Μετά τα φωτοβολταϊκά, οι συνεταιρισμοί στρέφονται στην αγριαγκινάρα
Του Γιώργου Κατερίνη.
Αν δεν ήταν πραγματικότητα στην πλάτη μικροαγροτών, θα μπορούσε να είναι ανέκδοτο. Όμως, τα πράγματα έχουν αρχίσει να γίνονται πολύ σοβαρά. Αφού έστρεψαν χιλιάδες αγρότες και κατόχους αγροτικής γης να συνωστίζονται σε γραφεία συμβούλων και στα γκισέ της ΔΕΗ για να συμμετάσχουν στα προγράμματα εγκατάστασης φωτοβολταϊκών, τώρα στήνουν ένα νέο είδος καλλιέργειας: αγριαγκινάρες για παραγωγή βιομάζας.
Στην Καρδίτσα ιδρύθηκε και η πρώτη συνεταιριστική εταιρία που, μέχρι στιγμής, έχει εγγράψει ως συνεταίρους πάνω από 270 άτομα. Με υποχρεωτική μερίδα 1.000 ευρώ, έχει συγκεντρωθεί ώς τώρα κεφάλαιο 310 χιλιάδων ευρώ. Στις 19 Δεκεμβρίου γίνονται και οι πρώτες εκλογές και μέχρι τότε αναμένεται να συγκεντρωθούν και οι μερίδες των υπολοίπων από τα 348 ιδρυτικά μέλη της Ενεργειακής Συνεταιριστικής Εταιρίας Καρδίτσας (ΕΣΕΚ).
Ποιο είναι το προφίλ των συνεταίρων; Κάτοικοι πόλεων που κατέχουν χωράφια, καθώς και μεγαλύτερης ηλικίας αγρότες. Τα χωράφια τους μένουν στο μεγαλύτερο μέρος ακαλλιέργητα. Πατώντας σε αυτή την κοινωνική πραγματικότητα, την εγκατάλειψη, δηλαδή, της αγροτικής γης, λόγω αστικοποίησης ή λόγω χαμηλής απόδοσης των καλλιεργειών, οι τοπικοί «αναπτυξιακοί σύμβουλοι» πουλάνε ένα νέο όνειρο: να μετατρέψουν πρώην ή και νυν αγρότες σε ενεργειακούς επενδυτές.
Θα βοηθηθούν οι καλλιεργητές;
Είναι κακό να στραφούν σε αυτές τις επενδύσεις οι κάτοικοι μιας περιοχής; Ας πούμε καταρχήν όχι. Αλλά σε ποια βάση στήνονται όλα αυτά τα σχέδια;
Σύμφωνα με τα ρεπορτάζ που είδαν το φως της δημοσιότητας, στόχος της ΕΣΕΚ είναι η κατασκευή μιας μονάδας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από καύση βιομάζας, ισχύος ενός μεγαβάτ.
Για τη λειτουργία αυτής της μονάδας οι μέτοχοι που ενδιαφέρονται θα φυτέψουν στα χωράφια τους φυτά που παράγουν βιομάζα (αγριαγκινάρα) με συμβολαιακή καλλιέργεια, αλλά θα μπορούν να συμμετάσχουν στο εγχείρημα και άλλοι καλλιεργητές, αφού για την παραγωγή βιομάζας χρησιμοποιούνται και υπολείμματα από καλλιέργειες βαμβακιού, καλαμποκιού, άχυρα κ.λπ. Επίσης, στην επένδυση μπορούν να συμμετάσχουν και συνέταιροι οι οποίοι ενδιαφέρονται να καταναλώσουν θερμική ενέργεια.
Ώς εδώ καλά.
Και οι ακαλλιέργητες εκτάσεις θα αξιοποιηθούν και ένα συμπληρωματικό εισόδημα θα βγάζουν οι ιδιοκτήτες τους και όσοι επίσης αγρότες δεν θα είναι αναγκασμένοι να αλλάξουν τις τωρινές τους καλλιέργειες.
Ας δούμε λίγο πιο αναλυτικά τα οικονομικά στοιχεία: Ο εκτιμώμενος προϋπολογισμός κατασκευής της μονάδας που αναφέρεται πιο πάνω, είναι 2,5 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των στελεχών της τοπικής αναπτυξιακής εταιρίας, στην καλύτερη περίπτωση, το συνεταιριστικό κεφάλαιο θα φτάσει τις 500 χιλιάδες ευρώ. Άρα, τα υπόλοιπα θα καλυφθούν από επενδυτές και χρηματοδότηση (δάνεια). Και αφού ο συνεταιρισμός είναι «αστικού τύπου» και μέλος του μπορεί να γίνει οποιοδήποτε φυσικό ή νομικό πρόσωπο συνδέεται με την περιφερειακή ενότητα Καρδίτσας, οι επενδυτές-μεγαλοεταιρείες δεν θα αργήσουν να μπουν στο παιχνίδι.
Υπάρχει ήδη προηγούμενη κακή εμπειρία
Τη συνέχεια του έργου την έχουμε δει να παίζεται σε άλλα σημεία του πλανήτη. Εκτεταμένες καλλιεργήσιμες περιοχές δεμένες για χρόνια με συμβολαιακή «καλλιέργεια» μη βρώσιμων προϊόντων, μικροεπενδυτές προσδεδεμένοι στην παραγωγή ενέργειας, η τιμή της οποίας δεν καθορίζεται φυσικά από τη ζήτηση, αλλά από εθνικές και υπερεθνικές πολιτικές, εγκατάλειψη παραδοσιακών τοπικών καλλιεργειών για χάρη της αγριαγκινάρας και των υπόλοιπων ενεργειακών φυτών. Η εμπειρία του λεγόμενου Τρίτου Κόσμου, αναδεικνύει περίτρανα το τεράστιο ηθικό θέμα της φτωχοποίησης τεράστιων περιοχών με μεγάλες παραγωγικές δυνατότητες, που αντί να παράγουν φθηνά και αναγκαία είδη για την διατροφή του τοπικού πληθυσμού, καλλιεργούν ενέργεια για να κινούνται πιο φθηνά οι μηχανές των κάθε είδους βιομηχανιών στην αναπτυγμένη Δύση.
Μήπως είμαστε υπερβολικά κακοπροαίρετοι; Εμείς απλά θα θέσουμε ορισμένα ερωτήματα και ας μας απαντήσουν οι αρμόδιοι:1) Βάσει ποιου σχεδίου αναπτύσσεται η παραγωγή βιομάζας;
Υπάρχει ανάλογη ζήτηση και από ποιους; 2) Υπάρχει πραγματική ανάγκη εναλλακτικής παραγωγής στην περιοχή; 3)Υπάρχει σχέδιο αναδιαρθρώσεων των καλλιεργειών ή είμαστε μπροστά σε ένα νέο σχέδιο παραγωγής αβοκάντο, όπως τα πρώτα χρόνια της εισόδου μας στην τότε ΕΟΚ; 4) Έχει μελετηθεί από τη ΔΕΗ, την ΡΑΕ, τον ΔΕΣΜΗΕ ή δεν ξέρω ποιον άλλο υπεύθυνο φορέα για τη διαχείριση της ενέργειας, η εγκατάσταση τέτοιας μονάδας παραγωγής βιομάζας. Υπάρχει βιώσιμο σχέδιο για τη λειτουργία της;
Χαρακτηριστική για το πώς όλα αυτά τα πράσινα αναπτυξιακά έργα, πατάνε στην ανάγκη και το αδιέξοδο φτωχών ανθρώπων, είναι και η παρακάτω λεπτομέρεια: τα ιδρυτικά μέλη του πιο πάνω συνεταιρισμού που δεν έχουν καταβάλει ακόμα τις μερίδες τους (τα χιλιάρικα, δηλαδή) είναι αγρότες που δεν έχουν πληρωθεί ακόμα για την παραγωγή τους και αδυνατούν με τη σειρά τους να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους…
