Του Νίκου Χουντή. Το άρθρο αυτό γράφτηκε πριν γίνουν επισήμως γνωστά τα αποτελέσματα της Συνόδου Κορυφής στις 28-29 Ιουνίου 2012 και πολύ περισσότερο πριν συγκεκριμενοποιηθούν και μελετηθούν και, κυρίως, τι μπορεί να σημαίνουν για το παρόν και το μέλλον της Ελλάδας.
Η κρίση στην Ευρωζώνη αποδεικνύει με τον πιο δραματικό τρόπο, ότι η Ελλάδα δεν αποτελεί μια «ειδική» περίπτωση σε ένα κατά τα άλλα «ορθό μοντέλο» όπως υποστήριζαν οι εγχώριες και ξένες πολιτικές δυνάμεις και οι ιδεολογικοί μηχανισμοί που τις στηρίζουν, με σκοπό τη νομιμοποίηση των πολιτικών των μνημονίων.
Ιρλανδία, Πορτογαλία, Ισπανία, Ιταλία βρίσκονται σε κρίση και η αδυναμία επίλυσής της αποκαλύπτει τις δομικές αδυναμίες του συστήματος της Ευρωζώνης και της ίδιας της λειτουργίας της Ε.Ε.
Η Ευρωζώνη δομήθηκε στη λογική του νεοφιλελευθερισμού και της ηγεμονίας του γερμανικού κεφαλαίου. Από την κρίση στην Ευρωζώνη και τις πολιτικές που έχουν επιβληθεί για τη «λύση» της έχουμε ως αποτέλεσμα καθημερινά να μεγαλώνει και να γίνεται δύσκολα ελέγξιμη, να διαλύει μεγάλα τμήματα των λαών της Ευρώπης, να θέτει σε κίνδυνο αποσταθεροποίησης την ίδια την Ε.Ε., σε αμφισβήτηση τις αξίες της αλληλεγγύης της ισότητας και της δικαιοσύνης, να είναι η αιτία που αναβιώνουν επικίνδυνοι εθνικοί, κοινωνικοί και φυλετικοί διαχωρισμοί, να δημιουργούνται κοινωνικές εντάσεις και συγκρούσεις, διακρίσεις, αποκλεισμοί, μαζική περιθωριοποίηση τμημάτων του πληθυσμού, κατάργησης κοινωνικών και ατομικών δικαιωμάτων.
Αυτό που οι κυρίαρχες ελίτ ονομάζουν ως πολιτικές εσωτερικής υποτίμησης, μεταφράζεται στην πραγματική κοινωνία σε μαζική, οικονομική, κοινωνική, πολιτική, πολιτιστική απαξίωση μεγάλων τμημάτων των ευρωπαϊκών λαών. Είναι μια βίαιη και συνολική «υποτίμηση» των δυνάμεων της εργασίας από το ευρωπαϊκό κεφάλαιο, στην προσπάθεια του να υπερβεί την κρίση.
Μια κρίση της οποίας οι υπεύθυνοι είναι οι ίδιοι που προσπαθούν να την επιλύσουν, εξαπολύοντας μια πρωτοφανή ιδεολογική, κοινωνική, πολιτική και οικονομική επίθεση και τρομοκρατία στους λαούς της Ευρώπης.
Πέρα από τις ιδιαιτερότητες που διακρίνει την κάθε ξεχωριστή χώρα-μέλος της Ευρωζώνης η κρίση χρέους των χωρών, που μετατράπηκε σε κρίση δανεισμού, οφείλεται κυρίως στην προσπάθεια των εκάστοτε κυβερνήσεων να σώσουν το τραπεζικό τους σύστημα που σε συνδυασμό με την οικονομική ύφεση αύξησε της δημόσιες δαπάνες και μείωσε τα φορολογικά έσοδα των χωρών. Οι πολιτικές της λιτότητας, της μείωσης των δημοσίων δαπανών, οδήγησε στην περαιτέρω ύφεση, στην αδυναμία ύπαρξης δημοσίων εσόδων, στην εισαγωγή σε ένα φαύλο κύκλο που οδηγεί τους ευρωπαϊκούς λαούς σε απόγνωση και τις χώρες σε αδιέξοδο. Σε όλο αυτό το σκηνικό, βέβαια, δεν είναι όλοι χαμένοι. Υπάρχουν και οι κερδισμένοι ή αυτοί που περιμένουν να κερδίσουν μελλοντικά από την κρίση. Είναι οι επιχειρηματίες που εκμεταλλεύτηκαν τη συγκυρία για να περικόψουν τα εργασιακά δικαιώματα, είναι τμήματα του ντόπιου και ξένου κεφαλαίου που εποφθαλμιούν το δημόσιο πλούτο της χώρας, είναι οι κερδοσκόποι που παίζουν με τις «τύχες» χωρών και λαών.
Το πρόβλημα στην Ευρωζώνη δεν είναι οικονομικό ή, για να είμαστε πιο ακριβείς, το πρόβλημα στην Ευρωζώνη είναι πολιτικό που μετατρέπεται και σε οικονομικό.
Άρα, η λύση δεν μπορεί να είναι άλλη παρά πολιτική. Το μέγεθος και η πολυπλοκότητα της κρίσης δεν μπορεί να επιλυθεί με επιμέρους μέτρα, που απλώς κάθε φορά αποδεικνύονται αναποτελεσματικά πριν ακόμα εφαρμοστούν. Τα γεγονότα τα προλαβαίνουν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η άμεση δανειοδότηση των ισπανικών τραπεζών η οποία δεν έσωσε την Ισπανία από την αύξηση των επιτοκίων δανεισμού, που την καθιστούν επί της ουσίας εκτός αγορών.
Σε αυτό το δυσμενές οικονομικό και πολιτικό περιβάλλον, με την κρίση να διογκώνεται, με τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές δυνάμεις να κυριαρχούν στα εθνικά κράτη και στους θεσμούς της Ε.Ε. το παρόν και το μέλλον των λαών της Ευρώπης είναι σκοτεινό. Ένα μικρό φως ελπίδας φάνηκε με το διπλό εκλογικό αποτέλεσμα των εθνικών εκλογών στην Ελλάδα. Η ανάδειξη της Ριζοσπαστικής Αριστεράς ως αξιωματικής αντιπολίτευσης στη χώρα μας είναι το πρώτο βήμα για την ανατροπή των πολιτικών και κοινωνικών συσχετισμών σε μια χώρα της Ευρωζώνης.
Ο φόβος των νεοφιλελεύθερων πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων, σε ενδεχόμενο ανάληψης της διακυβέρνησης μιας χώρας της Ευρωζώνης από τις δυνάμεις της Αριστεράς, από τις δυνάμεις της εργασίας, η λυσσαλέα επίθεση που δέχτηκαν δείχνει τον φόβο τους αλλά και τα όρια τους. Αλλά κι έτσι, είναι σίγουρο ότι μετέδωσαν το μήνυμα, ότι υπάρχει εναλλακτική πολιτική στον αντίποδα της λιτότητας, της δημοσιονομικής πειθαρχίας, της κοινωνικής εξαθλίωσης και ακόμα ότι φορέας αυτής της πολιτικής είναι η Αριστερά.
Εν κατακλείδι, μόνο μια τέτοια ριζική πολιτική αλλαγή των πολιτικών και κοινωνικών συσχετισμών στις χώρες της Ευρωζώνης θα μπορέσει να δώσει λύσεις που να στοχεύουν στην ανάπτυξη, στην προστασία των λαών, στη διατήρηση και ενίσχυση των ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων, στην υπεράσπιση της ανεξαρτησίας και της αξιοπρέπειας των ατόμων, των λαών και των χωρών.
Ιρλανδία, Πορτογαλία, Ισπανία, Ιταλία βρίσκονται σε κρίση και η αδυναμία επίλυσής της αποκαλύπτει τις δομικές αδυναμίες του συστήματος της Ευρωζώνης και της ίδιας της λειτουργίας της Ε.Ε.
Η Ευρωζώνη δομήθηκε στη λογική του νεοφιλελευθερισμού και της ηγεμονίας του γερμανικού κεφαλαίου. Από την κρίση στην Ευρωζώνη και τις πολιτικές που έχουν επιβληθεί για τη «λύση» της έχουμε ως αποτέλεσμα καθημερινά να μεγαλώνει και να γίνεται δύσκολα ελέγξιμη, να διαλύει μεγάλα τμήματα των λαών της Ευρώπης, να θέτει σε κίνδυνο αποσταθεροποίησης την ίδια την Ε.Ε., σε αμφισβήτηση τις αξίες της αλληλεγγύης της ισότητας και της δικαιοσύνης, να είναι η αιτία που αναβιώνουν επικίνδυνοι εθνικοί, κοινωνικοί και φυλετικοί διαχωρισμοί, να δημιουργούνται κοινωνικές εντάσεις και συγκρούσεις, διακρίσεις, αποκλεισμοί, μαζική περιθωριοποίηση τμημάτων του πληθυσμού, κατάργησης κοινωνικών και ατομικών δικαιωμάτων.
Αυτό που οι κυρίαρχες ελίτ ονομάζουν ως πολιτικές εσωτερικής υποτίμησης, μεταφράζεται στην πραγματική κοινωνία σε μαζική, οικονομική, κοινωνική, πολιτική, πολιτιστική απαξίωση μεγάλων τμημάτων των ευρωπαϊκών λαών. Είναι μια βίαιη και συνολική «υποτίμηση» των δυνάμεων της εργασίας από το ευρωπαϊκό κεφάλαιο, στην προσπάθεια του να υπερβεί την κρίση.
Μια κρίση της οποίας οι υπεύθυνοι είναι οι ίδιοι που προσπαθούν να την επιλύσουν, εξαπολύοντας μια πρωτοφανή ιδεολογική, κοινωνική, πολιτική και οικονομική επίθεση και τρομοκρατία στους λαούς της Ευρώπης.
Πέρα από τις ιδιαιτερότητες που διακρίνει την κάθε ξεχωριστή χώρα-μέλος της Ευρωζώνης η κρίση χρέους των χωρών, που μετατράπηκε σε κρίση δανεισμού, οφείλεται κυρίως στην προσπάθεια των εκάστοτε κυβερνήσεων να σώσουν το τραπεζικό τους σύστημα που σε συνδυασμό με την οικονομική ύφεση αύξησε της δημόσιες δαπάνες και μείωσε τα φορολογικά έσοδα των χωρών. Οι πολιτικές της λιτότητας, της μείωσης των δημοσίων δαπανών, οδήγησε στην περαιτέρω ύφεση, στην αδυναμία ύπαρξης δημοσίων εσόδων, στην εισαγωγή σε ένα φαύλο κύκλο που οδηγεί τους ευρωπαϊκούς λαούς σε απόγνωση και τις χώρες σε αδιέξοδο. Σε όλο αυτό το σκηνικό, βέβαια, δεν είναι όλοι χαμένοι. Υπάρχουν και οι κερδισμένοι ή αυτοί που περιμένουν να κερδίσουν μελλοντικά από την κρίση. Είναι οι επιχειρηματίες που εκμεταλλεύτηκαν τη συγκυρία για να περικόψουν τα εργασιακά δικαιώματα, είναι τμήματα του ντόπιου και ξένου κεφαλαίου που εποφθαλμιούν το δημόσιο πλούτο της χώρας, είναι οι κερδοσκόποι που παίζουν με τις «τύχες» χωρών και λαών.
Το πρόβλημα στην Ευρωζώνη δεν είναι οικονομικό ή, για να είμαστε πιο ακριβείς, το πρόβλημα στην Ευρωζώνη είναι πολιτικό που μετατρέπεται και σε οικονομικό.
Άρα, η λύση δεν μπορεί να είναι άλλη παρά πολιτική. Το μέγεθος και η πολυπλοκότητα της κρίσης δεν μπορεί να επιλυθεί με επιμέρους μέτρα, που απλώς κάθε φορά αποδεικνύονται αναποτελεσματικά πριν ακόμα εφαρμοστούν. Τα γεγονότα τα προλαβαίνουν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η άμεση δανειοδότηση των ισπανικών τραπεζών η οποία δεν έσωσε την Ισπανία από την αύξηση των επιτοκίων δανεισμού, που την καθιστούν επί της ουσίας εκτός αγορών.
Σε αυτό το δυσμενές οικονομικό και πολιτικό περιβάλλον, με την κρίση να διογκώνεται, με τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές δυνάμεις να κυριαρχούν στα εθνικά κράτη και στους θεσμούς της Ε.Ε. το παρόν και το μέλλον των λαών της Ευρώπης είναι σκοτεινό. Ένα μικρό φως ελπίδας φάνηκε με το διπλό εκλογικό αποτέλεσμα των εθνικών εκλογών στην Ελλάδα. Η ανάδειξη της Ριζοσπαστικής Αριστεράς ως αξιωματικής αντιπολίτευσης στη χώρα μας είναι το πρώτο βήμα για την ανατροπή των πολιτικών και κοινωνικών συσχετισμών σε μια χώρα της Ευρωζώνης.
Ο φόβος των νεοφιλελεύθερων πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων, σε ενδεχόμενο ανάληψης της διακυβέρνησης μιας χώρας της Ευρωζώνης από τις δυνάμεις της Αριστεράς, από τις δυνάμεις της εργασίας, η λυσσαλέα επίθεση που δέχτηκαν δείχνει τον φόβο τους αλλά και τα όρια τους. Αλλά κι έτσι, είναι σίγουρο ότι μετέδωσαν το μήνυμα, ότι υπάρχει εναλλακτική πολιτική στον αντίποδα της λιτότητας, της δημοσιονομικής πειθαρχίας, της κοινωνικής εξαθλίωσης και ακόμα ότι φορέας αυτής της πολιτικής είναι η Αριστερά.
Εν κατακλείδι, μόνο μια τέτοια ριζική πολιτική αλλαγή των πολιτικών και κοινωνικών συσχετισμών στις χώρες της Ευρωζώνης θα μπορέσει να δώσει λύσεις που να στοχεύουν στην ανάπτυξη, στην προστασία των λαών, στη διατήρηση και ενίσχυση των ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων, στην υπεράσπιση της ανεξαρτησίας και της αξιοπρέπειας των ατόμων, των λαών και των χωρών.
* Ο Νίκος Χουντής είναι ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ
Σχόλια
