Του Κώστα Στοφόρου
Στην πραγματικότητα δεν αντιστέκεστε, κάνετε ότι αντιστέκεστε, αλλά έχετε ήδη παραδοθεί. Δυστυχώς όχι σε μένα. Έχετε παραδοθεί σε μια ζωή που περιχαρακώσατε με τόσες αλλότριες αφηγήσεις, ώστε νομίσατε ότι έγιναν δικές σας
Πώς μπορεί η ποίηση να χωρέσει μέσα στις πρωινές διαδρομές; Εκεί που νιώθεις να παίζεις κομπάρσος στο Metropolis του Φριτς Λανγκ. Ή να σε καταβροχθίζει το ορυχείο Βορέ στο Ζερμινάλ του Εμιλ Ζολά. Το μετρό καταπίνει σαν ένα τεράστιο φίδι ανθρώπους και τους φτύνει στις στάσεις….
«Παρακαλείσθε να προσέχετε τα προσωπικά σας αντικείμενα»
Ανταλλακτήριο ηδονών
Μη μου εξηγείτε το φεγγάρι, του έγραφε. Αφήστε με να το βλέπω σα μια οπή φωτός που οξειδώνει το μαύρο
Προχωράω σαν τυφλός στις στοές του μετρό, κρατώντας για φακό ένα βιβλίο με στίχους. Το Ανταλλακτήριο ηδονών της Δώρας Κασκάλη (Σαιξπηρικόν)
Σφοδρά χύνετε τις λέξεις στα καλούπια τους, του έγραφε. Με τι να σας παρομοιάσω; Τεχνίτης κωδωνοποιός. Μα οι καμπάνες σας ποικίλλουν σε τόνο και σ’ έξαρση. Άλλες μου ψιθυρίζουνε στ’ αυτί κι άλλες σύγκορμα δονούν τη μνήμη
Ο Alain de Botton και ο John Armstrong στο βιβλίο τους Η τέχνη ως θεραπεία, μιλώντας για τη σχέση της τέχνης με τη μνήμη και το ρόλο στη διάσωσή της, σημειώνουν «Μπορούμε να πούμε ότι η καλή τέχνη αποτυπώνει τον πυρήνα του σημαντικού, ενώ αντίστοιχα η κακή, αν και αναμφίβολα μας θυμίζει κάτι, αφήνει την ουσία να ξεγλιστρήσει. Δεν είναι παρά ένα αναμνηστικό, κενό περιεχομένου».
Ο πυρήνας του σημαντικού. Ναι κάπως έτσι είναι. Με όπλο τα ποιήματα, απέναντι στα ογκώδη μυθιστορήματα του τίποτα
Και φέρατε μαζί σας όπλο πρόσφορο για άμυνα ή επίθεση λέξεις κοφτερές κι ήταν η λεπίδα τους γυαλιστερή κάτω από το φως της λογικής κι άλλοτε τόσο βελούδινη μέσα στα συμφραζόμενα ενός ακατάσχετου και λίγο ρετρό ρομαντισμού που τόσο σας πήγαινε…
Διαβάζω κι αδυνατώ να καταλάβω πώς μπορεί κανείς να προσπερνά την ποίηση. Πώς μπορεί να παραμένει αδιάφορος σε ένα μεθυστικό άρωμα λουλουδιών που ξεπηδά μέσα στους δρόμους μια πόλης που μυρίζει καυσαέριο, μπαγιατίλα και κάτουρο. Οι λέξεις από «λογοτεχνία» του συρμού χτίζουν τείχη. Μετά είναι αδύνατον να σκαρφαλώσεις, να βγεις από το κάστρο και να τρέξεις ελεύθερος.
…Και κατείχατε για ίδια και αποκλειστική χρήση ένα σακούλι με ιστορίες μεθυστικές, που σπέρνατε στα ξερά λιβάδια των γυναικείων ψυχών. Ήσασταν σπορέας αλλά όχι θεριστής…
…Να μου ψιθυρίζετε τις ρίμες σας, σα να φυσάτε στον κοχλία του αυτιού. Και να μου δίνετε σπάταλα τη ζωή, τόσο ωραία αφηγημένη. Αυτά είναι η δική μου πανσέληνος που διαβρώνει τα ερέβη της μοναξιάς
Φαμιλιάλ
Με ένα μυστηριώδη τρόπο εκεί που με ταξιδεύει η ποίηση συναντώ το διήγημα. Αυτή τη μικρή φόρμα που μας έχει χαρίσει μάλλον τις καλύτερες στιγμές στη σύγχρονη ελληνική πεζογραφία. Και μια τέτοια στιγμή -ή μάλλον πολλές στιγμές- μας χαρίζει η Στέργια Κάββαλου με το Φαμιλιάλ της (Εκδόσεις Μελάνι)
Θα μπορούσαν να είναι τα θραύσματα ενός οικογενειακού χρονικού, συχνά δοσμένου μέσα από τα μάτια των παιδιών. Αλλά με μια αθωότητα αιχμηρή. Σκληρό και τρυφερό, με πινελιές μαύρου χιούμορ, με την ομορφιά και τα αγκάθια του αχινού που αργοκουνιέται βγαίνοντας από τη θάλασσα. Ιστορίες σε κάποιες περιπτώσεις συγκλονιστικές, όπως η Μόνα Λίζα, με ένα κορίτσι του χωριού, από εκείνα τα κορίτσια που γεννούν τον πόθο, αλλά σπανίως κάποιος θα βρει τι κοχλάζει κάτω από την επιφάνεια. Ο θάνατος του παππού και η σκληρότητα του κόσμου των ενηλίκων. Μια γιαγιά που δεν θυμίζει καθόλου τα στερεότυπα και είναι μια συστηματική ζωοκτόνος, μέχρι που…Το καρμαζέλ, ένα ακόμη εξαιρετικό διήγημα της συλλογής που δείχνει τις λεπτές γραμμές της παιδικής βίας. Των μικρών τίποτα που διαλύουν τη ζωή μας. Μαζί με τη Βασιλική Πέτσα, τη Niemands Rose και άλλες νέες συγγραφείς, η Στέργια Καββάλου ανοίγει άλλα μονοπάτια σε αυτό που ονομάζεται «γυναικεία γραφή» και δεν έχει καμία σχέση με τα υποπροϊόντα της «ροζ λογοτεχνίας»….
Ο σκύλος με το λουλούδι στο στόμα
Ο Νικόλας Περδικάρης με τον Σκύλο με το λουλούδι στο στόμα (Εκδόσεις Το Ροδακιό) κινείται σε ένα παρόμοιο κλίμα, αν και τα ζώα στα δικά του διηγήματα παίζουν έναν καθοριστικό ρόλο. Χαρακτηριστική είναι η ιστορία της Madeleine, ενός σκύλου-οδηγού τυφλού που δένεται τόσο με το αφεντικό της, ώστε -σαν σε κάποιο παραμύθι- να αλλάζει θέση μαζί του. Να του χαρίζει το φως της και να γίνεται εκείνη τυφλή. Έτσι που ο άνθρωπος να γίνεται πια ο οδηγός της. Δεν υπάρχει πάντα η τρυφερότητα και η θυσία. Συχνά οι ιστορίες γίνονται σκληρές. Φωτίζουν τα αδιέξοδα των σχέσεων και τις «βλαβερές συνέπειες της αγάπης», τα τραύματα που γεννιούνται μέσα στην οικογένεια και μπορεί να αποδειχθούν καθοριστικά….
Γυρίζω μετά απ’ όλα αυτά ξανά στην ποίηση:
Οι δράκοι μου είναι στο κουτί με τα παιδικά μου παιχνίδια.
Όλοι οι στίχοι είναι από το Ανταλλακτήριο ηδονών της Δώρας Κασκάλη.
