Ένα αποκαλυπτικό ρεπορτάζ των New York Times
Το ρεπορτάζ με τίτλο Ο μοχλός πίεσης πάνω στην Κύπρο που διαθέτει η Ε.Ε. είναι εφήμερος, του Paul Taylor από το Reuters, που δημοσιεύτηκε στη New York Times, είναι αποκαλυπτικό των προθέσεων και προοπτικών που συνδέουν το Kυπριακό με την πορεία του Mνημονίου στην οποία καλείται να συναινέσει η Λευκωσία. Ακολουθούν τα κεντρικά αποσπάσματα του άρθρου.
Για πρώτη φορά από τότε που η Κύπρος μπήκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση, πριν από μια δεκαετία, οι εταίροι της έχουν το μοχλό να πιέσουν για μια διευθέτηση της διαίρεσης του νησιού που διαρκεί 40 χρόνια.
Ωστόσο, δεν υπάρχει κανένα σημάδι ότι οι Βρυξέλλες ετοιμάζονται να κάνουν χρήση της δυνατότητάς τους να επιτύχουν την επανένωση που διέφυγε των διαπραγματευτών της, όταν η Κύπρος μπήκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2004. Στην πραγματικότητα, τα πιο ισχυρά κράτη-μέλη, η Γερμανία και η Γαλλία, μπορεί να είναι ικανοποιημένα να βλέπουν το αδιέξοδο της Κύπρου να συνεχίζεται, παρά να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες μιας επίλυσης που θα έφερνε την Τουρκία πλησιέστερα στην εισδοχή της στην Ε.Ε. […]
Η κυβέρνηση δηλώνει πως χωρίς μια διάσωση, θα ξεμείνει από χρήματα τον Απρίλιο. Χρειάζεται περίπου 17 δισ. ευρώ ή 23 17 δισ. ευρώ, από τους εταίρους της στην Ευρωζώνη, ποσό ισοδύναμο με το ΑΕΠ. Αυτό οφείλει να δώσει στις Βρυξέλλες το μοχλό να πιέσουν τους Ελληνοκύπριους να συνεργαστούν με τους Τουρκοκύπριους στο βόρειο τμήμα του νησιού προς μια χαλαρή ομοσπονδία του είδους που είχε προτείνει ο Κόφι Ανάν το 2009. […]
Αλλά βέβαιοι ότι θα γίνονταν δεκτοί στην Ε.Ε., ό,τι κι αν γινόταν, οι Ελληνοκύπριοι απέρριψαν το σχέδιο Ανάν και μια εβδομάδα αργότερα η Κύπρος γινόταν μέλος της Ε.Ε. Ευρωπαίοι αξιωματούχοι και ιδιαίτερα ο Βερχόγκεν, ο επίτροπος Διεύρυνσης τον καιρό εκείνο, ένιωσαν ότι τους κορόιδεψαν. «Φτάσαμε πολύ κοντά. Το πρόβλημα ήταν ότι στο τέλος δεν είχαμε κάποιο μοχλό πίεσης πάνω στους Ελληνοκύπριους όσο γνώριζαν πως έτσι κι αλλιώς θα έμπαιναν στην Ε.Ε.», πρόσθεσε ο Βερχόγκεν.
Ωστόσο, κάποιοι διπλωμάτες της Ε.Ε. λένε ότι θα ήταν πολιτικά επικίνδυνο να ασκηθούν διπλωματικές πιέσεις με εκμεταλλευόμενοι το χάλι της κυπριακής οικονομίας. […] Οι σκεπτικιστές λένε ότι βολεύει μια χαρά το Βερολίνο και το Παρίσι να παραμένει το Κυπριακό σε αδιέξοδο, γιατί εμποδίζεται έτσι η Τουρκία να πλησιάσει την Ε.Ε. «Η ίδια η Ευρώπη είναι διχασμένη πάνω στο ζήτημα. Υπάρχουν ορισμένες χώρες που δεν ενδιαφέρονται για την επίλυση γιατί θα ευνοούσε την εισδοχή της Τουρκίας», είπε ένας πρώην μεσολαβητής για το νησί, που μας μίλησε με όρο την ανωνυμία του διότι παραμένει διπλωμάτης.
Οι ΗΠΑ ήταν ενεργά αναμεμειγμένες στην προσπάθεια να διευθετηθεί το Κυπριακό που το έβλεπαν ως δυνητική θρυαλλίδα αποσταθεροποίησης της Ανατολικής Μεσογείου. Ωστόσο, το ενδιαφέρον των ΗΠΑ να πιέσει μοιάζει να εξασθένησε αφότου η Κύπρος ανακάλυψε σημαντικά κοιτάσματα φυσικού αερίου κάτω από τα ύδατά της και ξεκίνησε να συνεργάζεται με το Ισραήλ, το μεγαλύτερο περιφερειακό σύμμαχο της Ουάσιγκτον, για να εκμεταλλευτεί τον υποθαλάσσιο πλούτο.
Στο βαθμό αυτό, κάθε πρωτοβουλία επίτευξης συμφωνίας με τους Τουρκοκύπριους μπορεί να εξατμιστεί σε μια ομίχλη φυσικού αερίου. Συνεπώς, αν τα ευρωπαϊκά κράτη επιθυμούν να ασκήσουν κάποια επιρροή, είναι ή τώρα ή ποτέ.
Αν οι Βρυξέλλες προσωρινά μπορούν να ασκήσουν περισσότερη πίεση πάνω στους Ελληνοκύπριους, η επιρροή τους στους Τουρκοκύπριους έχει συρρικνωθεί.[…] «Η Τουρκία δεν είναι με κανένα τρόπο πρόθυμη να συμβιβαστεί όπως το 2004», είπε ο πρώην μεσολαβητής. Αυτό οφείλεται εν μέρει στο ότι λίγοι Τούρκοι πιστεύουν ότι η Ε.Ε. πρόκειται ποτέ να δεχτεί τη χώρα τους, και δύο τρίτα αντιτίθενται πλέον στην είσοδο στην Ε.Ε., αλλά οφείλεται και στις οικονομικές επιτυχίες της Άγκυρας την τελευταία δεκαετία που έχει πια λιγότερη ανάγκη την Ε.Ε. […]
Σε αντάλλαγμα μιας διάσωσης, οι αξιωματούχοι της Ε.Ε. απαιτούν από την Κύπρο τη συρρίκνωση του τραπεζικού της τομέα, την ιδιωτικοποίηση των κρατικών επιχειρήσεων και οικονομικές μεταρρυθμίσεις. Μέχρι τώρα κανείς δεν έχει συνδέσει τη διάσωση με μια διπλωματική επίλυση της διαίρεσης του νησιού. Ίσως η τελευταία ευκαιρία μιας διευθέτησης πάει στράφι από έλλειψη ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος.
