Συνέντευξη στον Κώστα Στοφόρο
Πόση σημασία μπορεί να έχει σήμερα ένα βιβλίο που αναφέρεται στην τοπική ιστορία (Ήπειρος) των πρώτων δεκαετιών του 20ου αιώνα μέσα -κυρίως- από τα κείμενα και τις αγορεύσεις ενός πολιτικού;
Ο Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης μέσα από το βιβλίο του Ο Ελευθέριος Βενιζέλος και το Κόμμα Φιλελευθέρων στην Ήπειρο (εκδόσεις Historical Quest) καταφέρνει να μας αποδείξει ότι αν κατανοήσουμε το τοπικό, σε ιστορικό βάθος, μπορεί να βγάλουμε χρήσιμα συμπεράσματα, αλλά και να κατανοήσουμε βαθύτερα την ιστορία.
Βλέπουμε ανάγλυφα να στήνεται το πελατειακό κράτος και να δημιουργούνται οι «δυναστείες» και τα «τζάκια» που λυμαίνονται τη χώρα μέχρι σήμερα. Πολιτική και οικονομική εξουσία, προχωρώντας χέρι –χέρι, συχνά μάλιστα ταυτίζονται στο ίδιο πρόσωπο, κρατούν την Ελλάδα κάτω από τη μπότα τους. Με το μαστίγιο ή το καρότο, με δωροδοκίες και εκφοβισμό…
Όσο για τις υποσχέσεις, αυτές ξεχνιούνται γρήγορα μόλις κανείς στρογγυλοκαθίσει στα βουλευτικά ή στα κυβερνητικά έδρανα.
Διαβάζεις για το 1910 και θυμώνεις ξανά και ξανά, με την ατιμωρησία που διατρέχει τη χώρα. Ποτέ κανείς υψηλά ιστάμενος δεν πληρώνει για τις παρανομίες και η δικαιοσύνη, όταν δεν κάνει τον Πόντιο Πιλάτο, υποστηρίζει τους θύτες έναντι των θυμάτων.
Πώς όμως αποφασίζει να μπει κανείς σε αυτά τα βαθιά νερά;
Ο Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης μιλά στον Δρόμο της Αριστεράς γι’ αυτή την περιπέτεια…
Έχει ενδιαφέρον η ιστορία πίσω από το βιβλίο. Θα μπορούσατε να μας πείτε πώς έφτασε το υλικό στα χέρια σας;
Πριν από επτά χρόνια μια κυρία μου έφερε κάποιο αντίτυπο ενός παλιού βιβλίου, του δημοσιογράφου και πολιτικού Σπυρίδωνος Σίμου. Ο τίτλος ήταν Λόγοι και έργα. Αναφερόταν στην πολιτική κατάσταση της Ηπείρου στις αρχές του προηγούμενου αιώνα. Μιλά για την διαφθορά της πολιτικής και για τις εκλογές του 1910. Ακόμη, ανακάλυψα το αρχείο του Σπυρίδωνος Σίμου και βρήκα φωτογραφίες του προσωπικές αλλά και από το αρχείο του Ελευθερίου Βενιζέλου. Έπειτα, έψαξα στο ΕΛΙΑ και στη Βιβλιοθήκη της Βουλής όπου υπήρχαν πολλά έγγραφα και επιστολές.
Πώς αποφασίσατε να προχωρήσετε από εκεί και πέρα στην έρευνα και να ασχοληθείτε με την ιστορία του κόμματος των Φιλελευθέρων στην Ήπειρο;
Συνέλεξα όλο το υλικό και διάβασα βιβλία που αναφέρονταν σε εκείνη την εποχή. Επειδή τα πρόσωπα που αναφέρονταν στο βιβλίο ανήκαν στο κόμμα των Φιλελευθέρων διερεύνησα την τοπική ιστορία και διάβασα για τους πολιτικούς της εποχής που ήταν πρωταγωνιστές στην πολιτική σκηνή της Άρτας. Στην Άρτα οι βασιλικοί πλειοψηφούσαν και το κόμμα των Φιλελευθέρων προσπαθούσε να ανοίξει μια νέα σελίδα δίνοντας πολλές υποσχέσεις.
Μπορείτε να μας σκιαγραφήσετε σύντομα τις τρεις προσωπικότητες που σας απασχολούν;
Οι προσωπικότητες είναι ο Κωνσταντίνος Καραπάνος, ο Σπυρίδων Σίμος και ο Ευάγγελος Γαρουφαλιάς. Ο πρώτος ήταν τσιφλικάς και κατείχε τον νομό Άρτας. Αν και η Άρτα απελευθερώθηκε από τους Τούρκους, αγοράστηκε από τον Καραπάνο. «Ο Τούρκος έφυγε και ο Καραπάνος έμεινε», έλεγαν οι χωρικοί. Ο Καραπάνος είχε μόρφωση αλλά χρησιμοποιούσε σκληρές μεθόδους για να κάμψει το φρόνημα των κολίγων. Παρ’ όλα αυτά, έβγαινε βουλευτής. Ο Ευάγγελος Γαρουφαλλιάς με τον αδελφό του Αντώνιο ανήκε στα λεγόμενα «τζάκια» της αστικής τάξης της Άρτας. Δεν μπορούσε να συγκριθεί με τον Καραπάνο. Απέναντι σε αυτούς ήταν ο Σπυρίδων Σίμος, Γιαννιώτης και εκδότης της εφημερίδας Πατρίς. Φίλος και συνεργάτης του Βενιζέλου. Δεν φοβήθηκε να αντιπαρατεθεί με τον Καραπάνο. Μέσα από τις σελίδες της εφημερίδας του τον πολέμησε και έγραψε το έργο του Λόγοι και έργα. Μίλησε για την πολιτική διαφθορά και την εξαγορά ψήφων από τον Καραπάνο. Ακόμη, είπε ότι η πηγή των κακών στην ανάπτυξη της Ηπείρου προέρχονταν από τον δεσποτικό και αυταρχικό τρόπο του Καραπάνου.
Δεν σας στενοχωρεί που εξαγγελίες των αρχών του 20ου αιώνα για την Ήπειρο δεν έχουν ακόμη υλοποιηθεί;
Πρώτα απ’ όλα, πρέπει να αναφέρουμε τις εξαγγελίες δηλαδή το πρόγραμμα του Ελευθέριου Βενιζέλου στην Ήπειρο. Ήθελε να φτιάξει σιδηροδρομική γραμμή που να συνδέει την Πάτρα με την Ήπειρο. Να κατασκευάσει τον αμαξιτό δρόμο Άρτας-Τρικάλων. Να ελεγχθούν ο τίτλοι ιδιοκτησίας γης και η αποξήρανση των ελών. Να αξιοποιηθεί το λιμάνι που ήταν κοντά στην Άρτα. Τι έγινε από όλα αυτά; Τίποτε. Η Ήπειρος έχασε το τρένο της ανάπτυξης. Γι’ αυτό και με στενοχωρεί το γεγονός ότι δεν υλοποιήθηκαν οι εξαγγελίες του Ελευθέριου Βενιζέλου.
Γιατί ενδιαφέρει έναν σημερινό αναγνώστη αυτή η «παλιά ιστορία» και μάλιστα εντοπισμένη τοπικά;
Πολλοί αναγνώστες, μου είπαν ότι όταν διάβασαν το βιβλίο Ο Ελευθέριος Βενιζέλος και το κόμμα των Φιλελευθέρων στην Ήπειρο, νόμιζαν πως διάβαζαν για τη σημερινή πολιτική κατάσταση της Ελλάδας. Άλλωστε η ιστορία του τόπου μας έχει πάντοτε ενδιαφέρον. Μαθαίνοντας τις παλιές ιστορίες μπορούμε να αποφύγουμε τα λάθη. Η έλλειψη ιστορικής γνώσης μπορεί να προκαλέσει ποικίλα προβλήματα στη συνείδηση ενός λαού.
Η ενασχόληση με την ιστορική έρευνα επηρέασε και τις λογοτεχνικές σας αναζητήσεις. Το μυθιστόρημά σας Λιτανεία π.χ. Πώς παντρεύετε ιστορία και λογοτεχνία;
Η ιστορία έχει συγγενή σχέση με τη λογοτεχνία. Είναι αφήγηση με ρυθμό και βάθος. Μπορεί να χρησιμοποιείς άλλο ύφος αλλά αν δεν έχεις καλό λόγο δεν κερδίζεις τον αναγνώστη. Οι αρετές μια ρέουσας αφήγησης έχουν κάνει βιβλία της ιστορίας να είναι εκδοτικές επιτυχίες. Τα τελευταία χρόνια πολλοί συγγραφείς συνδυάζουν την ιστορία με την λογοτεχνία. Είναι το πάντρεμα που γίνεται μεταξύ των δύο. Τα ιστορικά μυθιστορήματα βασίζονται σε ιστορικές πηγές αλλά έχουν άριστες λογοτεχνικές αρετές. Οι αναγνώστες τα λατρεύουν. Δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τα ιστορικά βιβλία αλλά είναι ένας προθάλαμος για να διαβάσει κάποιος και να μάθει μια εποχή ή διάφορα γεγονότα. Τα υπόλοιπα θα τα μάθει από τις ιστορικές έρευνες. Τα ιστορικά μυθιστορήματα είναι τα αγαπημένα πολλών αναγνωστών. Μερικά από αυτά έγιναν και μπεστ σέλλερ.
Τι έχει αλλάξει και τι έμεινε ίδιο στην τοπική πολιτική;
Σίγουρα η πολιτική έχει εξελιχθεί. Όμως υπάρχουν κάποια κατάλοιπα εκείνης της εποχής. Οι υποσχέσεις, τα μεγάλα λόγια, η έλλειψή σοβαρότητας, η ανοργανωσιά και το σπουδαιότερο ότι δεν υπάρχει όραμα από τους πολιτικούς για το μέλλον. Μοιραία υπάρχει απογοήτευση και ιδιαίτερα από τους νέους ανθρώπους που συνεχίζουν να μεταναστεύουν σε άλλες χώρες. Η τοπική πολιτική μοιάζει με γιατροσόφι σε έναν άρρωστο που δεν θεραπεύεται με τίποτε.
INFO
Ο Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης κατάγεται από την Λέσβο και γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε στη Μαράσλειο Παιδαγωγική Ακαδημία και στη Θεολογική Σχολή Αθηνών. Πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στο Μπέρμιγχαμ και μετεκπαιδεύτηκε στο Μόναχο, όπου και εργάστηκε για μια πενταετία ως δάσκαλος στο Ευρωπαϊκό Σχολείο. Εργάστηκε για τριάντα χρόνια ως δάσκαλος στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Από το 2002 ζει στο Μενίδι Αιτωλοακαρνανίας.
