Το λαϊκό ξέσπασμα σε 38 πόλεις της χώρας σημειώνεται λίγους μήνες μετά τις αραβικές εξεγέρσεις, λίγες μέρες μετά την ισπανική ειρηνική εξέγερση, μπροστά στον εκβιασμό για την 5η δόση του Μνημονίου. Έτσι ξαφνικά, με το κάλεσμα των «αγανακτισμένων» σε όλη τη χώρα, δημιουργήθηκε μια δυναμική και μια απρόβλεπτη συμμετοχή χωρίς καμιά κομματική πρωτοβουλία χωρίς κανένα συνδικάτο να προαναγγείλει κινητοποίηση.
Αυτό το νέο κίνημα -προϊόν της ανάγκης και της οργής του κόσμου- ακολουθεί δικό του δρόμο πολιτικοποίησης και χειραφέτησης, μοναδικό και αυθεντικό, με την έννοια πως αυτός είναι που του ταιριάζει, τον εκφράζει σήμερα εδώ και τώρα, του δίνει υπόσταση. Αυτός ο δρόμος πολιτικοποίησης και χειραφέτησης δεν είναι ό,τι φαντάζονταν η αριστερά ή αυτός που γνωρίσαμε στα καλά χρόνια μιας άλλης πολιτικοποίησης μετά την μεταπολίτευση. Όπου η πολιτικολογία, οι ιδεολογικές αντιπαραθέσεις κυριαρχούσαν και κατάληγαν σε οργανωτικές εντάξεις σε οργανώσεις και κόμματα της τοτινής εποχής. Η σημερινή πολιτικοποίηση είναι εξίσου βαθιά αλλά διαφορετικού τύπου. Αντιλαμβάνεται όσα γίνονται διεθνώς και τοπικά, όχι μέσα από προκατασκευασμένες περιγραφές, αφού οι σημερινοί νέοι και όσοι συμμετέχουν σε αυτήν την αφύπνιση δεν έχουν κανένα επαναστατικό ευαγγέλιο για να καταλάβουν τον κόσμο.
Εκ των πραγμάτων διανύεται μια ανηφόρα όπου ο καθένας, κόντρα στον εαυτό του, προσπαθεί να κατακτήσει την κατανόηση του κόσμου και των πραγμάτων. Κόντρα στον εαυτό του με τρόπο που πρέπει να ξεπεράσει την άγνοια και τις μυωπικές του πεποιθήσεις. Αυτός ο δρόμος είναι διαφορετικός, ακόμα πιο δύσκολος από τον στερεότυπο αριστερό δρόμο.
Αυτό που συμβαίνει είναι σημαντικό και συντελείται μπροστά στα μάτια μας, είναι η εξέγερση του σήμερα. Η κεντρική διαδικασία εναντίωσης των μαζών, το προτσές, η διαμόρφωση ενός μεγάλου κινήματος που έχει ουσιαστικό πολιτικό χαρακτήρα. Ορισμένοι νομίζουν πως πρόκειται για λάιτ κινήματα αυτοεκπλήρωσης μέσα στον καπιταλισμό. Δεν πρόκειται για αυτό. Οι μεγάλοι μέντορες του συστήματος, έχουν πλήρη επίγνωση της ουσίας τέτοιων κινημάτων, έχουν προειδοποιήσει, τα φοβούνται, επικεντρώνουν στο χτύπημα την ενσωμάτωση, την εκτροπή τους. Παντού οι πολλοί βγαίνουν στο προσκήνιο θέτοντας πάνω κάτω τα ίδια αιτήματα: Δημοκρατία πραγματική, τέλος στην διαφθορά και στο σάπιο πολιτικό σύστημα, δουλειά, ψωμί, αξιοπρέπεια. Ζητούν δημοκρατία και μηχανισμούς αυτοκυβέρνησης έξω από το κέρδος και τους αριθμούς των οικονομολόγων. Αυτά τα κινήματα πυκνώνουν, δεν αποτελούν μεμονωμένα επεισόδια, παρά την ασυνέπειά τους είναι η ελπίδα για το αύριο.
Τα πλέον εμφανή χαρακτηριστικά του
Ανιχνεύοντας το πιο εμφανή χαρακτηριστικά αυτού του κινήματος, μπορούμε να πούμε:
– Είναι ειρηνικό: Κατά απόλυτο τρόπο ειρηνικό. Δεν θέλει τη σύγκρουση, δεν θέλει την βία. Το κίνημα αυτό με τη μαζικότητα, την αυθεντικότητά του απέδειξε ότι μπορείς να βρίσκεσαι στο Σύνταγμα, χωρίς να πνίγεσαι στα χημικά, χωρίς συγκρούσεις. Να βρίσκεσαι εκεί, μαζί με δεκάδες χιλιάδες, με συγκίνηση και χαρά που συμμετέχεις σε κάτι πολύ μεγάλο, σε κάτι που γράφει ιστορία. Αυτό έμοιαζε σαν απίθανο λίγο καιρό πριν και με το γνωστό σενάριο που είχε γίνει βαρετό με τους διάφορους πρωταγωνιστές (κυρίως τα ΜΑΤ αλλά και όσους θεωρούν την σύγκρουση ένα φετίχ που απελευθερώνει). Κι όμως, έγινε πραγματικότητα με την αθρόα εισβολή του κόσμου.
– Υπάρχει τεράστια σωρευμένη δυναμική: Ο κόσμος μοιάζει να ήταν έτοιμος για κάτι τέτοιο. Δεν πιάστηκε στον ύπνο. Μόλις δόθηκε το «σύνθημα» για κάτι διαφορετικό και μαζικό, μέσα από το διαδίκτυο κυρίως, έτρεξε και έδωσε το «παρών». Σαν να ήταν με το «όπλο παρά πόδα». Στον ύπνο πιάστηκαν όσοι κινούνται με στερεότυπα και νομίζουν ότι τώρα ή κάποτε θα καθοδηγήσουν το κίνημα και τις μάλλον «κοιμισμένες» σήμερα μάζες. Κανένα κόμμα, κανένας μηχανισμός δεν θα μπορούσε να κινητοποιήσει τόσους ανθρώπους σε 38 πόλεις μέσα σε μια μέρα, δεν θα μπορούσε να «περάσει» μια γραμμή που είναι πολύ πιο μπροστά από όσα έχουν ψελλίσει κόμματα και συνδικάτα μέχρι τώρα.
– Το κίνημα αυτό είναι ακηδεμόνευτο. Έχει, δηλαδή, αυτονομία από κάθε είδους πολιτική εξάρτηση και αυτό, οι ίδιοι οι μετέχοντες το θεωρούν κορυφαίο χαρακτηριστικό. Οι κομματικοί φορείς το είδαν με καχυποψία. Τα κόμματα, ιδιαίτερα της Αριστεράς, κριτικάρουν πλευρές (π.χ. ψευδαισθήσεις, αυταπάτες, αλλοτριώσεις , ενσωματώσεις κ.λπ.) θέλοντας να μειώσουν και να αγνοήσουν αυτό που γεννιέται. Γιατί γεννιέται από το μηδέν, είναι ξένο από ταχτικισμούς του πολιτικού κόσμου. Το στοιχείο του ακηδεμόνευτου είναι συνειδητό, προεπιλεγμένο, το ξέρει και το θέτει σαν όρο για να συνεχίσει, το λέει κατάφατσα στους πολιτικούς φορείς, το δείχνει με όλους τους τρόπους. Η εκλογική αποχή «το λευκό», η απόρριψη στις δημοσκοπήσεις μεταλλάσσεται σε ενεργητικό δρόμο. Μέχρι τώρα υπήρχε η συζήτηση με το φίλο, την παρέα, η κατά μόνας αναζήτηση, δεν υπήρχε θεσμός, τόπος, σημασία για να εκδηλωθεί. Μέχρι και η Αριστερά μπορούσε να αγνοεί το μήνυμά του. Πλην, όμως, από χθες «ο κανένας» βγήκε από την «σπηλιά» του Κύκλωπα και τοποθετείται στο χώρο της παραγωγής πολιτικού νοήματος. Με τον τρόπο του και την έκφρασή του εγγράφεται στο στίβο της πράξης.
– Το κίνημα αυτό φέρει βαθιά πολιτικοποίηση και μάλιστα σε αντίθεση με την ρηχή αντιμνημονιακή στάση της Αριστεράς και των συνδικάτων. Φωνάζει να φύγουν όλοι, δεν γίνεται να ελευθερωθεί η κοινωνία αν δεν ελευθερωθεί από αυτούς. Να αλλάξει η Ελλάδα. Αιτήματα βαθιά ελευθερωτικά. Ζητά δικαιοσύνη και πραγματική δημοκρατία που δεν χωράνε σε αυτά που μπορεί να προσφέρει το πολιτικό μας εποικοδόμημα σήμερα.
– Έχει μια νέα δυναμική. Η δυναμική του δεν είναι στα όρια του παραδοσιακού σχήματος, όπου ένα μαζικό κίνημα είναι το άθροισμα των συνιστωσών που το αποτελούν συν κάτι παραπάνω. Δυναμική αναγνώσιμη μέσα από τις πρωτοπορίες και τους πρωτοστατούντες. Το μοντέλο αυτό δεν ισχύει με τα σύγχρονα κινήματα που παρουσιάζουν μια περισσότερο «χαοτική» δυναμική. Τέτοια που δυσκολεύει να την καταλάβουμε, να δούμε την διαπάλη στο εσωτερικό του, να δούμε την προοπτική του.
Αυτή η δυναμική –που γεμίζει τις πλατείες ξαφνικά, καθώς και τις καρδιές των ανθρώπων και φέρνει ένα πλατύ χαμόγελο σε όσους παίρνουν μέρος στο κίνημα αυτό- φοβίζει τους αντίπαλους, τους τρομάζει. Για παράδειγμα, οι Αμερικάνοι ασκούνται επί χρόνια με ουσιαστικούς τρόπους στην αντιμετώπιση και χειραγώγηση τέτοιων καταστάσεων και προσπαθούν να τις εγκλωβίσουν, να τις στρέψουν κ.λπ. Επιχειρείται, δε, να εγκλωβιστεί στην ανακύκλωση του πολιτικού συστήματος. Να χρησιμοποιηθεί η πίεσή του. Να μισο-αλλάξουμε το πολιτικό σύστημα, να συμφωνήσουμε, να μπούνε ορισμένοι φυλακή, να ανακυκλωθούν τα πρόσωπα κ.λπ.
– Είναι φορέας ενός νέου διεθνιστικού πνεύματος. Οι πλατείες που «μιλούν». Οι ημερομηνίες που ξεκινούν τα γεγονότα. Τα πανό που στέλνουν μηνύματα σε άλλες χώρες. Το Διαδίκτυο και η επικοινωνία που γίνεται. Έτσι τα κινήματα αυτά ενώνουν πολλές πλευρές της Μεσογείου ή του ευρωπαϊκού νότου, προωθούν τον ουσιαστικό συντονισμό μέσα από άλλους δρόμους και δημιουργούν κίνηση και γεγονότα. Ρίχνουν κυβερνήσεις, ανατρέπουν σχεδιασμούς, δημιουργούν δικτυώσεις και συζητήσεις, θέτουν με ριζοσπαστικό τρόπο το αίτημα μιας καλύτερης ζωής. Τέτοια γεγονότα πυκνώνουν ολοένα και περισσότερο, είναι μορφές των σύγχρονων μαζικών εξεγέρσεων και της μεγάλης αφύπνισης και ενεργητικής συμμετοχής των μαζών στην πολιτική και κοινωνική σκηνή. Η σαστιμάρα στους κύκλους της Αριστεράς είναι δείγμα της ακραίας απροετοιμασίας που έχει, και της ενασχόλησής της με άλλα συστημικά μικροσχέδια τη στιγμή που γίνονται τεκτονικοί σεισμοί.
