Το πιο πιθανό είναι ότι το όνομα Ματέους Μοραβιέτσκι δεν λέει τίποτα στους περισσότερους Ευρωπαίους. Κι όμως, είναι ο πρωθυπουργός της Πολωνίας, ενός από τα μεγάλα κράτη μέλη της Ε.Ε. (39 εκατομμύρια κάτοικοι) και –μαζί με την Ουγγαρία– επικεφαλής των «μαύρων προβάτων» της. Πολλοί νομίζουν ότι την Πολωνία κυβερνά ο Γιαροσλάβ Κατσίνσκι: τυπικά έχουν άδικο, ουσιαστικά όμως δίκιο. Ο Κατσίνσκι [βλ. φωτογραφία κάτω], αδιαφιλονίκητος ηγέτης του κυβερνώντος κόμματος «Νόμος και Δικαιοσύνη» (PiS), είναι στην πραγματικότητα ο ισχυρός άνδρας της χώρας. Ο πρωθυπουργός Μοραβιέτσκι και ο πρόεδρος Ντούντα δεν αποφασίζουν τίποτα δίχως την έγκρισή του…
Αύριο οι Πολωνοί εκλέγουν νέα βουλή και γερουσία, και τα προγνωστικά μιλούν για άνετη επικράτηση του κόμματος του Κατσίνσκι – με ποσοστά που πλέον προσεγγίζουν αυτά του Ούγγρου Όρμπαν. Ήδη στις εκλογές του 2015 το PiS με μόλις 37,6% είχε αποσπάσει, χάρη σε έναν εκλογικό νόμο κομμένο και ραμμένο στα μέτρα του, απόλυτη κοινοβουλευτική πλειοψηφία: εξέλεξε 235 βουλευτές σε σύνολο 460, και 61 γερουσιαστές σε σύνολο 100. Τώρα όλες οι δημοσκοπήσεις του δίνουν 41-45%. Αν επιβεβαιωθούν, η κυριαρχία του Κατσίνσκι και του PiS θα είναι αδιαμφισβήτητη.
Πού οφείλεται η δημοφιλία ενός ακόμη «μαύρου προβάτου» των Βρυξελλών, που θεωρείται ακροδεξιός και αυταρχικός; Πράγματι, η πολωνική κυβέρνηση έθεσε υπό τον έλεγχό της τη δικαστική εξουσία*. Επιπλέον, συντάσσεται ανοιχτά με τις ΗΠΑ όποτε αυτές νουθετούν την Ευρώπη. Αυτά μπορεί να εκνευρίζουν την ευρωκρατία, αλλά δεν επηρεάζουν και τόσο την ψήφο των πολιτών. Αντίθετα, η εγκαθίδρυση ενός κράτους πρόνοιας που θα ζήλευαν ακόμη και άλλα ευρωπαϊκά κράτη ήταν το στοιχείο που έγειρε οριστικά την πλάστιγγα υπέρ του PiS, σε μια χώρα της οποίας η λαϊκή πλειοψηφία υπέφερε από τις ανεξέλεγκτες «δυνάμεις της αγοράς»…
Οι υπόλοιπες πολιτικές δυνάμεις, φιλοευρωπαϊκές στην πλειοψηφία τους, θα δουν να περιορίζεται το κομμάτι που αναλογεί στην καθεμιά από την πολιτική πίτα. Η βασική αιτία είναι η αναμενόμενη ενίσχυση του κόμματος του Κατσίνσκι, αλλά και η εμφάνιση μιας νέας συμμαχίας υπό τον τίτλο «Αριστερά» που διεκδικεί διψήφιο ποσοστό, αφού στους κόλπους της συσπειρώθηκαν τα υπολείμματα της παραδοσιακής σοσιαλδημοκρατίας και αριστεράς μαζί με μικρότερες οργανώσεις. Η φιλοευρωπαϊκή κεντροδεξιά «Συμμαχία Πολιτών» αναμένεται να παραμείνει στην αξιωματική αντιπολίτευση, ενώ ο χριστιανοδημοκρατικός «Συνασπισμός» και η… καθαρόαιμη Ακροδεξιά αποσπούν μονοψήφια ποσοστά.
* «Άνω-κάτω η Πολωνία» (φύλλο 370, σελ. 15).
