις σκότωναν μετά… Ταυτόχρονα λειτουργούσαν κέντρα βασανιστηρίων από τα οποία «πέρασαν» δεκάδες χιλιάδες πολιτικοί κρατούμενοι. Η χούντα έπεσε μόλις το 1983, υπό το βάρος της στρατιωτικής ήττας από τη Βρετανία και της αυξανόμενης λαϊκής αντίστασης.
Μπορεί σήμερα να ακούγεται περίεργο, αλλά τότε δεν θεωρούσαν όλοι χούντα ένα τέτοιο καθεστώς. Το ΚΚΕ για παράδειγμα, μη θέλοντας να έρθει σε αντίθεση με την ΕΣΣΔ που είχε τότε αναπτύξει ιδιαίτερα στενές σχέσεις με τον στρατηγό Βιντέλα(…), αποκαλούσε την αιματοβαμμένη δικτατορία «ιδιότυπο καθεστώς κεντρώου τύπου». Χαρακτηριστικό από αυτήν την άποψη είναι το άρθρο του Ριζοσπάστη που παραθέτουμε, στο οποίο επιχειρούνται απίθανες ακροβασίες: η πινοτσετική κλίκα δολοφονεί αλλά δεν μπορεί να επιβληθεί, ενώ η φιλελεύθερη-μετριοπαθής τάση του Βιντέλα θέλει επιστροφή στη δημοκρατία και ανεξαρτησία από τις ΗΠΑ! Θεός σχωρέστους…
