Του Γιάννη Σχίζα
Ευρωπαίοι αστρονόμοι επιβεβαίωσαν επίσημα τις αρχικές εκτιμήσεις ότι ο κομήτης Μπερναρντινέλι-Μπερνστάιν (2014 UN271) είναι ο μεγαλύτερος που έχει ποτέ παρατηρηθεί από τη Γη, «κλέβοντας» έτσι τα σκήπτρα μεγαλύτερου μεγέθους από τον κομήτη Χέιλ-Μποπ. Ο πρώτος έχει διάμετρο περίπου 137 χιλιομέτρων, ενώ ο δεύτερος 74 χιλιομέτρων.
Οι ερευνητές του Αστεροσκοπείου του Παρισιού και του Ινστιτούτου Αστροφυσικής της Ανδαλουσίας στην Ισπανία, με επικεφαλής τον αστρονόμο Εμανουέλ Λελούς, έκαναν τη σχετική προδημοσίευση στο arXiv, ενώ θα ακολουθήσει κανονική δημοσίευσή τους στο περιοδικό αστρονομίας και αστροφυσικής «Astronomy & Astrophysics Letters».
Ο κομήτης Μπερναρντινέλι-Μπερνστάιν ανακαλύφθηκε από τον κοσμολόγο Γκάρι Μπερνστάιν του Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια και τον συνεργάτη του μεταδιδακτορικό ερευνητή Πέδρο Μπερναρντινέλι του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον. Είχε αρχικά γίνει ορατός το 2014 και εκτιμάται ότι η προέλευσή του είναι το παγωμένο Νέφος Όορτ στις εσχατιές του ηλιακού συστήματος.
Καθώς ο κομήτης πλησίασε κάπως στον πλανήτη μας, οι επιστήμονες έκαναν νέες παρατηρήσεις με το τηλεσκόπιο ALMA στην έρημο Ατακάμα της Χιλής. Ο κομήτης διαγράφει μια τεράστια τροχιά πέριξ του Ήλιου, που χρειάζεται 5,5 εκατομμύρια χρόνια για να ολοκληρωθεί. Όσο ο κομήτης πλησιάζει τον Ήλιο, θα εξαερώνεται υπό την τρομερή θερμότητα του άστρου και θα χάνει μάζα, με αποτέλεσμα ο πυρήνας του να λιώνει και να συρρικνώνεται, ενώ η ουρά του από αέρια και σκόνη να μεγαλώνει. Εκτιμάται ότι όταν πια αρχίσει το ταξίδι της επιστροφής του προς το Όορτ, θα έχει μείνει το μισό περίπου μέγεθός του. Αναμένεται να πλησιάσει περισσότερο τη Γη το 2031, αλλά θα παραμείνει σε μεγάλη απόσταση ασφαλείας, πέρα από την τροχιά του Κρόνου.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
Είδος υπό εξαφάνιση πλέον τα κοάλα
Η Αυστραλία ενέταξε σήμερα επισήμως στην κατηγορία του «είδους υπό εξαφάνιση» τα κοάλα που βρίσκονται στην ανατολική ακτή της καθώς τα μαρσιποφόρα αγωνίζονται για να επιβιώσουν εξαιτίας των επιπτώσεων από τις δασικές πυρκαγιές, την ξηρασία, τις ασθένειες και τα έργα εκχέρσωσης.
Οικολόγοι υποστηρίζουν ότι οι πληθυσμοί των κοάλα έχουν συρρικνωθεί σε μεγάλα τμήματα της ανατολικής Αυστραλίας κατά τις δύο τελευταίες δεκαετίες και προειδοποιούν ότι τα ζώα βαίνουν προς εξαφάνιση.
Η υπουργός Περιβάλλοντος Σούσαν Λι δήλωσε ότι κήρυξε «υπό εξαφάνιση» τους πληθυσμούς των κοάλα ώστε να αποκτήσουν υψηλότερο επίπεδο προστασίας στη Νέα Νότια Ουαλία, την Επικράτεια της Αυστραλιανής Πρωτεύουσας και το Κουίνσλαντ.
Τα κοάλα, τα οποία αναγνωρίζονται παγκοσμίως ως σύμβολο της μοναδικής άγριας ζωής της Αυστραλίας, είχαν καταγραφεί ως «ευάλωτα» στην ανατολική ακτή μόλις μια δεκαετία νωρίτερα.
«Λαμβάνουμε πρωτοφανή μέτρα για την προστασία των κοάλα», είπε η υπουργός επισημαίνοντας την πρόσφατη κυβερνητική δέσμευση για τη διάθεση 36 εκατομμυρίων δολαρίων για την προστασία και την ανάκτηση του ενδιαιτήματός τους. Οι περιβαλλοντιστές χαιρέτισαν την πρωτοβουλία, αλλά καταδίκασαν την αποτυχία της Αυστραλίας να προστατέψει το είδος αυτό μέχρι σήμερα.
Οι οικολόγοι λένε ότι είναι δύσκολο να δοθούν ακριβή στοιχεία για τους πληθυσμούς των κοάλα στις πληγείσες ανατολικές πολιτείες.
Αλλά οι εκτιμήσεις ενός ανεξάρτητου κυβερνητικού συμβουλευτικού οργάνου, της Επιστημονικής Επιτροπής για τα Απειλούμενα Είδη, υποδηλώνουν ότι ο αριθμός των κοάλα μειώθηκε από 185.000 που ήταν το 2001 σε 92.000 το 2021.
Η Αλέξια Γουέλμπιλοβ του Humane Society International, του μεγαλύτερου οργανισμού για την προστασία των ζώων παγκοσμίως, δήλωσε ότι τα κοάλα της ανατολικής ακτής μπορεί να εξαφανιστούν μέχρι το 2050 αν δεν ληφθούν μέτρα.
ΑΠΕ-ΜΠΕ-Reuters-AFP
Η Μαύρη Πανώλη δεν σκότωσε τη μισή Ευρώπη
Η Μαύρη Πανώλη ή Μαύρος Θάνατος, ήταν η πιο καταστροφική πανδημία της ανθρωπότητας. Έως τώρα πιστεύαμε πως από το 1346 έως το 1353, η Μαύρη Πανώλη έφτασε σε κάθε γωνιά της Ευρώπης σκοτώνοντας το 30-50% του πληθυσμού της. Οι εκτιμήσεις έγιναν βασισμένες σε κείμενα της εποχής, κυρίως των κρατών και της εκκλησίας. Ωστόσο, όπως με όλες τις μεσαιωνικές πηγές, η γεωγραφική κάλυψη της καταγραφής δεν είναι ίση.
Ορισμένες ανεπτυγμένες χώρες της εποχής, όπως η Ιταλία και η Αγγλία, μπορούν να μελετηθούν με ακρίβεια, το ίδιο δε συμβαίνει όμως με άλλες όπως η Πολωνία. Μία νέα έρευνα μελέτησε αυτές τις ανισορροπίες και βρήκε έναν νέο τρόπο εκτίμησης της καταστροφής.
Μελετήθηκαν λοιπόν 1.634 είδη απολιθωμένης γύρης από 261 λίμνες και υδροβιότοπους σε 19 ευρωπαϊκές χώρες. Έτσι, μπόρεσαν να εκτιμηθούν οι δημογραφικές επιπτώσεις στη Γηραιά ήπειρο, με τα αποτελέσματα να δείχνουν πως οι θάνατοι δεν ήταν ίδιοι παντού. Η γύρη αποκάλυψε τις αλλαγές του τοπίου ανά καιρό και τη χρήση γης από ανθρώπους. Αν το ένα τρίτο του πληθυσμού της Ευρώπης πέθανε, θα έβλεπε κανείς μία κατάρρευση της αγροτικής δραστηριότητας.
Η μελέτη έδειξε πως όντως υπήρξαν περιοχές όπου η αγροτική δραστηριότητα έπεσε κατακόρυφα όταν έφτασε η Μαύρη Πανώλη. Τέτοια μέρη συμπεριλαμβάνουν την Ελλάδα, την κεντρική Ιταλία και τη νότια Σουηδία.
Σε άλλες περιοχές όπως η Τσεχία και η Καταλονία όμως δεν υπήρξε μείωση, ενώ στην Πολωνία και στις χώρες της Βαλτικής υπήρξε αύξηση της δραστηριότητας. Έτσι συμπεραίνουμε πως οι θάνατοι από τη Μαύρη Πανώλη δε ήταν καθολικοί και ομοιόμορφα διανεμημένοι.
Μπορεί λοιπόν η Μαύρη Πανώλη να αποτελεί «τη μητέρα όλων των πανδημιών» αλλά πρέπει να αλλάξει το πώς τη χρησιμοποιούμε ως μοντέλο για άλλες πανδημίες. Η συγκέντρωση πληθυσμού, τα αστικά κέντρα, η επαρχία, οι διαφορετικές συνήθειες των λαών, όλα έπαιξαν ρόλο στην ανομοιόμορφη κατανομή της πανδημίας.
Η έρευνα δημοσιεύθηκε στο Nature Ecology & Evolution.
Πηγή: Unboxholics
Το μυστηριώδες τσουνάμι
Πέρυσι τον Αύγουστο ένα τσουνάμι που προήλθε από τον νότιο Ατλαντικό ωκεανό διέσχισε αποστάσεις δεκάδων χιλιάδων χιλιομέτρων και έπληξε ακτές της Αφρικής, της Νότιας Αμερικής, μέχρι και της Ασίας. Ήταν η πρώτη φορά από το 2004 που ένα τσουνάμι διέσχισε τρεις διαφορετικούς ωκεανούς. Οι επιστήμονες κατάφεραν να βρουν το επίκεντρο και το τοποθέτησαν κοντά στις Νότιες Νήσους Σάντουιτς, 47 χιλιόμετρα κάτω από τον πυθμένα του ωκεανού.
Ωστόσο, το τσουνάμι δεν ήταν μόνο αποτέλεσμα ενός σεισμού 7,5 Ρίχτερ. Σεισμολογικά δεδομένα δείχνουν πως υπήρξε μία σειρά πέντε υποσεισμών. Μάλιστα ο τρίτος «αόρατος» σεισμός στα 15 χιλιόμετρα μόλις βάθος, ήταν έντασης 8,2 Ρίχτερ.
«Το τρίτο γεγονός είναι σημαντικό επειδή ήταν τεράστιο και σιωπηλό. Στα δεδομένα που κοιτάμε συνήθως για παρακολούθηση σεισμών, ήταν σχεδόν αόρατος», είπαν οι ερευνητές.
Παρακολουθώντας σεισμολογικά δεδομένα με περιόδους μεγαλύτερες των 500 δευτερολέπτων, οι επιστήμονες εντόπισαν την παρουσία ενός ρηχού και αργού σεισμού που δεν είχαμε ξαναδεί. Μία αναταραχή τριών λεπτών έσπασε ένα κομμάτι 200 χιλιομέτρων, αποτελώντας το 70% της συνολικής σεισμικής δραστηριότητας που καταγράφηκε.
«Είναι πολύ δύσκολο να βρούμε τον δεύτερο σεισμό επειδή θάφτηκε κάτω από τον πρώτο. Είναι πολύ δύσκολο να εντοπίσουμε περίπλοκους σεισμούς όπως αυτοί. Και αν δε χρησιμοποιήσουμε τα σωστά δεδομένα δεν μπορούμε να δούμε τι κρύβεται μέσα. Με αυτούς τους περίπλοκους σεισμούς, όταν συμβαίνει ο σεισμός σκεφτόμαστε “α, αυτός δεν ήταν τόσο μεγάλος, δε χρειάζεται να ανησυχήσουμε”. Και έπειτα χτυπάει το τσουνάμι και προκαλεί μεγάλες καταστροφές. Η μελέτη αυτή είναι ένα τέλειο παράδειγμα για το πώς μπορούμε να καταλάβουμε πώς λειτουργούν αυτά τα γεγονότα και πώς μπορούμε να τα ανιχνεύσουμε ταχύτερα έτσι ώστε να ειδοποιήσουμε εγκαίρως στο μέλλον», τόνισαν.
Η μελέτη δημοσιεύτηκε στο Geophysical Research Letters.
Πηγή: Unboxholics
