Πώς τα στοιχεία του ΙΚΑ «απαντούν» στα πυροτεχνήματα του υπ. Εργασίας

 

Τον τελευταίο καιρό η κοινή γνώμη βομβαρδίζεται από ειδήσεις σχετικά με τη μείωση της ανεργίας. Πριν από λίγες ημέρες, με αφορμή την ανακοίνωση της ΕΛΣΤΑΤ για τα αποτελέσματα της Έρευνας Εργατικού Δυναμικού Γ΄ τριμήνου 2014, ακούσαμε από το υπουργείο Εργασίας πως «η απασχόληση αυξάνεται συνεχώς και η ανεργία έχοντας φτάσει στην κορυφή ενός βασανιστικού κύκλου που ξεκίνησε εδώ και τέσσερα χρόνια, αποκλιμακώνεται πλέον» και πως «η μείωση της ανεργίας στο 25,5% από 27,2% πέρυσι το ίδιο διάστημα δεν μας εκπλήσσει». Και, φυσικά, η κατακλείδα του υπουργείου, με εκλογικό κλείσιμο ματιού, τονίζει πως «αυτό που χρειάζεται είναι να συνεχίσουμε να υλοποιούμε -με συνέπεια και αποφασιστικότητα και με την ίδια ένταση- τον “οδικό χάρτη” της εξόδου από την κρίση χωρίς πισωγυρίσματα και επικίνδυνους πειραματισμούς». Όλα αυτά έπειτα από τις ανάλογες πανηγυρικές εξαγγελίες που συνόδευσαν τη συλλογή στοιχείων για την εργασία με το πληροφοριακό σύστημα ΕΡΓΑΝΗ.

Δεν θα ισχυριστούμε πως τα στοιχεία του υπουργείου είναι ψευδή ή ότι από τη μέτρηση ξέφυγαν… δεδομένα. Θεμελιώδης, κατά τη γνώμη μας, είναι όμως μια ποιοτική ανάγνωση της πραγματικότητας. Δημιουργούνται θέσεις εργασίας, και αν ναι, με τι όρους; Χρησιμοποιήσαμε στοιχεία που εξέδωσε το ΙΚΑ. Και ιδού τα ευρήματα.

Για άλλη μια φορά, σύμφωνα με τα στοιχεία των Μηνιαίων Περιοδικών Δηλώσεων που εξέδωσε πρόσφατα το ΙΚΑ, καταγράφεται το παράδοξο οι ασφαλισμένοι να αυξάνονται ενώ η απασχόληση να μειώνεται. Ο λόγος, η «ευελιξία», καθώς όλο και περισσότεροι εργάζονται με ευέλικτες μορφές και κατά συνέπεια με μειωμένο ωράριο και ημερομίσθιο, και σε δύο δουλειές.

Συγκεκριμένα, πάνω από το 50% των ασφαλισμένων μισθωτών στο ΙΚΑ δεν εργάζονται με σχέση πλήρους απασχόλησης. Συναφές με αυτό είναι και το στοιχείο που δείχνει ότι στις κοινές επιχειρήσεις και τα οικοδομοτεχνικά έργα, από τους 2.244.508 μισθωτούς-ασφαλισμένους που καταγράφηκαν στο ΙΚΑ το 2013, μόνο οι 1.540.252 (68,62%) έχουν δικαίωμα περίθαλψης. Οι υπόλοιποι, δηλαδή, δε συμπληρώνουν τα αναγκαία ένσημα για να δικαιούνται στοιχειώδεις παροχές Υγείας.

 

Περί μισθών

Όσο για τους μισθούς, η εικόνα δεν είναι καλύτερη. Στις κοινές επιχειρήσεις, όπου συγκεντρώνεται το 95,91% των μισθωτών, ο μέσος όρος των ετήσιων αποδοχών όσων έκαναν από 100 έως 149 ένσημα ήταν 2.546 ευρώ. Ενώ των «τυχερών» που έκαναν από 250 μέχρι 300 μεροκάματα, είναι μόλις 10.437 ευρώ. Να σημειωθεί πως το ποσό που μένει είναι αυτό που παίρνουν στο χέρι οι εργαζόμενοι, γιατί δεν έχει αφαιρεθεί ακόμα ο φόρος και άλλες κρατήσεις. Από το σύνολο των μισθωτών στις κοινές επιχειρήσεις, 1.107.272 εργαζόμενοι (το 51,43% του συνόλου των μισθωτών- ασφαλισμένων στο ΙΚΑ) πραγματοποίησαν από ελάχιστα έως 249 μεροκάματα όλο το χρόνο. Από αυτούς, οι 523.310 (24,30% επί του συνόλου των μισθωτών) έκαναν από 1 έως 99 μεροκάματα, οι 228.472 (10,61%) έκαναν από 100 έως 149 μεροκάματα, ενώ άλλοι 1.045.542 (48,57%) εργαζόμενοι κατάφεραν να κάνουν από 250 έως 300 μεροκάματα. Συνολικά, περίπου το 60% του συνόλου των μισθωτών λαμβάνει κάτω από 1.000 ευρώ το μήνα.

Επίσης το 70% των εργαζόμενων απασχολείται περισσότερες από 35 ώρες την εβδομάδα, δηλαδή σε θέσεις πλήρους μισθωτής εργασίας. Οι 2.244.508 μισθωτοί-ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ είναι όσοι έχουν κάνει έστω κι ένα μεροκάματο το 2013. Όμως το ΕΡΓΑΝΗ δίνει το μέσο όρο των απασχολουμένων καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Από αυτό προκύπτει ότι ο μέσος όρος των μισθωτών, αυτοί δηλαδή που απασχολούνται σε σταθερή βάση όλο το έτος, το 2013 ήταν μόλις 1.371.450 άτομα. Με άλλα λόγια, οι περίπου 900 χιλιάδες άνθρωποι, που εμφανίζονται στις καταστάσεις του ΙΚΑ, βρίσκονται σε δίνη ανακύκλωσης της ανεργίας, κάνοντας μερικά μεροκάματα το χρόνο.

Εξίσου σημαντικό είναι το στοιχείο πως από το βασικό όγκο των μισθωτών μόλις το 70% δουλεύει πάνω από 35 ώρες τη βδομάδα. Περίπου το 20% δουλεύει από μία έως 20 ώρες τη βδομάδα και το 10% από 20,1 έως 35 ώρες τη βδομάδα.

 

Συντάξεις: from here to eternity

Με τα παραπάνω δεδομένα προκύπτει ένα ακόμα γκρίζο σημείο. Εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι δε θα καταφέρουν να πάρουν σύνταξη ποτέ. Όπως προκύπτει όμως από τα στοιχεία του ΙΚΑ, ο μέσος όρος των μεροκάματων για το σύνολο των εργαζομένων στις κοινές επιχειρήσεις είναι 200 το χρόνο. Αυτό σημαίνει ότι οι σημερινοί εργαζόμενοι, αν τους αντιμετωπίζαμε ως σύνολο, με τους σημερινούς ρυθμούς απασχόλησης, θα πάρουν την κατώτερη σύνταξη μετά από 30 ολόκληρα χρόνια δουλειάς, ειδικά αν αυξηθεί (από 4.500 σε 6.000) ο αριθμός των ενσήμων που απαιτούνται για να μπορέσει κάποιος να πάρει την κατώτερη σύνταξη.

Στα επιμέρους στοιχεία η κατάσταση είναι ακόμα χειρότερη, τουλάχιστον για το 35% των εργαζομένων. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΙΚΑ, 751.782 εργαζόμενοι έχουν κάνει μέχρι 149 μεροκάματα το 2013. Δηλαδή για να μπορέσουν να συμπληρώσουν 6.000 ένσημα πρέπει να δουλεύουν στην καλύτερη περίπτωση (149 ένσημα) πάνω από 40 χρόνια. Όσο για τους εργαζόμενους με 100 ένσημα ετησίως, πρέπει να δουλεύουν περίπου 60 χρόνια.

Διαβάζοντας τα προαναφερθέντα στοιχεία, γίνεται κατανοητό πως οι πρωτοβουλίες τύπου ΕΡΓΑΝΗ, παρά τη χρησιμότητά τους ως εργαλεία, χρησιμοποιούνται ρηχά και επικοινωνιακά. Και ακόμη σημαντικότερα, η παγίωση των εργασιακών σχέσεων και νορμών που πυροδότησε η κρίση, σηματοδοτεί πως ό,τι συμβαίνει στη χώρα δεν είναι απλά μια κρίση, αλλά η πραγματικότητα που θα υπάρχει από εδώ και πέρα. Γεγονός που θέτει διαφορετικά καθήκοντα σε όποια εναλλακτική πολιτική.

 

Σχόλια

Σου άρεσε αυτό το άρθρο; Ενίσχυσε οικονομικά την προσπάθειά μας!