Κάθε καινούργιο βιβλίο του Κώστα Ακρίβου είναι και μια ευχάριστη –αναγνωστική– έκπληξη. Δεν επαναλαμβάνεται ποτέ, αλλά σε κάθε ένα από τα μυθιστορήματα και τα πεζογραφήματά του καταφέρνει με επιτυχία να αναβιώνει την εποχή στην οποία αναφέρεται, αλλά και να μας ταξιδεύει στην ιστορία της Ελλάδας, κυρίως του Βόλου και της ευρύτερης περιοχής της Θεσσαλίας.
Στο καινούργιο του μυθιστόρημα, το Γάλα Μαγνησίας που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, μας μεταφέρει στον Βόλο της δεκαετίας του ‘70, στην εποχή του Πολυτεχνείου και της Μεταπολίτευσης. Ζούμε τις περιπέτειες μιας παρέας τεσσάρων αγοριών που ζουν εσώκλειστα σε εκκλησιαστικό οικοτροφείο. Σκανταλιάρηδες και δακτυλοδεικτούμενοι, τα «μαύρα πρόβατα» του σχολείου, θα ζήσουν ένα γεγονός που θα τους σημαδέψει: Τον πνιγμό ενός συμμαθητή τους…
Το βιβλίο παίρνει μια μορφή θρίλερ, καθώς μέχρι τέλους δεν γνωρίζουμε ποια ακριβώς ήταν η εμπλοκή των τεσσάρων φίλων, που μισούσαν το θύμα για πολύ σοβαρούς λόγους. Ωστόσο, αυτό που κυριαρχεί είναι η ολοζώντανη αποτύπωση του κλίματος της εποχής και η είσοδος των παιδιών στην εφηβεία, με τις κάθε είδους ερωτικές, πολιτικές, φιλοσοφικές και …ποδοσφαιρικές αναζητήσεις. Τη μια στιγμή είναι μικρά παιδιά και την άλλη άντρες.
Απολαυστικό το μυθιστόρημα, για όσους από εμάς ζήσαμε εκείνη την εποχή στην εφηβεία μας αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία. Ο καθένας μας ίσως ανακαλύψει κομμάτια κι από τον δικό του εαυτό. Και φυσικά οι νεότεροι αναγνώστες θα ανακαλύψουν πολλές ομοιότητες με μια εποχή που τους φαντάζει τόσο μακρινή…
Συνέντευξη στον Κώστα Στοφόρο
Τι είναι αυτό που σε έκανε να επιστρέψεις σε μνήμες της δεκαετίας του ’70;
Πρόκειται για μία ενδιαφέρουσα από κάθε άποψη δεκαετία. Πέφτει η Χούντα, έχουμε το Πολυτεχνείο, ξεκινάει η Μεταπολίτευση – το ένα ιστορικό γεγονός μετά το άλλο. Κάποιος που ήταν έφηβος εκείνη την εποχή ζει μες την παραζάλη αλλεπάλληλων σημαντικών γεγονότων. Αν τώρα προσθέσει κανείς και τις ανησυχίες που είναι φυσικό να υπάρχουν σ’ έναν έφηβο (πολιτικές αναζητήσεις, προσωπικά αδιέξοδα, έρωτες κ.ά.), τότε καταλαβαίνουμε ότι μιλάμε για εκείνα τα χρόνια που διαμορφώνουν όλους αυτούς που θα αναλάβουν τις τύχες της χώρας λίγες δεκαετίες μετά. Τη γενιά μου δηλαδή. Οι προσωπικές μνήμες μου είναι πιο έντονες, γιατί ως μαθητής φοιτούσα σε γυμνάσιο αρρένων και παράλληλα ήμουν εσώκλειστος σε εκκλησιαστικό οικοτροφείο, ενώ λίγο αργότερα τα φοιτητικά χρόνια τα έζησα μέσα στην έντονη πολιτικοποίηση και την πολιτικολογία. Στους πρωταγωνιστές στο Γάλα Μαγνησίας τυχαίνει να έχει συμβεί και ένα επιπλέον γεγονός, που θα αναστατώσει όλη τη ζωή τους: ο πνιγμός ενός συμμαθητή τους, για τον οποίο κατηγορούνται ότι αυτοί οι ίδιοι είναι οι υπαίτιοι.
Πιστεύω πως για κάθε συγγραφέα δεν υπάρχει μεγαλύτερο ευεργέτημα και ταυτόχρονα μεγαλύτερη κατάρα από το βίωμα, όσο οξύμωρο κι αν ακούγεται αυτό
Τι νοσταλγείς και τι θα ήθελες να ξεχάσεις από εκείνη την εποχή;
Είχαν σκληρότητα εκείνα τα χρόνια, είχαν όμως και ρομαντισμό. Ακόμα τότε υπήρχαν τα ραβασάκια και ο έρωτας δεν ήταν μια εύκολη υπόθεση, πόσο μάλλον το σεξ. Στα σχολεία οι δάσκαλοι και οι καθηγητές λειτουργούσαν όπως οι χωροφύλακες: απαγορεύσεις και με το παραμικρό τιμωρίες. Το σύνθημα «Πατρίς, Θρησκεία, Οικογένεια» βασίλευε, αν και μέσα σε λίγα χρόνια περάσαμε στην ακριβώς αντίπερα όχθη, στο «Όχι στην εντατικοποίηση των σπουδών». Τα οικογενειακά γλέντια και τα πάρτι έπαιρναν και έδιναν, ρούχα αγοράζαμε μονάχα όταν πάλιωναν τα προηγούμενα, στο ποδόσφαιρο δεν είχε κάνει ακόμη την εμφάνισή του το φαινόμενο του χουλιγκανισμού και τα σχολεία ήταν χωρισμένα σε αρρένων και θηλέων. Με λίγα λόγια, ήταν η εποχή που η Ελλάδα έπαιρνε βαθιά ανάσα και ονειρευόταν για τα παιδιά της λιγότερες Γερμανίες και Αυστραλίες και, βέβαια, καμία Μακρόνησο ή Γυάρο.
Σε ποιο βαθμό υπάρχουν στο μυθιστόρημα προσωπικά σου βιώματα;
Πιστεύω πως για κάθε συγγραφέα δεν υπάρχει μεγαλύτερο ευεργέτημα και ταυτόχρονα μεγαλύτερη κατάρα από το βίωμα, όσο οξύμωρο κι αν ακούγεται αυτό. Όλων η ζωή είναι λίγο πολύ κεντημένη από επεισόδια που αφήνουν ανεξίτηλο το ίχνος τους στη μνήμη και στην ψυχολογία. Ο συγγραφέας –λες και τον έχει καταραστεί (;) ευλογήσει (;) κάποια ανώτερη δύναμη– επιστρέφει συχνά και αναμοχλεύει τα περασμένα, δοκιμάζοντας να τα κάνει λέξεις. Κάπως έτσι και εγώ. Αλλά, ενώ ξεκίνησα καταγράφοντας περίπου ηθογραφικά τα προσωπικά μου βιώματα σαν εσώκλειστος σε εκκλησιαστικό οικοτροφείο τη δεκαετία του ‘70, στην πορεία συνειδητοποίησα πως οι «ήρωες» που είχα πλάσει αντάρτεψαν. Σήκωσαν το δικό τους μπαϊράκι, αυτονομήθηκαν, πήραν τη δράση στα χέρια τους και άνοιξαν το δικό τους μονοπάτι στη μυθοπλασία. Έκρινα λοιπόν πως δεν θα ‘πρεπε να μπω εμπόδιο στον δρόμο τους. Άλλωστε η αυτονομία των λογοτεχνικών προσώπων δεν είναι εκείνο το στοιχείο που εγγυάται την επιτυχία της μυθοπλασίας;
Με ποιον από τους ήρωές σου ταυτίζεσαι περισσότερο και γιατί;
Ο ένας έχει ίνδαλμα τον Μικ Τζάγκερ και ονειρεύεται κάποια μέρα να γίνει ροκ τραγουδιστής. Ο άλλος, καταγόμενος από το Τρίκερι, σχεδιάζει μπάρκα και ναυτικά ταξίδια για να γευτεί την απόλυτη ελευθερία. Ο πιο μικρόσωμος της παρέας στον ύπνο και στον ξύπνιο του βλέπει να φοράει την ερυθρόλευκη φανέλα και να σκοράρει στο «Καραϊσκάκη», ενώ ο μάλλον αρχηγός τους έχει το παρατσούκλι Ζερβής γιατί είναι αριστερός στα πόδια, στα χέρια, στις ιδέες. Μοιράστηκα στα τέσσερα…
Ο Βόλος σήμερα πού βρίσκεται σε σχέση με τις περασμένες δεκαετίες;
Συνεχίζει να βρίσκεται κάτω από τον ίσκιο που ρίχνει το Πήλιο και ν’ αγναντεύει τη θάλασσα στον κόλπο του Παγασητικού. Τζόρτζιο ντε Κίρικο, Γιάνης Κορδάτος, Κίτσος Μακρής, Ηλίας Λεφούσης, Παναγιώτης Κατσιρέλος η πόλη δεν έχει πια. Εκείνο που έχει και της περισσεύει είναι η «λάσπη». Μια ματιά να ρίξει κανείς στον Τύπο ή στο διαδίκτυο, θα δει να κυριαρχούν στη σκηνή της πόλης πρόσωπα που όχι μόνο δεν έχουν καμία σχέση με το ποιοτικό της παρελθόν, αλλά που με τον λαϊκισμό και τη χυδαιολογία τους συνεχώς το μαγαρίζουν. Πάντως, το πανεπιστήμιο κάνει καλά τη δουλειά του. Πρόσφατα αναγόρευσε τον Μανόλη Γλέζο επίτιμο διδάκτορα και στην τελετή δεν κάλεσε τη Δημοτική Αρχή επειδή, σύμφωνα με τη γνώμη του προέδρου του Παιδαγωγικού Τμήματος, Παναγιώτη Πολίτη, κατά την προσφώνησή του: «Εδώ είναι ο Βόλος των κοινωνικών αγώνων και των κινημάτων. Όχι όμως και του δημάρχου, που δεν κλήθηκε γιατί δεν συνάδει με αυτό που ήταν, είναι και θα είναι αυτή η πόλη».
Με αυτό που ήταν, είναι και θα είναι αυτή η πόλη…
INFO
Το βιβλίο Γάλα Μαγνησίας του Κώστα Ακρίβου θα παρουσιαστεί την Πέμπτη, 25 Οκτωβρίου 2018, στις 20:30, στο βιβλιοπωλείο Ιανός (Σταδίου 24, Αθήνα).
