Επιμέλεια: Χριστόδουλος Δολαψάκης, Μανώλης Μούστος
Μια ανταπόκριση από τα σύνορα του σκεπτικισμού
Με ειδοποιούν ότι στην τηλεόραση βγήκε ξανά ο Ψηλός. Ο Ψηλός είναι ο Εθνικός μας Επιδημιολόγος Dr. Tegnell για τους φίλους / Herr Tengelle (εκ του Mengele) για τους εχθρούς. Η κορύφωση αναμένεται σε τέσσερεις εβδομάδες και η καμπύλη αυξάνεται ήδη πιο αργά από πολλές άλλες χώρες παρά τα πολύ ηπιότερα μέτρα. Ο πληθυσμός δείχνει υψηλή εμπιστοσύνη στο κράτος. Τα νοσοκομεία προετοιμάζονται εντατικά. Οι μετανάστες γιατροί είναι πολύ πιο ανήσυχοι από τους γηγενείς. Σε κάποιες κλινικές ξεσπούν καυγάδες για τη χαλαρότητα των μέτρων υγιεινής. Οι προμήθειες των μασκών δεν φτάνουν για όλους. Οργή. Όταν όμως πήρε την απόφαση ο Tegnell να φτάσουμε αμαχητί σε μια κατάσταση που κάποιοι θα σώζονταν αν υπήρχε κρεβάτι εντατικής αλλά δεν θα το πάρουν ποτέ λόγω έλλειψης, την πήρε με αμιγή επιστημονικά κριτήρια και στο όνομα της Ιατρικής; 
Όχι. ήταν μια πολιτική απόφαση. Έχω πειστεί όμως ότι άσχετα με το αν θα αποδειχθεί η επιλογή των χαλαρών μέτρων σωστή η λάθος, δεν υπήρξε ορθολογικά ή διαφανώς αποφασισμένη. Έχω την αίσθηση ότι δεν ανάγεται σε ένα τετράγωνο σκεπτικό αλλά σε σουηδικές παραδόσεις. Σε μια απειρία περί τα βάσανα εδώ και διακόσια χρόνια που η Σουηδία δεν έχει μπλέξει σε πόλεμο και καταστροφές – ακόμα και με αντάλλαγμα να προδώσει τη Νορβηγία για την ουδετερότητα με τους Ναζί να περνούν ελεύθερα τα σύνορα στον τελευταίο παγκόσμιο πόλεμο. Νιώθω ότι μια γιγάντια αυστηρή γκουβερνάντα αποφασίζει για μένα χωρίς να απαντά σε πολλά. Ο εβδομηντάρης με τους πέντε παράγοντες κινδύνου που μπορεί να νοσήσει και να πεθάνει από Covid-19 είναι ο χωριανός που από τα δύσκολα χρόνια της δουλειάς δεν τον καλοβαστάνε τα πόδια του αλλά που με το καφάσι στη σέλα του παπιού του θα πάει στον κάμπο για χόρτα, στον γιαλό για ψάρεμα, στην πλατεία για να χαρεί την κουβέντα. Είναι ο αντίστοιχος Σουηδός εβδομηντάρης που μαστορεύει το εξοχικό του. Πόσο πιάνουν αυτοί οι δύο στο γιουσουρούμ ενός κρεβατιού εντατικής και μάλιστα εν μέσω επιδημικού θανατικού;
Αποσπάσματα από κείμενο του Βύρωνα Λυκιαρδόπουλου, γιατρού στη Σουηδία (ολόκληρο το κείμενο: www.inkefalonia.gr)
Καθένας με την πανδημία του
Το γνωρίζαμε ότι υπήρξαν πανδημίες, καταχωνιασμένες στις αναμνήσεις μας. Παρόλα αυτά η πανδημία του Covid-19 μας βουτάει στο άγνωστο και εισβάλει στον καθένα από εμάς. Πρόκειται τυπικά για το ίδιο φαινόμενο για όλους στο οποίο όμως ο καθένας αντιδρά διαφορετικά εκκινώντας από τη δικιά του ενικότητα. Στον καθένα αντιστοιχεί η δικιά του πανδημία. Τώρα το αφύσικο έγινε φυσικό. Ένα κορίτσι εκμυστηρεύεται με χιούμορ «εάν θέλεις να απολυμάνεις τα χέρια σου με ένα απολυμαντικό θα πρέπει πρώτα να απολυμάνεις τη συσκευασία… Αλλά ο κίνδυνος είναι η συσκευασία του απολυμαντικού που θα απολυμάνει το απολυμαντικό να μην έχει απολυμανθεί…» και αυτό μπορεί να συνεχιστεί στο άπειρο, σαν ένα παράδοξο του Ζήνωνα προσαρμοσμένο στον Covid-19. H πανδημία εξαπλώνεται και μοιάζει να δημιουργεί κι άλλες επιδημίες που πολλαπλασιάζονται: επιδημία φόβου, έλλειψης εμπιστοσύνης, επιδημία άρνησης, επιδημία μοναξιάς κ.λπ. Η λίστα μπορεί να γίνει ατελείωτη φτάνοντας σε μία επιδημία ανημπόριας, με την παρουσία του θανάτου να πλανιέται σε ολόκληρο τον κόσμο.Η επιδημία συνοδεύεται από τα μέτρα περιορισμού που μπορούν να την ακυρώσουν. Καθένας με την πανδημία του λοιπόν και καθένας με τον περιορισμό του. Η επιδημία εμμένει στο παρόν, ένα παράξενο παρόν. Ο περιορισμός είναι τόσο στο χώρο όσο και στο χρόνο: χρονικός περιορισμός σε ένα στάσιμο παρόν αγχώδους αναμονής. Πώς μπορούμε να μετατρέψουμε την παρούσα κρίση σε ευκαιρία, χωρίς να διαπράξουμε ύβρη ή να υποτιμήσουμε τη σοβαρότητα της κατάστασης; Θέλοντας να ακολουθήσουμε την ετυμολογία της λέξης «κρίση» –η οποία στην κινέζικη γλώσσα αποτελείται από δύο ιδεογράμματα, τον «κίνδυνο» και την «ευκαιρία»– πώς θα ξαναδώσουμε στη ζωή τη θέση της στις σχέσεις μας και στην κοινωνία; Ζωή εννοούμενη ως το σύνολο των δυνάμεων που αντιστέκονται στον θάνατο. Κάποιες πρωτοβουλίες κινούνται ήδη προς αυτήν την κατεύθυνση: αναπάντεχες, παράξενες, ευρηματικές, ενθαρρυντικές. Από εμάς εξαρτάται η πρόκληση να τις ανυψώσουμε στο επίπεδο της ζωής, αυτές τις μέρες που φαίνεται να βουλιάζουμε όλο και περισσότερο προς το θάνατο.
Αποσπάσματα από κείμενο του Francois Ansermet (ολόκληρο το κείμενο στο www.thelacanianreviews.com)
Αρρωσταίνοντας μόνος
Αν ο καθένας οφείλει να συμπεριφέρεται σαν να έχει ήδη προσβληθεί από τον ιό, αυτοί που πράγματι προσβλήθηκαν πρέπει να απομονωθούν. Η μοναξιά είναι θεραπεία. «Περιορισμός όσων φροντίζουν το άτομο», «διαμονή των υπόλοιπων μελών της οικογένειας σε διαφορετικό δωμάτιο», «αποφυγή άμεσης επαφής με σωματικά υγρά». Μπορεί να είναι ιός, αλλά δεν είναι «ίωση», γιατί τότε θα χαιρόμασταν που μένουμε κουκουλωμένοι στα κρεβάτια μας, που παίρνουμε άδεια από τη δουλειά, που οι γονείς ή οι αγαπημένοι μας φροντίζουν, μας μαγειρεύουν, μας χαϊδεύουν και μας αγκαλιάζουν και μας λένε «περαστικά». Ο ασθενής με κορωνοϊό πρέπει να μείνει μόνος, θύμα και δυνητικός θύτης αν δεν από-μονωθεί. Δεν μπορεί να φωνάξει τους δικούς του να μπουν στο δωμάτιο ούτε να πάει στο γιατρό ή στο νοσοκομείο αυτοβούλως. Αν πάει στο νοσοκομείο δεν πρέπει να τον ακουμπήσει κανείς με γυμνά χέρια, δεν πρέπει να ακουμπήσει κανέναν αν γίνεται. Εάν νοσηλευθεί θα πρέπει να είναι μόνος του στο θάλαμο, το προσωπικό θα προσπαθήσει να περιορίσει τον αριθμό και τον χρόνο των επαφών.
Επισκεπτήριο απαγορεύεται. Δεν μπορεί να δει την οικογένειά του και τους φίλους του, να αστειευτεί, να ακούσει τα νέα, να δεχθεί δώρα για γρήγορη ανάρρωση. Εάν είναι τυχερός και λάβει εξιτήριο δε σημαίνει ότι δεν παραμένει μόνος. «Συνέχιση απομόνωσης, μέχρις ότου να πληρούνται οι προϋποθέσεις για τη διακοπή της». Εάν πεθάνει θα πεθάνει μόνος και θα αποτελεί «μίασμα» ακόμη και νεκρός. «Η νεκροτομή πρέπει να αποφεύγεται», «κάθε σορός που εισάγεται στο νεκροτομείο θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως δυνητικώς μολυσματική». Η κηδεία υποχρεωτικά σε στενό οικογενειακό κύκλο, οι φίλοι και οι συγγενείς δεν μπορούν να τον αποχαιρετίσουν, το φέρετρο δεν ανοίγεται, η οικογένεια θα κλάψει μια φωτογραφία, με «αποφυγή προσφοράς κερασμάτων, εναγκαλισμών, χειραψιών και του ασπασμού του χεριού των κληρικών». Μακάριοι οἱ πενθοῦντες, ὅτι αὐτοὶ παρακληθήσονται, αλλά από μακριά γιατί ο «εχθρός είναι ύπουλος και αόρατος».
