του Κώστα Βενιζέλου
Το σχέδιο ήταν έτοιμο από καιρό. Η Τουρκία ανέμενε υπομονετικά μέχρι να έλθει η στιγμή, που θα εισέβαλε στην Κύπρο. Στις 15 Ιουλίου 1974, η ελληνόφωνη χούντα των Αθηνών και οι εγκάθετοί της στην Κύπρο, η ΕΟΚΑ Β΄, διενεργούσαν πραξικοπηματική ανατροπή του Προέδρου Μακαρίου. Το πραξικόπημα ήταν το σινιάλο προς την Άγκυρα για να ανάψει τις μηχανές των πλοίων, των αεροπλάνων, να ετοιμάσει τον στρατό για την εισβολή στο νησί, πέντε ημέρες μετά, την 20ηΙουλίου. Η Χούντα με το έγκλημα κατά της Κύπρου ολοκλήρωνε και τον κύκλο της, τον ρόλο της. Γιατί αυτός ήταν ο βασικός στόχος της δικτατορίας όταν επιβαλλόταν στην Ελλάδα: Η διχοτόμηση της Κύπρου. Αυτό φάνηκε από τις πρώτες κινήσεις της δικτατορίας.
Η Ουάσιγκτον είχε αναγνωρίσει τη χούντα του Παπαδόπουλου, τον οποίο οι Αμερικανοί γνώριζαν πολύ καλά. Ήταν ο σύνδεσμος της ΚΥΠ με τη CIA, πριν από το πραξικόπημα. Όπως προκύπτει από αμερικανικές πηγές και έγγραφα, η CIA γνώριζε όλες τις συνωμοτικές κινήσεις των συνταγματαρχών από τον Ιανουάριο του 1967, λίγους δηλαδή μήνες πριν από το χουντικό πραξικόπημα ενημέρωνε από την Αθήνα την Ουάσιγκτον για το επικείμενο πραξικόπημα. Ενδεικτικό της αμερικανικής στάσης ήταν και τα όσα ειπώθηκαν στις 23 Ιανουαρίου 1968 σε συνεδρίαση του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας του Λευκού Οίκου υπό τον Πρόεδρο Τζόνσον. Είχε συζητηθεί για μια ακόμη φορά το Κυπριακό. Στη σύσκεψη συμμετείχε και ο Σάιρους Βανς, ο οποίος είχε αναφέρει πως «δεν θα μπορέσουμε να συγκρατήσουμε την Τουρκία για τρίτη φορά, αν σημειωθεί ανάφλεξη στο νησί. Ο μόνος τρόπος να αποφύγουμε την ανάφλεξη είναι να προσπαθήσουμε να λύσουμε το πραγματικό Κυπριακό πρόβλημα…(Ο βιασμός της ελληνικής Δημοκρατίας, Α. Παπαχελάς, σελ. 418, εκδόσεις Εστία). Αυτό σήμαινε πως οι ΗΠΑ δεν θα απέτρεπαν την Τουρκία να εισβάλει στο νησί, γιατί δεν ήθελαν να χαλάσουν τις σχέσεις τους με την Άγκυρα. Δεν δόθηκε καμία εξήγηση για την αναφορά Βανς για λύση «του πραγματικού Κυπριακού», πλην όμως εκ των υστέρων μπορεί κανείς να αντιληφθεί τι εννοούσε ο Αμερικανός αξιωματούχος.
Η Χούντα του Ιωαννίδη, παρουσιαζόταν πιο «σκληρή» και αποφασιστική σε σχέση με την Κύπρο. Ο ίδιος, όπως και ο Παπαδόπουλος, είχαν καλές διασυνδέσεις με τις ΗΠΑ και διατηρούσαν κανάλια επικοινωνίας και συνεννόησης.
Η Τουρκία με την εισβολή στην Κύπρο, άνοιξε λογαριασμό με την Ελλάδα, με τον ελληνισμό. Στη βάση ενός ολοκληρωμένου επεκτατικού σχεδιασμού. Η Κύπρος ήταν το μοντέλο για να επεκταθεί η κατοχική Τουρκία και στην Ελλάδα. Σιγά και σταθερά. Στον Έβρο, στη Θράκη, το Αιγαίο, τώρα και στην περιοχή της Κρήτης
Το πώς έδρασε η χούντα στην Κύπρο κωδικοποιείται στα συμπεράσματα του πορίσματος του «Φακέλου της Κύπρου» της κυπριακής Βουλής:
1. Απέσυρε τη μεραρχία από την Κύπρο, αποδυναμώνοντας ουσιαστικά την άμυνα έναντι ενδεχόμενης τουρκικής επιβουλής (εάν όντως ο αντικειμενικός σκοπός της αποστολής της στο νησί ήταν η άμυνα της Κύπρου).
2. Επεδίωξε τη διαίρεση του λαού σε ενωτικούς και ανθενωτικούς, σε εθνικόφρονες και κομμουνιστές‐συνοδοιπόρους.
3. Στήριξε τη δράση της παράνομης οργάνωσης «Εθνικό Μέτωπο».
4. Οργάνωσε τη δολοφονική απόπειρα εναντίον του Μακαρίου τον Μάρτιο του 1970, στο πλαίσιο πραγματοποίησης πραξικοπήματος (το σχέδιο «ΕΡΜΗΣ»).
5. Οργάνωσε και εκτέλεσε τη δολοφονία του Γιωρκάτζη.
6. Στήριξε την ίδρυση και τη δράση της ΕΟΚΑ Β, την οποία χρησιμοποίησε για την πρόκληση αστάθειας και αποδυνάμωσης του Μακαρίου, ώστε να δικαιολογηθεί η διενέργεια του πραξικοπήματος. Ταυτόχρονα, απέτρεψε την πολιτικοποίηση της οργάνωσης και, κατά την περίοδο πριν από το πραξικόπημα, την εξώθησε σε έξαρση της εμφύλιας διαμάχης.
7. Καταχράστηκε τον πόθο των Κυπρίων για Ένωση, ενώ η επιλογή της ήταν η διπλή ένωση την οποία και επιμελώς απέκρυπτε.
8. Χρηματοδότησε και καθοδήγησε μερίδα του κυπριακού Τύπου σε μία πρωτοφανή προπαγάνδα, εναντίον του Μακαρίου και υπέρ των επιλογών της.
9. Παρακίνησε τους τρεις Μητροπολίτες να προχωρήσουν σε αντικαταστατική καθαίρεση του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, προκαλώντας μείζονα εκκλησιαστική κρίση και περαιτέρω διχασμό του λαού.
10. Είχε προβεί σε απειλητική υπόδειξη προς τον Μακάριο (Ιανουάριος 1972) να αποχωρήσει από την προεδρία της Δημοκρατίας και από την ενεργό πολιτική.
11. Σχεδίασε την πραγματοποίηση τον Φεβρουάριο του 1972 πραξικοπήματος σε βάρος του Μακαρίου, το οποίο ματαιώθηκε την τελευταία στιγμή λόγω αποκάλυψης του σχεδίου στις αρχές της Κυπριακής Δημοκρατίας.
12. Προχώρησε σε άτυπη συμφωνία συνεργασίας με την Τουρκία για την ανατροπή του Μακαρίου και επιβολή λύσης αρεστής στις δύο χώρες και τους συμμάχους τους.
13. Προχώρησε σε σταδιακή αλλαγή του βασικού προσανατολισμού της Εθνικής Φρουράς και, από μηχανισμό άμυνας της Κύπρου έναντι της τουρκικής απειλής, την μετέτρεψε σε μηχανισμό εσωτερικού ελέγχου της Δημοκρατίας.
Στις 20 Ιουλίου 1974, πέντε ημέρες μετά το πραξικόπημα, η Τουρκία εισέβαλε στην Κύπρο. Με επιθέσεις από αέρος και θαλάσσης. Οι δυνατότητες αποτροπής, ανάσχεσης ήταν περιορισμένες. Αντίσταση, παρά την προδοσία, υπήρξε. Τα αποτελέσματα γνωστά: κατάκτηση εδαφών, νεκροί, αγνοούμενοι, πρόσφυγες, καταστροφή. Ηταν ολοκλήρωση ενός σχεδίου, που παρέμεινε για χρόνια φυλαγμένο στα συρτάρια των τουρκικών επιτελείων.
Η Τουρκία με την εισβολή στην Κύπρο, άνοιγαν λογαριασμό με την Ελλάδα, με τον ελληνισμό. Στη βάση ενός ολοκληρωμένου επεκτατικού σχεδιασμού. Η Κύπρος ήταν το μοντέλο για να επεκταθεί η κατοχική Τουρκία και στην Ελλάδα. Σιγά και σταθερά. Στον Έβρο, στη Θράκη, το Αιγαίο, τώρα και στην περιοχή της Κρήτης. Επιδερμικές προσεγγίσεις από το αθηναϊκό κράτος σε σχέση με τις επιδιώξεις της Τουρκίας διευκόλυνε τους σχεδιασμούς της κατοχικής δύναμης.
Ίδιες προσεγγίσεις 46 χρόνια μετά
Σήμερα, με άλλα δεδομένα και σε ένα διαφορετικό πολιτικό σκηνικό, οι πολιτικές και οικονομικές ελίτ στηρίζουν ένα στρεβλωτικό αφήγημα για την Κύπρο. Θεωρούν την Κύπρο βαρίδι και πονοκέφαλο για την Ελλάδα. Είναι αυτό άγνοια των τουρκικών επιδιώξεων ή ένα άλλοθι για να συντηρούνται ως ένα πολιτικό-οικονομικό κατεστημένο, που καλοβλέπει –αφελώς– τη μεγάλη αγορά της Τουρκίας! Οι ψευδαισθήσεις έχουν κρατήσει πολύ. Ίσως σύντομα βρεθούμε μπροστά σε πραγματικότητες, που ήταν ορατές αλλά κάποιοι δεν τις έβλεπαν. Ήθελαν, σκοπίμως, να έχουν «κλειστά» τα μάτια τους.
