Δογματικά προσκολλημένοι στις δραστικές περικοπές, οι 27 της Ε.Ε. εξαντλήθηκαν στη χθεσινή Σύνοδο Κορυφής σε θεατρικά παζάρια για τη νομή του νέου Κοινοτικού Προϋπολογισμού 2014-2020 – Η κυβέρνηση επιμένει να βλέπει μισογεμάτο το… μισοάδειο ποτήρι των κοινοτικών ενισχύσεων. Του Γιάννη Κιμπουρόπουλου
Βορράς εναντίον Νότου, Βρετανία εναντίον Γαλλίας, βιομηχανικές χώρες εναντίον αγροτικών. Όπως κι αν το δει κανείς, οι γραφικές αντιθέσεις που διαπερνούν την Ε.Ε. αναδεικνύονται κάθε φορά που επίκειται μια σημαντική απόφαση. Η χθεσινή Σύνοδος Κορυφής, όμως, δεν άφησε αμφιβολίες γι’ αυτό που συνδέει όλους τους πόλους της: μια δογματική, τυφλή και ενδεχομένως αυτοκαταστροφική προσκόλληση στη λιτότητα, η οποία αποτελεί πυρήνα της «ενιαίας σκέψης» που διαπερνά πολιτική και οικονομική ελίτ.
Η κατ’ αρχήν συμφωνία για το νέο Πολυετή Κοινοτικό Προϋπολογισμό 2014- 2020, το λεγόμενο νέο ΚΠΣ, επιτεύχθηκε έπειτα από το ναυάγιο της Συνόδου του περασμένου Νοεμβρίου. Το φιάσκο της προηγούμενης Συνόδου προκλήθηκε από την άρνηση συμβιβασμού στην τελική πρόταση Ρομπάι για έναν Προϋπολογισμό της τάξης των 972 δισ. ευρώ. (από το 1,04 τρισ. που ήταν η αρχική εισήγηση), ποσό που αντιστοιχεί σε μόλις 1,01% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ για μια πενταετία. Η συμφωνία στη χθεσινή Σύνοδο επιτεύχθηκε επί μιας «βελτιωμένης» (ως προς τις περικοπές) πρότασης Ρομπάι για επταετή Προϋπολογισμό 960 δισ. ευρώ. Δηλαδή, επιπλέον περικοπές 12 δισ., ποσό που αντιστοιχεί μόλις σε 0,13% του κοινοτικού ΑΕΠ. Αυτή ήταν η τεράστια αντίθεση γύρω από την οποία στήθηκαν στρατόπεδα και φατρίες, με τη Βρετανία και τη Γερμανία από τη μία πλευρά, και τη Γαλλία και τους «Νοτίους» συμμάχους από την άλλη; Χρειάζεται πολύ αφέλεια για να το πιστέψει κανείς.
Ο καβγάς αφορούσε μόνο τη διανομή της συρρικνωμένης πίτας των κοινοτικών ενισχύσεων. Η ουσία είναι η συμφωνία όλων στη φιλοσοφία της περικοπής περίπου 100 δισ. πόρων, σε σχέση με το προηγούμενο ΚΠΣ, που λήγει φέτος. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες συμφώνησαν στο ότι η λιτότητα που έχει επιβληθεί με διαβαθμίσεις σε κάθε χώρα, με ακραία περίπτωση την Ελλάδα, θα εφαρμοστεί και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ανατρέποντας την υποτιθέμενη φιλοσοφία των κοινοτικών ενισχύσεων: να αναδιανέμουν μέρος των πλεονασμάτων των πλούσιων χωρών υπέρ των ασθενέστερων και να διορθώνουν με αναπτυξιακές επενδύσεις την ύφεση που προκαλούν τα προγράμματα δημοσιονομικής προσαρμογής.
«Καλοί» και «κακοί»
Φυσικά, πίσω από την υποκρισία των αβυσσαλέων αντιθέσεων ανάμεσα σε «κακούς» Βρετανούς, «καλούς» Γάλλους και «οπορτουνιστές» Γερμανούς υπάρχουν και οι πραγματικές αντιθέσεις που αποδεικνύουν ότι η Ε.Ε., παρά τους όρκους πίστης στην ομοσπονδιοποίησή της, παραμένει ένα συνονθύλευμα εθνικών «εγωισμών» και ανταγωνισμών με τεράστια οικονομικά διακυβεύματα για τις «εθνικές» οικονομικές ελίτ των επί μέρους χωρών.
Ο ένας πρωταγωνιστής του τελευταίου παζαριού, ο Βρετανός πρωθυπουργός που πρωτοστάτησε στις μεγαλύτερες δυνατές περικοπές στον κοινοτικό Προϋπολογισμό, θέλησε να επαναλάβει, έστω και σε μικρογραφία, το θρίαμβο της Θάτσερ που προ 25ετίας εξασφάλισε το εξωφρενικό προνόμιο να της επιστρέφονται περισσότερα απ’ όσα εισφέρει, λες και είναι η φτωχότερη χώρα των Βαλκανίων. Η Θάτσερ πέτυχε αυτόν τον απίστευτο συμβιβασμό, με τον οποίο πορεύεται έκτοτε η Ε.Ε. με τον εκβιασμό της εξόδου, και ο Κάμερον κατοχύρωσε μιαν ακόμη μείωση της βρετανικής συνεισφοράς με έναν αντίστοιχο εκβιασμό: ως γνωστόν, εκτός από την απειλή τορπιλισμού της Συνόδου, υπάρχει κι η υπόσχεση για ένα βρετανικό δημοψήφισμα για το αν η Βρετανία θα μείνει ή θα φύγει από την Ε.Ε.
Αν και ο «ευρωσκεπτικιστής» Κάμερον ανέλαβε πάλι το ρόλο του «κακού», στην πραγματικότητα είχε υποστηρικτές στην απαίτηση για δραστικές περικοπές τους εκλεκτότερους των «ευρωπαϊστών»: τους Γάλλους, τους Ολλανδούς, τους Φιλανδούς. Οι φανατικοί της πανευρωπαϊκής λιτότητας πιστεύουν ότι έχουν κάθε λόγο να υποστηρίζουν την περικοπή κάθε δαπάνης που δεν τους επιστρέφεται πολλαπλάσια, με τη μορφή των εμπορικών πλεονασμάτων.
Στον αντίποδα, ο υποτιθέμενος πολέμιος της λιτότητας, Φρανσουά Ολάντ, που είχε αναλάβει τον ρόλο του «καλού» για λογαριασμού του ασθενούς Νότου, συμβιβάστηκε στις περικοπές προκειμένου να μείνουν αλώβητα τα κονδύλια της ΚΑΠ, στα οποία η «αγροτική» Γαλλία διατηρεί συγκριτικό πλεονέκτημα.
Προσεχώς διάλυση…
Οι λοιποί φτωχοί συγγενείς κάνουν μπακαλίστικους λογαριασμούς, για να επιστρέψουν στις χώρες τους περίπου ως θριαμβευτές της διαπραγμάτευσης. Η πραγματικότητα είναι πως οι χώρες που έχουν πληγεί βαρύτατα από τις μνημονιακές πολιτικές και από την ύφεση θα πάρουν λιγότερες ενισχύσεις από ποτέ, από ένα ΚΠΣ που μειώνεται για πρώτη φορά στην ιστορία της Ε.Ε. και σε πραγματικές τιμές είναι συρρικνωμένο τουλάχιστον κατά 20%, σε σχέση με το προηγούμενο.
Οι κυβερνήσεις, ιδιαίτερα όσες αντιμετωπίζουν εκλογές, θα πρέπει να ισορροπήσουν ανάμεσα σε εξωραϊσμούς, νέα πακέτα λιτότητας και διαιώνιση της ύφεσης. Γενικώς, κάνουν ό,τι μπορούν για να επιβεβαιώσουν τον κυνικό Τζορτζ Σόρος που προέβλεψε πως «η διαρκής λιτότητα θα διαλύσει την Ε.Ε.». Είναι ένα ερώτημα αν οι ευρωπαϊκές κοινωνίες θα έχουν λόγους να την πενθήσουν…
Το βέτο της Ευρωβουλής στη «δημιουργική λογιστική» των Βρυξελλών
Η κατ’ αρχήν συμφωνία των 27 (+1, της Κροατίας, που τυπικά εντάσσεται από 1/7) τελεί υπό αίρεση. Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Μάρτιν Σουλτς, απειλεί με βέτο τον νέο κοινοτικό Προϋπολογισμό, αποκαλύπτοντας εκτεταμένη «δημιουργική λογιστική» στην πρόταση Ρομπάι για πόρους 960 δισ. ευρώ. «Οι πραγματικές πληρωμές είναι μόλις 908 δισ., δεν υπογράφω ελλειμματικό Προϋπολογισμο», δήλωνε πριν από το πέρας της Συνόδου ο Σουλτς, που απειλεί επίσης να θέσει τον Προϋπολογισμό σε μυστική ψηφοφορία μεταξύ των 753 ευρωβουλευτών. Κι επειδή οι περικοπές αφορούν και τα κονδύλια για τη μισθοδοσία και τις δαπάνες κίνησης των ευρωβουλευτών, των συνεργατών τους και της πολυάνθρωπης ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας, μια μυστική ψηφοφορία στην οποία θα μετρήσουν εθνικοί εγωισμοί, ιδιοτέλειες και περίεργες συμμαχίες είναι εντελώς απρόβλεπτη.
Η «σκληρή» ελληνική διαπραγμάτευση
Τρεις το λάδι, τρεις το ξύδι… δέκα το λαδόξυδο, είναι περίπου ο υπολογισμός που θα επιχειρήσει να «πουλήσει» ο Α. Σαμαράς στον καθημαγμένη από τη λιτότητα ελληνική κοινωνία. Ενώ έχει τηρήσει σιγή ιχθύος για τα «λάθη» του ΔΝΤ που έχουν κοστίσει ύφεση τουλάχιστον 20% σε τρία χρόνια, επιστρέφει από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο με ένα «ταμείο» περίπου 14 δισ. ευρώ που θα πάρει η Ελλάδα την περίοδο 2014-2020. Τα 14 δισ. για την επταετία αυτή αντιστοιχούν στα 13,5 δισ. περικοπών που θα πρέπει να εφαρμόσει η Ελλάδα μόνο μέχρι το 2016, με τα 9,5 να «πέφτουν» φέτος, προσθέτοντας ύφεση τουλάχιστον 4,5%. Επίσης, τα 14 δισ. είναι κατά 6 δισ. λιγότερα από αυτά που υποτίθεται ότι πήρε η Ελλάδα με το προηγούμενο ΚΠΣ. Ναι, θα απαντήσει η κυβέρνηση, αλλά είναι περισσότερα από τα 11,5 δισ. που προέβλεπε η αρχική πρόταση Ρομπάι. Άρα, θρίαμβος.
Με τέτοιου τύπου λαθροχειρίες θα επιχειρηθεί να εμφανιστεί το διαπραγματευτικό «επίτευγμα», αν και το πιθανότερο είναι ότι στη Σύνοδο αυτή ουδείς ασχολήθηκε με την Ελλάδα και τα τυχόν αιτήματά της. Υπάρχει, βεβαίως, ένας φάκελος που περιφέρεται μεταξύ δημοσιευμάτων, ίσως και κοινοτικών γραφείων, με μια έκθεση της συμβουλευτικής εταιρίας Roland Berger, στην οποία επιχειρείται να τεκμηριωθεί ότι κάθε ευρώ κοινοτικής ενίσχυσης μπορεί να προσθέσει τουλάχιστον 1,5 ευρώ ανάπτυξης και αντίστοιχη απασχόληση.
Ωστόσο, είναι ασαφές τι όφελος έχει, ακόμη και από τη σκοπιά της μνημονιακής κυβέρνησης, η επικοινωνιακή υπερμεγέθυνση του πιθανού οφέλους από πόρους που θα αρχίσουν να διατίθενται όχι νωρίτερα από το 2015, τη στιγμή που είναι άγνωστο αν και πώς θα βγάλει το 2013. Η αγορά χρόνου και η πώληση ελπίδας έχουν κι αυτές τα όριά τους.
