Είχα την τύχη να διαβάσω το «Ανθολόγιο» της Κωνσταντίνας Παπάζογλου πριν πάρει τον δρόμο του τυπογραφείου και κυκλοφορήσει πριν λίγο καιρό από τις εκδόσεις Ανεμολόγιο. Θα μπορούσα να το χαρακτηρίσω ως ένα μυθιστόρημα στα χνάρια της ιαπωνικής ζωγραφικής και λογοτεχνίας. Γεμάτο χρώματα και αρώματα, με απλές πινελιές και μια ονειρική ατμόσφαιρα.
Το ονόμασε ανθολόγιο όχι τυχαία αφού κάθε κεφάλαιο φέρει την επιστημονική ονομασία ενός λουλουδιού. Κι ο ήρωάς της σε ανθοπωλείο θα βρεθεί να εργάζεται.
Και παντού θα υπάρχει η οπτασία μιας πορτοκαλί κοπέλας που συνάντησε τυχαία μια συνηθισμένη μέρα της ζωής του:
«Ποια ήταν η πρώτη φορά που είδα την πορτοκαλί κοπέλα; Θυμάμαι πως ήταν μια Κυριακή σαν κι αυτή, στο ίδιο πάρκο. Θυμάμαι ακόμα το γρασίδι όπου είχα ξαπλώσει. Μερικές φορές απορώ αν η πορεία μου θα ήταν διαφορετική αν είχα πράξει αλλιώς»
Και εν κατακλείδι:
«…Η ζωή είναι ένας ατέρμονος κύκλος από συμπτώσεις. Αυτό που κάνω τόσα χρόνια είναι να βάζω τη μία σύμπτωση πάνω στην άλλη. Έτσι, χτίζω έναν αόρατο τοίχο μέσα μου, χωρίς να γνωρίζω πραγματικά τον λόγο. Όλες μου οι εμπειρίες, οι απογοητεύσεις, και τα όνειρα, είναι εκεί και με περιμένουν να τα κοιτάξω κατάματα. Μπορεί κάποια μέρα να αρπάξω τις συμπτώσεις αυτές και να τις μετατρέψω σε αυτό που ορισμένοι αποκαλούν μοίρα. Μπορεί αυτό να γίνει και σήμερα…», λέει ο ήρωας ζώντας μεταξύ ονείρου και πραγματικότητας.
Ο αναγνώστης ταξιδεύει σε έναν διαφορετικό κόσμο από τα συνηθισμένα και η συγγραφέας αν και πολύ νέα έχει μια ωριμότητα στη γραφή της, αλλά και ένα ανήσυχο πνεύμα που δεν μένει στα καθιερωμένα αναζητώντας δρόμους για ευπώλητα μυθιστορήματα.
Πιστεύω πως θα αγαπηθεί αυτό το μυθιστόρημα που μας θυμίζει πως οι λογοτεχνικές διαδρομές δεν είναι μονόδρομοι, κι ότι συχνά πρέπει να δημιουργούμε τομές στην παραδοσιακή αφήγηση για να αφηγηθούμε μια σύγχρονη ιστορία.
Επιπλέον απευθύνεται όχι σε έναν παθητικό αναγνώστη αλλά σε έναν άνθρωπο που συνδημιουργεί μέσα στη φαντασία του, διαβάζοντας.
Συνέντευξη στον Κώστα Στοφόρο
Θα μπορούσες να μας μεταφέρεις λίγο στο κλίμα του βιβλίου;
Το «Ανθολόγιο» μας μεταφέρει μέσα στο μυαλό ενός νεαρού ανθρώπου που προσπαθεί να βρει ένα νόημα στη ζωή του. Είναι ένα άτομο κλειστό που έχει συνηθίσει να παρατηρεί τη ζωή γύρω του, κι όχι να τη ζει. Σ’ αυτό το βιβλίο τον βλέπουμε σιγά σιγά να αποκτά καινούργιες εμπειρίες, να γνωρίζει ενδιαφέροντες ανθρώπους και ν’ αφήνει όλα αυτά τα ερεθίσματα να ωριμάσουν μέσα του.
Τα δυο γεγονότα που γεννούν αυτή την αλλαγή μέσα του είναι αφενός η δουλειά που πιάνει στο ανθοπωλείο και αφετέρου η πορτοκαλί κοπέλα. Μέσα από αυτά, αφήνει τον εαυτό του να βιώσει συναισθήματα πρωτόγνωρα γι’ αυτόν. Τελικά, αυτό που υπερισχύει μέσα του είναι μια διαρκής αναζήτηση – νοήματος, πάθους, και, κυρίως, προσωπικής επαφής και ουσιαστικών σχέσεων.
Ο κάθε αναγνώστης καλείται ν’ αποφασίσει αν στο τέλος ο ήρωάς μας άλλαξε τόσο ώστε να μπορεί πλέον να διεκδικεί αυτά που θέλει και να δημιουργήσει τον δικό του δρόμο.
Ποιο είναι τελικά το πορτοκαλί κορίτσι;
Το πορτοκαλί κορίτσι είναι ένας κεντρικός χαρακτήρας στο βιβλίο και στο ταξίδι του ήρωα, αν και στην πραγματικότητα, κάνει πολύ μικρές εμφανίσεις μέσα στο βιβλίο. Ωστόσο είναι ένας πολύ συμβολικός χαρακτήρας που υποκινεί τα συναισθήματα και τις αλλαγές του ήρωα.
Αυτό που συμβολίζει η πορτοκαλί κοπέλα είναι το ιδανικό που δημιουργούμε όλοι στο μυαλό μας όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με κάτι που μας γοητεύει αλλά δεν το γνωρίζουμε. Αυτό είναι πιο έντονο στις ερωτικές σχέσεις, όπως επίσης και με όλους όσους θαυμάζουμε. Πλάθουμε μια εικόνα που μπορεί να είναι κοντά ή χιλιόμετρα μακριά από την πραγματικότητα. Παρ’ όλα αυτά, είναι ένα κίνητρο για να προσπαθούμε και να συγκρίνουμε τα υπόλοιπα πρόσωπα που μπαίνουν στη ζωή μας.
Στην ουσία, ο τρόπος που ο ήρωάς μας σκέφτεται την πορτοκαλί κοπέλα είναι αρκετά επικίνδυνος μιας και η πραγματικότητα μπορεί να τον απογοητεύσει.
Θα έλεγα ότι η μεγαλύτερη πρόκληση είναι να βρεις τον χρόνο μέσα στην καθημερινότητα για να γράψεις τις ιστορίες σου
Γιατί διάλεξες ως τίτλους κεφαλαίων τα επιστημονικά ονόματα λουλουδιών;
Το βιβλίο ονομάζεται «Ανθολόγιο» και τα λουλούδια είναι ο κεντρικός πυρήνας του. Ο τρόπος που το έχω δουλέψει είναι πως κάθε κεφάλαιο είναι μια σχεδόν αυτοτελής ιστορία-στιγμή από τη ζωή του ήρωα. Έτσι, κάθε κεφάλαιο έχει το δικό του λουλούδι που σχετίζεται νοηματικά με την ιστορία. Και το κάθε λουλούδι δεν εμφανίζεται μόνο μέσα στο κεφάλαιο, αλλά και στον τίτλο του με τη λατινική του ονομασία. Αν κάποιος βρει το νόημα των λουλουδιών, έχει στα χέρια του και τη βασική πλοκή του βιβλίου χωρίς να το έχει διαβάσει.
Ποιες ήταν οι επιρροές σου; Διακρίνω μια σχέση με τη σύγχρονη ιαπωνική λογοτεχνία.
Όπως παρατηρήσατε σωστά, η σύγχρονη ιαπωνική λογοτεχνία είναι ίσως η μεγαλύτερη επιρροή μου. Στο στιλ των συγκεκριμένων συγγραφέων έχω ανακαλύψει έναν τρόπο γραψίματος και αφήγησης που ταιριάζει με την ιδιοσυγκρασία μου. Αυτή η εμμονή που έχουν να διεισδύουν στον μικρόκοσμο των συναισθημάτων, όπως κι η επιμονή να δείχνουν τα συναισθήματα με τις πράξεις, είναι κάτι που ταιριάζει με τις ιστορίες που θέλω να πω.
Αν έπρεπε να διαλέξω συγκεκριμένους συγγραφείς που θαυμάζω το έργο τους και έχουν ανοίξει τους ορίζοντές μου είναι οι David Mitchell, Yoko Ogawa και Banana Yoshimoto.
Πόσο δύσκολο είναι για έναν νέο άνθρωπο να μπορέσει να βρει τον δρόμο για το αν θα εκδοθεί η δουλειά του;
Πλέον, κάθε νέος συγγραφέας έχει στα χέρια του ένα σωρό επιλογές, όπως είναι η παραδοσιακή έκδοση, η αυτοέκδοση, η δημοσίευση σε κάποιο προσωπικό ιστολόγιο. Η έκδοση όμως είναι μια διαδικασία που θέλει υπομονή και γερό στομάχι. Πρέπει να πιστεύει σε αυτό που έχει γράψει για να μπορεί να το υπηρετήσει όσο καλύτερα μπορεί. Εάν καταφέρει να βρει κάποιον εκδοτικό (όπως βρήκα εγώ τις Εκδόσεις Ανεμολόγιο) που να πιστεύουν στο έργο του, κάνει την όλη διαδικασία αρκετά ευκολότερη.
Βέβαια, η συγγραφή είναι κάτι που όλοι μας το κάνουμε από πάθος. Δεν είναι κάτι που το κάνουμε για βιοπορισμό μιας και η κατάσταση είναι πολύ δύσκολη. Οπότε θα έλεγα ότι η μεγαλύτερη πρόκληση είναι να βρεις τον χρόνο μέσα στην καθημερινότητα για να γράψεις τις ιστορίες σου.
