Διλήμματα υπάρχουν στη ζωή, αν και τις περισσότερες φορές υπάρχουν κι άλλες πολλές λύσεις από τις δύο φαινομενικά προσφερόμενες. Κάπως αναγκαστικά και εκ των πραγμάτων, θα λέγαμε. Όπως ένα ρυάκι που του φράζει το δρόμο μία μεγάλη πέτρα. Θα προχωρήσει κι από τις δύο πλευρές του, όμως ένα μέρος του νερού θα απορροφηθεί από την πέτρα σκάβοντάς την ταυτόχρονα, αν και τόσο απειροελάχιστα ώστε δεν γίνεται άμεσα αντιληπτό, ενώ ένα άλλο μέρος του θα απορροφηθεί από το χώμα πάνω στο οποίο κυλά.
Αν εξετάζουμε το μικρόχρονο μιας συγκεκριμένης κατάστασης μόνο τότε έχουν ουσία και παίρνουν πραγματική υπόσταση τα διλημματικά ερωτήματα. Όμως, ακόμα και σε αυτές τις περιπτώσεις, χρήσιμο είναι να λαμβάνεται υπ’ όψιν το συνολικό χωροχρονικό πλαίσιο και να είναι κομμάτι της όποιας απόφασης παίρνει κανείς. Αλλιώς, μια σειρά από μικροδιλήμματα θα οδηγούν τη ζωή χωρίς ποτέ να την προφτάσουμε. Κι αυτή θα φύγει κι εμείς θα φτάσουμε στο τέλος της με μια μεγάλη απορία κι ένα λαχάνιασμα από την κατασπατάλησή της.
Όπως στην προσωπική πολιτική (δηλαδή στο πώς αποφασίζει ο καθένας και η καθεμία από εμάς να πορεύεται στη ζωή) έτσι και στη συλλογική πολιτική, αυτήν που αφορά οργανωμένα σύνολα όπως η κοινωνία, δεν γίνεται να εξετάζουμε μόνο τους μικρόχρονους διότι έτσι χάνεται το όραμα, η πολιτική γίνεται μικροπολιτική και δεν δίνει ουσιαστικές λύσεις στα μεγάλα κοινωνικά ζητήματα. Όταν συμβαίνει κάτι τέτοιο, αυτό συντελεί στην ανακύκλωση αδιέξοδων μεθόδων και συμπεριφορών και, αναπόφευκτα, στη διόγκωση των προβλημάτων.
Στην πολιτική ζωή της χώρας μας έχουν, εδώ και δεκαετίες, κυριαρχήσει τα ψευδή διλήμματα. Σαφώς και πριν από τη μεταπολίτευση, αλλά μιλώντας σε αυτή τη στήλη για αυτήν, οι πολιτικοί των διαφόρων κομμάτων μεγαλούργησαν στην κατασκευή, προβολή και υποστήριξη εγκλωβιστικών διλημμάτων. Τους συνέφερε, άλλωστε. Πολλές φορές έπειθαν και τους ίδιους τους τούς εαυτούς.
Το ΠΑΣΟΚ τα κατάφερε καλύτερα και κυριάρχησε αυτήν την περίοδο. Αποκορύφωμα, λόγω του εμφανούς ψεύδους, το δίλημμα που έθεσε ξεδιάντροπα ο αρχιτέκτονας του «εκσυγχρονισμού», Κ. Σημίτης, στις εκλογές του 2000. Όταν θεώρησε ότι ζορίστηκε, εκφώνησε το δίλημμα «ΠΑΣΟΚ ή επάρατη Δεξιά» (το ίδιο ακριβώς προσπάθησε να κάνει και το 2004 αλλά πλέον, με αυτά που είχαν προηγηθεί, δεν μπορούσε να σωθεί – τη δουλειά του, πάντως, την είχε κάνει) και κέρδισε.
Ας αναρωτηθούμε, σήμερα πια, και κυρίως οι προοδευτικοί πολίτες (συμπεριλαμβανομένων πολλών αριστερών που τώρα διεκδικούν, ακόμα και ως πιθανοί υποψήφιοι, την εξουσία) που ψήφισαν «ΠΑΣΟΚ για να μην έρθει η Δεξιά», τι θα γινόταν εάν δεν απαντούσαμε σε αυτό το δίλημμα; Εάν αναγνωρίζαμε ότι είναι ψευδές; Διότι ένα δίλημμα μεταξύ «Σκύλλας και Χάρυβδης» δεν έχει σωστή απάντηση. Εκτός εάν είμαστε ενήμεροι για τις επιπτώσεις και αποφασίσουμε ποιοι θα θυσιαστούν σαν άλλα παλικάρια του Οδυσσέα και για ποιο λόγο. Διότι τα ψεύτικα διλήμματα οδηγούν στη θυσία των πολλών για να διασωθούν λίγοι (αντίθετα δηλαδή με τους Οδύσσειους).
Τώρα έχουμε ξανά τρομοκρατικά διλήμματα: Σαμαράς ή χάος από τη μια, ΣΥΡΙΖΑ ή μνημόνια από την άλλη. Θα πρότεινα να μην πολιτεύεται ο ΣΥΡΙΖΑ με τέτοια πολωτικά διλήμματα (ειδικά από την ώρα που άλλα μηνύματα στέλνονται στην κοινωνία με τις διάφορες συναντήσεις εσωτερικού και εξωτερικού) διότι δεν οδηγούν σε πραγματικές ανατροπές αλλά σε φαινομενικές.
Καθόλου δεν μας προβληματίζει το γεγονός ότι ενώ υποτίθεται πως έχουμε «θρίλερ» στη Βουλή, ο λαός αδιαφορεί για τις εξελίξεις; Και όχι, δεν είναι αδιάφορος. Απλά το έχει ξαναδεί το έργο και δεν είναι ωραίο.
