Συνέντευξη στο Νίκο Ταυρή.
Ο Κάρλος Λατούφ γεννήθηκε το 1968 στα προάστια του Ρίο ντε Τζανέιρο, στη Βραζιλία, όπου και ζει μέχρι σήμερα. Σκιτσογράφος και ακτιβιστής, έχει γίνει γνωστός παγκοσμίως για τα σκίτσα του και την υποστήριξή του σε όλα τα κινήματα που ξετυλίγονται παγκοσμίως τα τελευταία χρόνια. Με ταλέντο και καυστικότητα σκιτσάρει για την κατάσταση στην Παλαιστίνη, τη Βραζιλία, το Ιράκ, το Αφγανιστάν, την Ελλάδα, την Τουρκία και για πολλές άλλες χώρες, όπου διεξάγονται αγώνες. Με τον ίδιο τρόπο σχολιάζει και τα διεθνή γεγονότα, με ιδιαίτερη ευαισθησία γύρω από την επιθετικότητα του βορειοαμερικανικού ιμπεριαλισμού αλλά και την υποκρισία της διεθνούς κοινότητας.
Τα σκίτσα του δεν θα τα βρείτε στα επίσημα ΜΜΕ αλλά σε χιλιάδες ιστοσελίδες και μπλογκ του διαδικτύου που αναφέρονται σε κινήματα και σε εναλλακτικά μέσα ενημέρωσης. Και είναι τέτοια η επίδραση των σκίτσων του που μέχρι και ο πρώην γ.γ. του ΟΗΕ Κόφι Ανάν κριτίκαρε την «προκλητικότητα του έργου του».
Όπως είναι γνωστό, ο Λατούφ είναι τακτικός συνεργάτης του Δρόμου από την πρώτη μέρα κυκλοφορίας της εφημερίδας. Αυτό που δεν είναι γνωστό είναι ότι την επόμενη βδομάδα θα βρίσκεται στην Ελλάδα και θα συμμετάσχει στις εκδηλώσεις του Resistance Festival (αναλυτικά το πρόγραμμα στις σελίδες 30-31). Με αφορμή την παρουσία του στη χώρα μας, μας έδωσε και την παρακάτω συνέντευξη.
Τι ήταν αυτό που σε ενέπνευσε να γίνεις σκιτσογράφος;
Από μικρός ήθελα να γίνω σκιτσογράφος. Όλα ξεκίνησαν το 1990, όταν δούλευα για διάφορα έντυπα αριστερών συνδικάτων, πράγμα που κάνω ως και σήμερα για να βγάζω τα προς το ζην. Όμως εκείνη την εποχή δεν είχα καμιά ανάμειξη με την πολιτική.
Και πώς μπήκε στην ζωή σου η πολιτική;
Παρακολούθησα στην τηλεόραση ένα ντοκιμαντέρ για τους Ζαπατίστας και συνειδητοποίησα πως μπορώ να βάλω την τέχνη μου στην υπηρεσία πολιτικών και κοινωνικών σκοπών, να κάνω δηλαδή καλλιτεχνικό ακτιβισμό.
Βλέπεις τον εαυτό σου ως καλλιτέχνη στρατευμένο στον αγώνα για απελευθέρωση και κοινωνική δικαιοσύνη;
Αυτό που κάνω είναι μόνο να συνεργάζομαι σε αγώνες. Κάποιες φορές με αποκαλούν επαναστάτη και άλλα τέτοια, αλλά δεν είμαι. Απέχω πολύ από κάτι τέτοιο. Απλά κάνω σκίτσα, αυτό είναι όλο.
Δίνεις δωρεάν τα σκίτσα σου σε περιοδικά, εφημερίδες και στο διαδίκτυο μέσω της ιστοσελίδας σου. Γιατί το κάνεις αυτό;
Καθώς τις πιο πολλές φορές, τα σκίτσα μου απηχούν απόψεις που δεν θα δει κανείς στα κυρίαρχα μέσα, με ενδιαφέρει να μπορεί να τα δει ένα ευρύ κοινό σε όλον τον κόσμο. Δεν πρόκειται για επαγγελματική δουλειά, είναι περισσότερο ακτιβισμός, καλύτερα θα το έλεγα «agit-prop». Έτσι όταν φτιάχνω, για παράδειγμα, μια δουλειά για την Παλαιστίνη, δεν νιώθω καθόλου άνετα να βγάλω κέρδος από αυτήν. Γι’ αυτό δεν παίρνω ποτέ χρήματα από οποιαδήποτε δουλειά μου σχετίζεται με την Παλαιστίνη. Το κάνω από την αγάπη που τρέφω γι’ αυτόν το λαό.
Και βέβαια πολλά από τα σκίτσα σου αφορούν την Παλαιστίνη και την κατάσταση στη Μέση Ανατολή. Γιατί αυτό;
Η πρώτη μου επαφή ήταν όταν επισκέφθηκα τη Δυτική Όχθη το 1999, προσκεκλημένος του Παλαιστινιακού Κέντρου για την Ειρήνη και τη Δημοκρατία. Είναι αδύνατον να μην ενστερνιστείς τον παλαιστινιακό αγώνα όταν δεις πως ζουν οι Παλαιστίνιοι κάτω από το ζυγό του ισραηλινού απαρτχάιντ.
Έχεις δεχτεί πολλές απειλές για τη ζωή σου από σιωνιστικούς κύκλους και ισραηλινές ομάδες. Επηρεάζει αυτό τη δουλειά σου;
Χωρίς αμφιβολία το Ισραήλ μπορεί να δολοφονήσει οποιονδήποτε, οπουδήποτε και οποιαδήποτε στιγμή. Αυτό δεν με επηρεάζει. Κανείς δεν θα ζήσει για πάντα. Δεν είναι για μένα πρόβλημα το να πεθάνω για κάτι που πιστεύω ακλόνητα. Προχωράω μπροστά και συνεχίζω να φτιάχνω τα σκίτσα μου.
Και υπάρχουν και πολλοί επικριτές σου που σε κατηγορούν για αντισημιτική προπαγάνδα.
Το να συσχετίζεται η υπεράσπιση των Παλαιστίνιων και η κριτική του κράτους του Ισραήλ με αντισημιτισμό είναι μια πολύ γνωστή στρατηγική των τυφλών υποστηρικτών του Ισραήλ. Φυσικά, ο αντισημιτισμός είναι μια πραγματικότητα, αλλά αυτό που βλέπουμε είναι η κατάχρησή του από τους συνηγόρους του Ισραήλ προκειμένου να δικαιολογήσουν τη στάση του. Κάποιοι λένε πως το να χρησιμοποιείται το Αστέρι του Δαβίδ σε καρτούν αποτελεί απόδειξη αντισημιτισμού, αλλά είναι το Ισραήλ που χρησιμοποιεί θρησκευτικά μοτίβα για πολιτικούς, ακόμα και για στρατιωτικούς, σκοπούς. Η σφραγίδα της ισραηλινής βουλής απεικονίζει την Επτάφωτη Λυχνία. Το Αστέρι του Δαβίδ βρίσκεται στη σημαία του Ισραήλ και κοσμεί επίσης πολεμικές μηχανές, όπως αεροπλάνα και άρματα μάχης.
Ας περάσουμε στα ζητήματα της «γειτονιάς» σου. Ζεις στη Βραζιλία, στο Ρίο Ντε Τζανέιρο. Βλέπουμε τελευταία τη Βραζιλία να αναδεικνύεται σε περιφερειακή δύναμη. Με πολλές άμεσες ξένες επενδύσεις σε διάφορες χώρες και με καλές σχέσεις με τις ΗΠΑ. Πώς το σχολιάζεις αυτό;
Μετά τη συμμετοχή μου σε μια διεθνή συνάντηση που συμμετείχαν άνθρωποι από χώρες που έχουν επηρεαστεί από τις δραστηριότητες της βραζιλιάνικης μεταλλευτικής εταιρίας Vale do Rio Doce, φοβάμαι πως με το χρόνο, η Βραζιλία τείνει να γίνει μια ιμπεριαλιστική δύναμη.
Ο πρόεδρος Λούλα είναι η βραζιλιάνικη εκδοχή του Ομπάμα. Χαρισματικός, πρώην μεταλλεργάτης, με ιστορία στην Αριστερά. Φυσικά διαφέρει από τον πρώην πρόεδρο Καρντόσο, που ήταν δεδηλωμένος νεοφιλελεύθερος.
Αλλά το ζήτημα δεν είναι οι άνθρωποι ή τα κόμματα, αλλά το οικονομικό-πολιτικό σύστημα το οποίο μένει στο απυρόβλητο. Ακριβώς όπως και στις ΗΠΑ όπου οι άνθρωποι σπαταλούν το χρόνο τους για να συζητούν για τους Δημοκρατικούς και τους Ρεπουμπλικάνους.
Έχεις φτιάξει πολλά σκίτσα για την κατάσταση στην Ελλάδα το τελευταίο διάστημα. Πολλοί από τους αναγνώστες μας αναρωτιούνται, πώς καταφέρνεις να απεικονίζεις τόσο καλά την κατάσταση;
Πέρσι που βρέθηκα στα παλαιστινιακά προσφυγικά στρατόπεδα στην Ιορδανία και στο Λίβανο, είδα πως είναι πράγματι παρόμοια με τις βραζιλιάνικες φαβέλες. Υπάρχει ένα τραγούδι ενός γνωστού βραζιλιάνικου συγκροτήματος που λέγεται «Titas» το οποίο λέει, «Η φτώχεια είναι ίδια παντού. Ο πλούτος είναι που διαφέρει». Θέλω να πω, πως μπορεί να έχουμε διαφορετικές ιστορικές πορείες, διαφορετική κουλτούρα, γλώσσα, παραδόσεις, θρησκεία, αλλά ο ταξικός αγώνας είναι παντού ο ίδιος. Δεν έχει σημασία αν βρίσκεσαι στην Ελλάδα ή στη Βραζιλία.
Μια τελευταία ερώτηση. Πάνω σε τι δουλεύεις αυτόν τον καιρό; Έχεις κάποια σχέδια για το άμεσο μέλλον;
Τίποτα ιδιαίτερο. Θα συνεχίσω να μοιράζομαι τα σκίτσα μου και τη γνώμη μου με τους λαούς του κόσμου. Αυτός είναι ο σκοπός μου σ’ αυτή τη ζωή.
Ραντεβού στην Ελλάδα λοιπόν;
Ακριβώς. Θα είμαι στην χώρα σας για μερικές μέρες και με ενδιαφέρει πολύ να δω από κοντά και να γνωρίσω τους αγώνες και τα κινήματα που έχουν αναπτυχθεί τους τελευταίους μήνες. Τα λέμε σύντομα λοιπόν και από κοντά.
https://twitter.com/CarlosLatuff
https://latuff2.deviantart.com/gallery
https://ferroviasdobrasil.blogspot.com
