Mαρτυρίες από Μικρασιάτες πρόσφυγες πρώτης γενιάς στην ομώνυμη θεατρική παράσταση
Της Χριστίνας Θάνου
Προσμένοντας να βρεθώ στο Δρόμο για το Σπίτι, την Κυριακή το απόγευμα πήρα το λεωφορείο. Και διέσχισα το δρόμο της Ιεράς Οδού. Πέρασα από τον αρχαιολογικό χώρο της Ελευσίνας, από την παραλία της Ελευσίνας και κάπου εκεί, στο παλαιό ελαιουργείο, βρήκα τα ίχνη του δρόμου που αναζητούσα.
Ο Δρόμος για το Σπίτι εμπεριέχει πόνο και αγάπη. Μαζί με τη βεβαιότητα του παρελθόντος, την ελπίδα του παρόντος και τη χαρά του μέλλοντος. Έχει χώμα μαλακό.
Ό,τι και αν φυτέψεις, εκεί φυτρώνει… (είναι οι ρίζες που ’ναι βαθιές και που πάντα βρίσκουν το δρόμο της ζωής). Πεπόνια σαν καρπούζια. Σύκα γλυκά.
Ο Δρόμος για το Σπίτι έχει την ανακάλυψη των στοιχείων της ταυτότητας του υποκειμένου. Της ιστορίας του υποκειμένου. Την απώλεια της ρίζας. Τη συνθήκη του πρόσφυγα. Οι άνθρωποι πάντα μετακινούνταν (στο γεωγραφικό ή στον κοινωνικό χάρτη) και (από ό,τι φαίνεται) θα συνεχίσουν να μετακινούνται για οικονομικοπολιτικούς λόγους. Κάποιες φορές με τη θέλησή τους. Κάποιες άλλες φορές τραγικά και βίαια. Απάνθρωπα. Μέσα σε αυτό το πεδίο αναρωτιέται ο ικανός για σκέψη νους… Από πού ερχόμαστε; Πού βρισκόμαστε; Τίνος πατρίδα-γη είναι αυτή; (Ίσως ούτε δική μας; μα ίσως ούτε και δική τους;).
Τι είμαστε τελικά (αναρωτιέται μια γριά γυναίκα); Έλληνες είμαστε; Τούρκοι είμαστε; κάτι άλλο; τι; τι είμαστε;
Μια ηθοποιός έχει συλλέξει μαρτυρίες από Μικρασιάτες πρόσφυγες πρώτης γενιάς και δίνει μιαν απάντηση, μέσα από τις παιδικές αναμνήσεις μιας γριάς γυναίκας-κούκλας.
Είμαστε αυτοί που ζήσανε. Φτωχοί αλλά ζήσαμε. Ψωμί και ελιά. Τη φτώχεια την αντέχεις. Όταν φοβάσαι δε ζεις. Εμείς ζήσαμε.
Είμαστε τα όνειρα. Είμαστε οι μελωδίες.
Μια παλιά μελωδία την επισκέπτεται και ξυπνάει μέσα της τα παιδικά της χρόνια. Για να επιστρέψει κάπου στην Ανατολή, στις αρχές του περασμένου αιώνα… Λαχταρά να μπει στο σπίτι που γεννήθηκε. Και ένας φόβος βαθύς. Ο ξεριζωμός. Το φάντασμά του. Οι αναμνήσεις μπλέκονται με τις προσμονές και τα όνειρα. Η γριά γυναίκα αναμετριέται με τις κομμένες ρίζες της. Είναι η ύστατη προσπάθεια να βρει το Δρόμο για το Σπίτι.
Η παράσταση είναι θεατρικός μονόλογος με τη Λιάνκα Παντολφίνι να υποδύεται τη γιαγιά της και τις αναμνήσεις της. Εκρηκτική ερμηνεία όπου η κίνηση μπλέκεται με την εικόνα, με το τραγούδι και με την αφήγηση. Τα λιτά σκηνικά μπλέκονται με τον εγκαταλελειμμένο βιομηχανικό χώρο. Και όλα αυτά σμίγουν σε έναν συναρπαστικό χορό. Όπου το σώμα αποκαλύπτει την ψυχή του. Και όπου η ψυχή συνδιαλέγεται και εκφράζεται μέσα από το σώμα, σε μια διαρκή αναζήτηση για την πατρίδα-γη του ανθρώπου.
INFO
Αισχύλεια 2015
Σκηνοθεσία και ερμηνεία: Λιάνκα Παντολφίνι
Συνεργασία-επιμέλεια: Andrea Valdinocci, Jean-Μartin Roy
Κατασκευή κούκλας: Helena Stouracova (Divadlo Continuo Theatre)
Φώτα: Denis Campitelli
