Μισογυνισμός και ομοφοβία εμπεδώθηκαν στο χιπ χοπ, με δράστες μερικούς από τους δημοφιλέστερους εκπροσώπους του είδους, όπως ο μαύρος Kanye West και ο λευκός Eminem, που μόλις τώρα άρχισαν να δείχνουν μεταμέλεια.
Συχνά, ο μισογυνισμός και η ομοφοβία δεν εκδηλώνονται με λόγια, αλλά με αποκλεισμούς και διακρίσεις.
Οι στατιστικές δείχνουν ότι πολύ δυσκολότερα εκτίθενται τα έργα των γυναικών ζωγράφων και είναι πολύ χαμηλότερες οι τιμές που αξιολογούνται στην αγορά.
Στο αμερικανικό ραδιόφωνο που κυριαρχείται από συντηρητικές φωνές, οι αναφορές στον Ομπάμα είναι του τύπου «Μπάρακ ο Νέγρος Μάγος» ή «Ομπάμα ίσον Χίτλερ». Οι οπαδοί του Tea Party, του κινήματος βάσης της πιο μαχητικής πτέρυγας των ρεπουμπλικάνων, αποκαλούν τον Ομπάμα «νίγκερ», «μισοαμερικάνο», «μουσουλμάνο» και «μισοάραβα». Ο ρόκερ κιθαρίστας και τραγουδιστής Τεντ Νιούτζεντ, οπαδός της οπλοκατοχής, αποκαλεί τον πρόεδρο «αλήτη» και «κομμουνιστή»! Και ο ηθοποιός ταινιών δράσης Τσακ Νόρις, μέλος της εθνικής επιτροπής για τη διδασκαλία της Βίβλου στα σχολεία, αποκαλεί τον Ομπάμα Ηρώδη, σφαγέα των νηπίων! Καλλιτέχνες που συνεχίζουν την παράδοση του καλού Τζον Γουέιν εναντίον των κακών Ινδιάνων. Στο πολυβραβευμένο ντοκιμαντέρ για το μακελειό στο σχολείο του Columbine, o σκηνοθέτης Μάικλ Μουρ εκθέτει τον υπερσυντηρητικό Τσάρλτον Ίστον για το ρόλο του στη διάδοση των όπλων.
Αυτά δεν είναι μεμονωμένα φαινόμενα. Είναι μαζικά και διατρέχουν την κοινωνία οριζοντίως και καθέτως. Ο ρατσισμός ενάντια στους μαύρους επεκτείνεται σε βάρος των ισπανοφώνων. Ο πρόσφατος νόμος στην πολιτεία της Αριζόνας σε βάρος των «λατίνο», θεωρήθηκε ως αναβίωση της νομοθεσίας των φυλετικών διακρίσεων. Παρ’ όλ’ αυτά, διανοούμενοι και καλλιτέχνες, μαζί με ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού της χώρας, υποστήριξαν αυτό το νόμο.
Στη Γερμανία, η Μέρκελ υπογράμμισε προχτές με βαρυσήμαντο τρόπο τις διαφορές ανάμεσα στους Γερμανούς και τους μετανάστες, αντί να υπογραμμίσει ότι, από τη δεκαετία του ’50, η γερμανική αναγέννηση οφείλεται σε εκατομμύρια εργάτες από την Ελλάδα, τη Γιουγκοσλαβία, την Τουρκία κ.λπ. Δεν είναι τυχαία η δήλωση λίγο μετά το σάλο που προκάλεσε ο Thilo Sarrazin, μέλος του Δ.Σ. της Γερμανικής Κεντρικής Τράπεζας και του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος, με το βιβλίο στο οποίο γράφει ότι οι μετανάστες είναι κατώτερα όντα. Ούτε είναι τυχαίο ότι έχει προηγηθεί η ταπεινωτική επίθεση στους Έλληνες, αν και όλοι γνωρίζουν ότι η χρεοκοπία οφείλεται στον υπερδανεισμό από γερμανικές τράπεζες που συνοδευόταν από όρους αγοράς γερμανικών υποβρυχίων, αυτοκινήτων και άλλων προϊόντων, με τη χρήση βεβαίως της ντόπιας υποτελούς πολιτικο-οικονομικής νομενκλατούρας. Μεγαλύτερη επιβεβαίωση αυτής της αλήθειας δεν θα μπορούσε να γίνει μετά την αποκάλυψη/παραδοχή του Γιούνκερ.
Αυτή η αναβίωση του ρατσιστικού φαινομένου στην Ευρώπη, με μεγαλύτερη ένταση σε χώρες όπως η Γαλλία, Ολλανδία, Αυστρία και οι βαλτικές, και ανησυχητική αύξηση σε χώρες όπως η Σουηδία, φιμώνει την Ευρώπη και διευκολύνει τη φασιστικοποίηση που βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη στο Ισραήλ. Σε μια ατελείωτη σειρά νομοθετικών διακρίσεων σε βάρος των μη Εβραίων υπηκόων του Ισραήλ, που απαγορεύουν τους μικτούς γάμους κ.λπ., προστέθηκε ο νόμος που θέτει ως προϋπόθεση για την ισραηλινή υπηκοότητα την ένορκη αναγνώριση της εβραϊκότητας του κράτους, αναδεικνύοντας το Ισραήλ στο πιο φονταμενταλιστικό φυλετικό κράτος στον κόσμο και το πιο αντιδημοκρατικό σε όλο το δυτικό μπλοκ.
Ο μισογυνισμός και ο ρατσισμός είναι πτυχές του εκφασισμού, που ποτέ δεν έπαψε να καλλιεργείται στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Συγκαλυμμένα, μετά τη φρίκη του παγκοσμίου πολέμου και την ανάπτυξη των δημοκρατικών κινημάτων, αλλά και το αντίπαλο δέος του υπαρκτού σοσιαλισμού, και όλο και πιο φανερά τώρα, μετους αντιτρομοκρατικούς νόμους που ουσιαστικά, με ανύπαρκτη «τρομοκρατία», αποσαρθρώνουν το πλέγμα προστασίας των πολιτικών δικαιωμάτων, με πογκρόμ εναντίον τσιγγάνων στη Γαλλία, Μεξικανών στις ΗΠΑ, Αράβων στο Ισραήλ κ.λπ. και με διακρίσεις σε βάρος των μεταναστών σε όλες τις χώρες του δυτικού μπλοκ.
Έτσι υπεισέρχονται στη λαϊκή κουλτούρα οι απόψεις για τις γυναίκες και τους ξένους και αναπαράγονται κάτω από ένα λούστρο ισότητας, ανεξιθρησκείας και ανεκτικότητας. Ακόμα και σύγχρονοι καλλιτέχνες με επιρροή σε νέους ανθρώπους, διακατέχονται από ρατσιστικές αντιλήψεις, όπως ο Morrissey που γράφει τραγούδια με υποτιμητικούς στίχους για τους μετανάστες και έχει δηλώσει ότι «οι λευκοί με τους μαύρους δεν θα τα βρουν ποτέ μεταξύ τους»! Προσφάτως (The Guardian, 5 Σεπτ.), αποκάλεσε τους Κινέζους «υποείδος» επειδή στην Κίνα δεν υπάρχουν ζωοφιλικοί νόμοι. Αντίληψη που παραπέμπει σε «κίτρινους», «τζαπς» και «γκουκς», από το αμερικανικό ρατσιστικό λεξιλόγιο για Κινέζους, Γιαπωνέζους και Βιετναμέζους, που χρησιμοποίησε προεκλογικά και ο υποψήφιος για την προεδρία των ΗΠΑ γερουσιαστής Τζον ΜακΚέιν.
Από την άλλη, σε όλο τον κόσμο, τολμηροί και ευαίσθητοι διανοούμενοι, καλλιτέχνες, πανεπιστημιακοί, συγγραφείς, δημοσιογράφοι και ακτιβιστές, συχνά κάτω από πολύ αντίξοες και απειλητικές για τη ζωή και την αξιοπρέπειά τους συνθήκες, αντιμάχονται το σκοταδισμό που οδηγεί στο φασισμό.
Ο Γάλλος σκηνοθέτης Ζαν-Λικ Γκοντάρ, από τους διαμορφωτές της νεότερης ευρωπαϊκής κουλτούρας, ανατάραξε τα γαλλικά νερά αρνούμενος να παραβρεθεί στο φεστιβάλ των Κανών προκειμένου να κάνει αισθητή τη διαμαρτυρία του για την τοκογλυφική «βοήθεια» των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων στην Ελλάδα. Απ’ αυτό τον τόπο πήραμε τον πολιτισμό, είπε συνοπτικά. Το ίδιο είχε κάνει όταν επρόκειτο να τιμηθεί σε φεστιβάλ κινηματογράφου στο Ισραήλ, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την κακομεταχείριση των Παλαιστινίων. Και ο Ιρλανδός σκηνοθέτης Κεν Λόουτς ανάγκασε το φεστιβάλ του Εδιμβούργου να επιστρέψει την ισραηλινή χορηγία που είχε λάβει, ενώ απέσυρε την ταινία του -η προβολή της ήταν ήδη σολντ άουτ- από το φεστιβάλ της Μελβούρνης που δέχτηκε τη χορηγία της ισραηλινής πρεσβείας. Καλλιτέχνες που τιμούν το όνομα και την ιστορία τους.
Στις ΗΠΑ, ο Μάικλ Μουρ έδειξε με το ντοκιμαντέρ Sicko τις τεράστιες τρύπες του συστήματος υγείας, σε αντιπαραβολή με το ανθρώπινο σύστημα υγείας της μικρής και φτωχής Κούβας. Η ποπ τραγουδίστρια Σακίρα, από την Κολομβία, ξεκίνησε καμπάνια εναντίον του νόμου της Αριζόνας. Από κοντά και ο Πορτορικανός Ρίκι Μάρτιν, ο οποίος στην απονομή των βραβείων του Billboard για τη μουσική λάτιν είπε: «Αυτός ο νόμος είναι απαράδεκτος. Σταματήστε τις διακρίσεις! Σταματήστε το μίσος! Σταματήστε το ρατσισμό!» και αποθεώθηκε από το ακροατήριο. Αλλά η αντίδραση δεν περιορίστηκε στους «Λατίνους». Η Λίντα Ρόνσταντ δήλωσε ότι οι «Μεξικανο-Αμερικανοί δεν πρέπει να υποκύψουν σ’ αυτό το νόμο» και ο Τζο Σατριάνι ότι «τα τελευταία 15 χρόνια, η διάβρωση των δικαιωμάτων των Αμερικανών πολιτών μάς έχει κάνει να ζούμε σε αστυνομικό κράτος», ενώ πολυάριθμοι καλλιτέχνες του χιπ-χοπ στην Αριζόνα ένωσαν τις φωνές τους με τους Rage against the Machine, Cypress Hill, Sonic Youth, Massive Attack, Kanye West και πολλούς άλλους κατά του νόμου. Ο Κάρλος Σαντάνα έγραψε τραγούδι για την περίσταση, όπως και ο Γουίλι Νέλσον, ο βετεράνος της κάντρι, το «Ναι, μπορούμε» στα ισπανικά. Οι Los Lobos, Daryll Hall και John Oates ακύρωσαν τις εμφανίσεις τους στην Αριζόνα.
Παγκόσμιο μέτωπο κόντρα στον εκφασισμό του Ισραήλ
Ένα άλλο μποϊκοτάζ, παγκόσμιο, βρίσκεται σε εξέλιξη κατά του Ισραήλ. Μποϊκοτάζ στο εμπόριο, την επιχειρηματικότητα, την παιδεία και την κουλτούρα, σαν αυτό που βοήθησε να καταρρεύσει το καθεστώς απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική. Ενώσεις πανεπιστημιακών και ανώτατα ιδρύματα σε όλο τον κόσμο μποϊκοτάρουν τα ισραηλινά πανεπιστήμια επειδή διαπλέκονται με τις ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις και υπηρετούν την κατοχή των παλαιστινιακών εδαφών.
Γνωστοί καλλιτέχνες/ διανοούμενοι (Brian Eno, Amiri Baraka, Ντομένικο Λοζούρντο, Εντουάρντο Γκαλεάνο κ.ά.) υποστηρίζουν το πολιτιστικό μποϊκοτάζ και αρνούνται να εμφανιστούν στο Ισραήλ.
Ο Έλβις Κοστέλο και οι Pixies ακύρωσαν τις συναυλίες τους στο Τελ Αβίβ. Έχουν προηγηθεί οι ακυρώσεις των Κάρλος Σαντάνα, Gil Scott-Heron, Bono/U2 κ.ά. Οι Klaxons και Gorillaz Sound System ματαίωσαν τις εμφανίσεις τους μετά την αιματηρή επιδρομή των Ισραηλινών στον στολίσκο με την ανθρωπιστική βοήθεια για τη Γάζα. Αντιθέτως η Μαντόνα, ο Πολ Μακ Κάρτνεϊ, η Σούζαν Βέγκα και η Μερσέντες Σόσα είχαν αγνοήσει το μποϊκοτάζ, όπως το αγνόησαν φέτος και οι Τζεφ Μπεκ, Mark Knopfler, Placebo και Έλτον Τζον, ο οποίος για να δικαιολογηθεί δήλωσε ότι η μουσική ενώνει τους ανθρώπους θυμίζοντας όμως σε όλους ότι ήταν ένας από τους λίγους καλλιτέχνες που είχαν παραβιάσει το μποϊκοτάζ του ΟΗΕ εναντίον του ρατσιστικού καθεστώτος της Νότιας Αφρικής.
Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος χαρακτήρισε τον Κοστέλο «ανάξιο να εμφανιστεί στο Ισραήλ», αλλά όπως επισήμανε ο ανταποκριτής της εφημερίδας The Guardian Ρόρι Μακ Κάρθι «το Ισραήλ είναι αυτό που έχει απαγορεύσει σε ανθρώπους να εισέλθουν στη χώρα λόγω των απόψεών τους, όπως στον Εβραίο ακαδημαϊκό Νόαμ Τσόμσκι». Και δεν είναι ο μόνος. Ο καθηγητής Ν. Φίνκελσταϊν και ο ειδικός απεσταλμένος του ΟΗΕ καθηγητής Ρ. Φολκ, διακεκριμένοι Εβραίοι των ΗΠΑ χαρακτηρίστηκαν στο αεροδρόμιο Μπεν Γκουριόν ως ανεπιθύμητοι. Για πρώτη φορά οι ανά τον κόσμο Εβραίοι διανοούμενοι είναι τόσο βαθιά διχασμένοι σχετικά με την πολιτική του Ισραήλ.
Αναμφίβολα οι φονικές επιδρομές των Ισραηλινών στη Γάζα, στο Ντουμπάι και στον στολίσκο, μαζί με τον παράνομο εποικισμό στη Δυτική Όχθη και την εκδίωξη των Αράβων από την Ανατολική Ιερουσαλήμ, έχουν εξεγείρει τις συνειδήσεις πολλών πνευματικών ανθρώπων, Εβραίων και μη, ακόμα και μέσα στο Ισραήλ. Οι απόψεις των Τζεφ Χάλπερ (ανθρωπολόγος, συνιδρυτής της επιτροπής ενάντια στις κατεδαφίσεις -ICAHD), Γιούρι Αβνέρι (ειρηνιστής της Gush Shalom, συγγραφέας), Γκιντεόν Λεβί και Αμίρα Χας (δημοσιογράφοι), Γκίλαντ Άτζμον (μουσικός τζαζ), Ιλάν Πάπε (καθηγητής ιστορίας) και πολλών άλλων βρίσκουν απήχηση διεθνώς. Το κείμενο των «84» πανεπιστημιακών εβραϊκής καταγωγής που κυκλοφόρησε στη Μ. Βρετανία μετά την εισβολή στη Γάζα, είναι ένα από τα πολλά αιχμηρά κείμενα διαμαρτυρίας και καταγγελίας της ισραηλινής πολιτικής. Στον Καναδά 500 καλλιτέχνες τάχθηκαν κατά του απαρτχάιντ, στην Αυστραλία 300 πανεπιστημιακοί έστειλαν επιστολή στον πρωθυπουργό και στις ΗΠΑ 900 ακαδημαϊκοί ζήτησαν από τον πρόεδρο Ομπάμα να παρέμβει για την άρση του αποκλεισμού των Παλαιστινίων.
Επίσης, κυκλοφορούν πολλά καινούρια βιβλία (Η Παλαιστίνη σε κομμάτια του πρώην στελέχους της ΣΙΑ B. Christison, Ισραηλινό απαρτχάιντ του δημοσιογράφου Μπεν Ουάιτ, Η επινόηση του εβραϊκού λαού του καθηγητή ιστορίας στο πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ Σλόμο Σαντ κ.λπ.) που ανατρέπουν την ισραηλινή προπαγάνδα η οποία διαστρεβλώνει συστηματικά την αλήθεια εκμεταλλευόμενη την ενοχή των Ευρωπαίων για τις ναζιστικές θηριωδίες. Η θεατρική παράσταση της Μάνιας Παπαδημητρίου για τη Ρέιτσελ Κόρι, την αμερικανοεβραία ακτιβίστρια που συνεθλίβη από μία τεράστια μπουλντόζα Caterpillar προσπαθώντας να σώσει ένα σπίτι, συμπληρώνει τη διεθνή αλληλεγγύη των πνευματικών ανθρώπων στο λαό της Παλαιστίνης.
Από την Ινδία ώς την Αϊτή
Στην Ινδία, το κράτος έχει στραφεί εναντίον της Αρουντάτι Ρόι, που έχει τιμηθεί με το βραβείο Μπούκερ για το θαυμάσιο βιβλίο της Ο θεός των μικρών πραγμάτων, επειδή υποστηρίζει τους ιθαγενείς που εκδιώκονται από τη γη τους.
Η κατάσταση των διανοουμένων είναι κάτι παραπάνω από τραγική στο Ιράκ. Στο Λονδίνο, ο γλύπτης Dia Azzawi κατασκευάζει ένα μνημείο για 600 δολοφονημένους καλλιτέχνες και διανοούμενους κατόχους διδακτορικών, που δεν αναφέρθηκαν ποτέ από τα δυτικά ΜΜΕ. Και η ζωγράφος Hana Malallah, η οποία εγκατέλειψε το 2006 σε κατάσταση πλήρους διάλυσης την περίφημη Σχολή Καλών Τεχνών της Βαγδάτης, συνθέτει έργα που απεικονίζουν την καταστροφή όχι μόνο της Βαγδάτης, αλλά και κάθε μορφής τέχνη στο Ιράκ.
Η Ναόμι Κλάιν, συγγραφέας δύο παγκοσμίων μπεστ-σέλερ (No Logo και Το Δόγμα Σοκ) ξεσκέπασε το ενδιαφέρον της Δύσης για την Αϊτή που καταστράφηκε από το μεγάλο σεισμό. Πολλοί καλλιτέχνες πρόσφεραν αφιλοκερδώς τις υπηρεσίες τους για την ανακούφιση των θυμάτων με τραγούδια και παραστάσεις (Αλίσια Κις, Μπρους Σπρίνγκστιν, Στίβι Γουόντερ, Στινγκ, Μπιγιονσέ, Νιλ Γιανγκ, Τέιλορ Σουίφτ, Coldplay κ.ά.).
Σε όλο τον κόσμο, διανοούμενοι και καλλιτέχνες ρίχνουν το ειδικό τους βάρος σε αγώνες για τα ανθρώπινα δικαιώματα, την ειρήνη, την ισότητα, τη δικαιοσύνη, τη δημοκρατία, το περιβάλλον, την ελευθερία, την ανεξαρτησία. Για έναν άνθρωπο που διώκεται, για έναν ολόκληρο λαό που καταπιέζεται ή για ένα οικοσύστημα που αφανίζεται. Συνήθως, αυτοί δεν αποτελούν την πλειοψηφία και συχνά πληρώνουν πολύ ακριβά την ευαισθησία τους.
Αλλά η ανθρωπότητα τους χρειάζεται. Χωρίς αυτούς οι αδύνατοι είναι ανυπεράσπιστοι, ο κόσμος φτωχαίνει, ο πολιτισμός καταρρακώνεται.
