Σε αναμονή του Χρυσού Φοίνικα και το φετινό φεστιβάλ Καννών
Ανταπόκριση από Κάννες: Ιφιγένεια Καλαντζή
Επετειακό το φετινό κοσμοπολίτικο φεστιβάλ Καννών έκλεισε τα 70 χρόνια του, με Πρόεδρο Κριτικής Επιτροπής τον Πέδρο Αλμοδόβαρ.
Εν αναμονή των Φρανσουά Οζόν, Φατίχ Ακίν και Λυν Ράμσεϊ, που προβάλλονται στο τέλος, δεν έχει ξεχωρίσει ως αυτή τη στιγμή κάποιο φαβορί για τον Χρυσό Φοίνικα. Σκηνοθέτες όπως οι Νόα Μπάουμπαχ και Σοφία Κόππολα, με γνωστούς κράχτες-αμερικάνους ηθοποιούς αλλά και Σβιαντσίνγκεβ, Λοζνίτσα και Ρούμπεν Όσλουντ, που χαρακτηρίζονται από έναν κινηματογραφικό συμβολισμό, δεν έπεισαν. Η αυλαία θα κλείσει με τη νέα ταινία του Ρομάν Πολάνσκι, εκτός συναγωνισμού.
Η νέα ταινία του Λάνθιμου
Στο Διαγωνιστικό συμμετείχε και η νέα αγγλόφωνη ταινία του Γιώργου Λάνθιμου The Killing of a sacred deer, με τους διάσημους σταρ Νικόλ Κίντμαν και Κόλιν Φάρελ. Ο σκηνοθέτης έχει μεν απομακρυνθεί από την απέριττη αισθητική που αποκάλεσαν γουίρντ σίνεμα, εμμένει ωστόσο στη θεματική της «πειραγμένης» δυσλειτουργικής οικογένειας, με μια σκοτεινή ιστορία εκδίκησης, σε κώδικες θρίλερ στα όρια σπλάτερ, γεμάτη μαύρο χιούμορ. Ένας χειρουργός, σύζυγος μιας πανέμορφης γιατρού και πατέρας δυο μικρών παιδιών, απολαμβάνει την παρέα ενός έξυπνου αλλά περίεργου αγοριού, που εντυπωσιάζει και τα παιδιά του. Γρήγορα όμως, αρχικά ο γιος και στη συνέχεια και η κόρη του καταρρέουν, αναπτύσσοντας ψυχοσωματική διαταραχή.
Μια καθόλου αδιάφορη, κατεξοχήν κυνική ταινία, με αναφορές σε Παζολίνι (Θεώρημα /1968) και Χάνεκε (Παράξενα Παιχνίδια /1997), που σχολιάζει την απόδοση δικαιοσύνης τύπου «οφθαλμόν αντί οφθαλμού», αναφερόμενη και στη θυσία της Ιφιγένειας (τίτλος), εμπλέκοντας αρχαία τραγωδία με θεματικά μοτίβα της Χριστιανοσύνης και της Βίβλου. Με έναν αναδυόμενο αιματοβαμμένο μαζοχισμό στιγματίζεται το μάταιο του εμμονικού ιδεώδους της τέλειας και ευτυχισμένης οικογένειας, με θύματα κυρίως παιδιά, φορτωμένα με ψυχικά τραύματα. Με πρώτο πλάνο μια καρδιά που πάλλεται, εν ώρα ανοιχτού χειρουργείου, υπό τους ήχους ενός ρέκβιεμ, ο Λάνθιμος προκαλεί στυλιζαρισμένους εντυπωσιασμούς. Η αεικίνητη κάμερα στα κοντινά, αλλά και μακρινά πλάνα μεγάλης διάρκειας, με ευρυγώνιες παραμορφώσεις, εντείνει την περίεργη αίσθηση διαστρέβλωσης μιας αλληγορικής κατάστασης, γύρω από την ηθική, σε ένα νέο κινηματογραφικό στυλ που υπογραμμίζεται από μια εξαιρετική μουσική υπόκρουση σύγχρονης αισθητικής, με κρουστά, τύμπανα και οξείς ήχους, που πριμοδοτούν ρυθμικά την αγωνία ενός θρίλερ εκδίκησης.
Λιγομίλητος ο Λάνθιμος, στη συνέντευξη τύπου, τόνισε πως οι βασικές οδηγίες του στην Νικόλ Κίντμαν περιστρέφονταν στην υπενθύμιση πως ουσιαστικά πρόκειται για κωμωδία.
Happy End
Η νέα ταινία Happy End, του βραβευμένου δις με Χρυσό Φοίνικα (Λευκή Κορδέλα /2009, Αγάπη /2012) Μίκαελ Χάνεκε, βασίζεται σε παλιότερες ιδέες του. Με πρωταγωνιστές τους Ιζαμπέλ Υπέρ, Ματιέ Κασοβίτς και Ζαν-Λουί Τρεντινιάν, ο Χάνεκε αφηγείται στιγμιότυπα μιας οικογένειας μπουρζουάδων στο Καλαί, τόπο συσσώρευσης μεταναστών με προορισμό τη Μεγάλη Βρετανία. Ενώ ο κόσμος γύρω τους καταρρέει, οι ξεπεσμένοι μπουρζουάδες εθελοτυφλούν, με υπηρετικό προσωπικό εξασφαλισμένο από τους μετανάστες.
Σε μια ιδιαίτερη Μπονιουελική τροπή, με γκάγκς που παραπέμπουν και στο βουβό σινεμά, παρακολουθούμε τη σταδιακή ανάπτυξη υστερικών και σαδιστικών συμπεριφορών, βουτηγμένων σε μπόλικη δόση μαύρου χιούμορ.
Με πολλά σταθερά πλάνα που πριμοδοτούν το εκτός κάδρου πεδίο, η βία και η ταπείνωση απεικονίζονται πάντα από απόσταση, ενώ από την αρχή δεσπόζει η κρυφή καταγραφή προσωπικών στιγμών, μέσω κινητού από την ίδια την οικογένεια, και η άλογη διάθεση δημοσιοποίησης της σφαίρας του ιδιωτικού. Ποιος καταγράφει ποιον και γιατί; Αδυσώπητοι μηχανισμοί σχέσεων εξουσίας αποκαλύπτουν τα βίτσια και το φετιχισμό μιας υποκριτικής μπουρζουαζίας με ταξικό πρόσημο και την κατασκευή κυνικών και αδιάφορων ανθρώπων.
«Σκοπός ήταν η πρόκληση του μέγιστου στον θεατή, με την αφήγηση των
λιγότερο δυνατών. Αυτό δεν είναι σύστημα αλλά μια μέθοδος», ανέφερε χαρακτηριστικά στη συνέντευξη τύπου ο Χάνεκε.
120 Beats per minute
Με έντονες ερωτικές και συγκινητικές ταινίες, η 120 Beats per minute, του Γάλλου Μαροκινής καταγωγής Ρομπέν Καμπιγιό, μας μεταφέρει στις αρχές του ’90, με το ξέσπασμα της «επιδημίας» AIDS. Μια παρέα έφηβων ομοφυλόφιλων οροθετικών ακτιβιστών οργανώνεται στην Act Up και κυνηγάει τις πολυεθνικές φαρμακευτικές εταιρίες, που αποκρύπτουν τα αποτελέσματα των ερευνών τους. Από τα αμφιθέατρα, με την ανάπτυξη πολιτικών επιχειρημάτων και χαριτωμένων συνθημάτων, η κάμερα ακολουθεί τη διακοπή συνεδρίων για ενημέρωση, το μοίρασμα προφυλακτικών στα σχολεία και τις διαδηλώσεις στους δρόμους, με σκοπό να καταρριφθούν τα ταμπού και να υπάρξει ουσιαστική κρατική παρέμβαση. Παράλληλα, οργανώνονται βραδινές πορείες-επιτάφιοι, για τους συντρόφους που ήδη χάθηκαν.
Στα σκηνοθετικά χνάρια ενός ακτιβιστικού ρεαλισμού, στα πρότυπα της Ζωή της Αντέλ, του Κεσίς, με τον ερωτισμό μέρος της διαδικασίας ωρίμανσης, η κάμερα του Καμπιγιό δεν φείδεται σπαρταριστών ερωτικών σκηνών, σε μεγάλης διάρκειας λήψεις από κοντά, παράλληλα με αργή κίνηση και κοφτά κοντινά, ακολουθώντας όλο το εύθραυστο πάθος και τα όμορφα νεανικά κορμιά εφήβων δίχως αύριο, μέχρι τη μοιραία επώδυνη τελική πτώση. Το άδικο χτύπημα μιας ολόκληρης γενιάς σημαδεύεται από την έντονη αίσθηση σωματικότητας, μέσα από εξαιρετικά δυνατές και σπαραχτικές ερμηνείες, με το Small Town Boy των Bronskie Beat να ακούγεται σε ρεμίξ.
L’ atelier και το La Cordillera
Από το Τμήμα Ένα κάποιο βλέμμα, η νέα ταινία L’ atelier, του Γάλλου Λοράν Καντέ (Ανάμεσα στους τοίχους / 2008) ακολουθεί τη διαλεκτική διάσταση του πολιτικού λόγου μέσα από τις συζητήσεις μιας παρέας εφήβων, σε ένα λογοτεχνικό εργαστήρι, όπου εξεγερμένοι λυκειόπαιδες αναλύουν τα συμβάντα στις πρόσφατες πολύνεκρες τρομοκρατικές επιθέσεις.
Στο ίδιο Τμήμα, εξαιρετικό ενδιαφέρον είχε και το La Cordillera, του Αργεντινού Σαντιάγκο Μίτρε (Φοιτητής / 2013), με πρωταγωνιστή τον Ρικάρντο Νταρίν, στο ρόλο Αργεντινού Προέδρου που συμμετέχει σε συνέδριο Νοτιαμερικάνικων χωρών, στη Χιλή, για τη δημιουργία «Πανλατινικής Πετρελαϊκής Ένωσης», αποκαλύπτοντας το πολιτικό παιχνίδι με παράνομες μίζες και τις θέσεις χωρών, εγκάθετων των Ηνωμένων Πολιτειών. Εξαιρετικό πολιτικό θρίλερ, που εμπλέκει και τη μέθοδο της ύπνωσης, ως ψυχαναλυτικής μεθόδου, σε ένα σχόλιο πάνω στη μνήμη και στη λήθη της ιστορίας και της απόρριψής της.
Και ρεμπέτικα
Ρεμπέτικα(!) τραγούδια, σε ελληνική και τούρκικη εκδοχή ακούστηκαν την Πέμπτη το βράδυ απ’ τους «Ρεμπέτικο Μπαντ», στην κοσμοπολίτική παραλία των Καννών, πριν από την παγκόσμια πρώτη της νέας ταινίας του Τόνι Γκατλίφ DJam, στο θερινό σινεμά της παραλίας, με ελεύθερη είσοδο. Στο επίκεντρο μουσικής δημιουργίας εν τη γενέσει, ο σκηνοθέτης ακολουθεί την ατίθαση και όμορφη Τζαμ, που την ενσαρκώνει η νεαρή Δάφνη Πατακιά, σ’ ένα οδοιπορικό ανάμεσα σε Κωνσταντινούπολη, Διδυμότειχο, Καβάλα, Πειραιά και Μυτιλήνη, με μουσικούς του δρόμου σε ρεμπέτικα, τραγουδημένα ελληνικά και τουρκικά.
Αυτή την πανηγυριώτικη στιγμή του φεστιβάλ, με πολύ κέφι και χορό, αφιέρωσε ο Γκατλίφ στον ελληνικό λαό και συγκεκριμένα στο νησί της Μυτιλήνης, που τίμησε όσο κανείς τον Ξένιο Δία, περιθάλποντας με αυταπάρνηση τους πρόσφυγες.
