Από όλα όσα φέρνει στο νου και στην καρδιά η θύμηση της τραγικής δολοφονίας του Ν. Τεμπονέρα, στις 8 Γενάρη του 1991, ίσως αξίζει η περισσότερη αφιέρωση στα βιώματα, στα ανεξίτηλα χαράγματα που αφήνει στη μνήμη ένας ατόφιος και αναπάντεχος ξεσηκωμός.
Στην καρδιά του χειμώνα, για όσους έχουν τις κεραίες τους ενεργές, τα προμηνύματα της άνοιξης είναι αισθητά. Με την ημερολογιακή διάσταση αυτή η καμπή φέρνει κάτι το ανοίκειο και ταυτόχρονα γοητευτικό. Μετά από το σύντομο γιορτινό διάλειμμα, μια νέα έναρξη λαμβάνει χώρα με επίκεντρο την καθημερινότητα στους εργασιακούς και εκπαιδευτικούς χώρους. Συνήθως συμβαίνει έτσι… όχι στο γύρισμα της χρονιάς του 1990-’91. Εκείνη την 8η του Γενάρη, ούτε τα σχολεία, ούτε και οι σχολές επρόκειτο να ανοίξουν. Γιατί το απρόσμενο ξέσπασμα των μαθητών αρχικά και των φοιτητών που ακολούθησαν σύντομα, έμελλε να φουντώσει με αφορμή τα ακραία νεοσυντηρητικά σχέδια της κυβέρνησης Μητσοτάκη.
Μια επταετία αποχαυνωτικού ΠΑΣΟΚισμού είχε προηγηθεί, ενώ η κατάρρευση του «υπαρκτού» σοσιαλισμού αποκαθήλωσε οράματα και αξίες. Τέτοιες συνθήκες ιδεολογικής σύγχυσης θα έπρεπε να αποδειχτούν οι «ιδανικές συνθήκες», ώστε να επιβληθεί χωρίς αντιδράσεις η επιστροφή στη δεκαετία του 1950, στα πρότυπα ενός πειθαρχημένου και αυταρχικού σχολαρχείου. Τέτοιο ακριβώς ήταν το περιεχόμενο του Σχεδίου Νόμου, που επιχείρησε να περάσει ο τότε υπ. Παιδείας, Β. Κοντογιαννόπουλος (μετά τη για χρόνια εξαφάνισή του από το πολιτικό προσκήνιο, δοκίμασε μια δεύτερη καριέρα ως εκλεκτός του Γ. Παπανδρέου, ενώ εσχάτως εμφανίζεται ως υποστηρικτής των «58»). Αλλά η ανατροπή της «ομαλής» φοράς των πραγμάτων παρέσυρε και το νομοσχέδιο και τον εμπνευστή του.
Τότε, εκτός όλων των άλλων, δηλαδή της συνήθους εκφοβιστικής προπαγάνδας, της θεωρίας των «υποκινητών», της προβοκατορολογίας και των συκοφαντιών για ζημιές, «αναρχικούς» και «χαμένες χρονιές», ήταν η επένδυση στην «κανονικότητα» η πιο βάσιμη προσδοκία του συστήματος και του κυβερνητικού μπλοκ. Οι χριστουγεννιάτικες διακοπές απέμειναν ως η πιο μεγάλη ελπίδα για το ξεφούσκωμα του κινήματος. Το ημερολόγιο ανατράπηκε. Ο νέος χρόνος θα έβρισκε τους μαθητές στα σχολεία υπό κατάληψη. Κι ενεργοποιήθηκαν τα μοιραία, εγκληματικά σχέδια των ανακαταλήψεων από τους «αγανακτισμένους» τραμπούκους και τα φασιστοειδή (οι χρυσαυγίτες της εποχής έδρασαν από κοινού με τις ομάδες κρούσης της ΟΝΝΕΔ).
Όσοι έζησαν εκείνες τις μέρες, μετά τη στυγερή δολοφονία του Νίκου Τεμπονέρα, βίωσαν την άνοιξη της νεολαίας. Αλλιώς, δηλαδή χωρίς γνησιότητα, χωρίς ενότητα, χωρίς αποφασιστικότητα, χωρίς δημιουργικότητα ούτε θα άντεχε, ούτε θα νικούσε. Κι όσοι δεν το έζησαν, ας αναζητήσουν τις πηγές, ας ρωτήσουν, ας διαβάσουν, για να μάθουν. Ώστε μετά, να συγκρίνουν.
Καταλαβαινόμαστε…
Θητεία Τυμβωρύχου
εκτελεί η «σειρά» του ’69
