Σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι η εξαφάνιση των 43 σπουδαστών στο Μεξικό
Του Τζόναθαν Μπαριέντος Ζαμούδιο*
Όταν μιλάμε για το Μεξικό συνήθως έχουμε στο μυαλό μας τα σομπρέρος, την τεκίλα και τους φιλικούς ανθρώπους του. Ωστόσο σήμερα το να μιλάς για το Μεξικό σημαίνει μόνο να μιλάς για τον αριθμό 43. Βέβαια ο αριθμός αυτός από μόνος του δεν έχει καμία σημασία, λαμβάνοντας υπόψη τους 20.605 ανθρώπους που έχουν εξαφανιστεί από το 2007 μέχρι φέτος, σύμφωνα με το Εθνικό Μητρώο Αγνοουμένων και Εξαφανισμένων. Ούτε βέβαια ξεπερνά τις 5.098 εξαφανίσεις μόνο μέσα στο 2014. Τότε, λοιπόν, τι συμβαίνει στο Μεξικό; Γιατί τόσος πολύς λόγος γι’ αυτούς τους 43 εξαφανισμένους;
Για να κατανοήσουμε την κατάσταση του Μεξικού θα πρέπει να κατανοήσουμε πρώτα την εξέλιξη ενός κράτους που, για πάνω από 80 χρόνια, υπήρξε θύμα μιας πολιτικής «ελίτ» σε αγαστή συνεργασία με την αστική τάξη της χώρας. Πήρε μια γεύση από μια επανάσταση που ποτέ δεν αποκρυσταλλώθηκε και κατέληξε να είναι, μετά το θάνατο του Ζαπάτα και του Βίγια, μια χώρα που σφυρηλατήθηκε από και για την αστική τάξη.
Τα τελευταία χρόνια, ο σημερινός πρόεδρος Ενρίκε Πένια Νιέτο επαινέθηκε από τη διεθνή κοινότητα για τις «καινοτόμες» διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις του. Ωστόσο, η ψεύτικη εικόνα που προσπάθησε να δημιουργήσει, αυτή ενός Μεξικού που επέστρεφε στην εποχή του «μεξικανικού θαύματος» (1940-1956), θρυμματίστηκε όταν στις 26 Σεπτεμβρίου εξαφανίστηκαν από τις κρατικές δυνάμεις 43 νεαροί φοιτητές της αγροτικής παιδαγωγικής σχολής της Αγιοτζινάπα στην πολιτεία Γκερέρο. Γιατί τους εξαφάνισαν; Επειδή απλώς προσπάθησαν να ασκήσουν το δικαίωμά τους στην ελεύθερη έκφραση.
Η εξαφάνισή τους προκάλεσε μια άνευ προηγουμένου κινητοποίηση. Δεν υπήρξε πριν τέτοιο κίνημα για τις χιλιάδες νεκρών από τα ναρκοκαρτέλ, για τις εκατοντάδες εξαφανισμένες γυναίκες στη Χουάρες, για τις απαγωγές, για την έλλειψη κοινωνικής πρόνοιας, για τις συνεχείς αυξήσεις στο καλάθι της νοικοκυράς ή για το νόμο κατά της ελευθερίας των διαδηλώσεων. Συνέβη τώρα, που το μεξικανικό κράτος για άλλη μια φορά εξαφάνισε μια χούφτα νέων ανθρώπων απλώς επειδή προσπάθησαν να εκφραστούν ελεύθερα, νέων που πιθανότατα δολοφονήθηκαν. Ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι.
Οι 43 εξαφανισμένοι είναι απλώς η σημαία μας
Επί δεκαετίες, μια λησμονημένη απ’ όλους πλειοψηφία παρακολουθούσε τη χώρα να λεηλατείται από το πολιτικό σύστημα. Για παράδειγμα, ο κατώτατος μισθός στο Μεξικό δεν υπερβαίνει τα 100 πέσος, ενώ ένας βουλευτής κερδίζει σε μηνιαία βάση περίπου 200.000 πέσος – χωρίς να λάβει υπόψη κανείς την ασυλία, τα πολυτελή αυτοκίνητα κ.λπ.
Στη χώρα μας υπάρχει μια παλιά παροιμία που λέει «μαραγκός γεννήθηκες, μαραγκός και θα πεθάνεις». Τέτοια παραμένει και σήμερα η πραγματικότητα σήμερα στο Μεξικό, μια χώρα όπου υπάρχει η ελίτ και ο λαός, ένας λαός που προσπαθεί να τα βγάλει πέρα μόνος του. Μια χώρα που από μέρα σε μέρα καταργεί με τις νεοφιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις τα ελάχιστα δικαιώματα των εργαζομένων. Ένα Μεξικό όπου δεν υπάρχει νόμος, όπου η ατιμωρησία αποτελεί τμήμα της καθημερινής ζωής.
Σ’ αυτή τη χώρα η εξαφάνιση των 43 σπουδαστών ήρθε να υπενθυμίσει όλα αυτά που έμοιαζαν ξεχασμένα: τη σφαγή στο Τλατελόλκο και στο Αλκονάσο, στο Ακτεάλ και στο Άγουας Μπλάνκας, τους φόνους των γυναικών στη Σιουδάδ Χουάρες, την καταστολή στο Σαν Σαλβαδόρ Ατένκο, τόσο θάνατο, τόση διαφθορά… Ήρθε να μας υπενθυμίσει πόσο σάπια είναι αυτή η χώρα…
Και τώρα το επίδικο δεν είναι πλέον οι 43 εξαφανισμένοι. Αυτοί είναι απλώς η σημαία μας, η σημαία του «ως εδώ, φτάνει!» που έχει προκαλέσει τεράστιες διαδηλώσεις σε όλη τη χώρα και σημαντική αλληλεγγύη στο εξωτερικό. Δεν είμαστε εναντίον μιας κυβέρνησης όταν αυτή εκπληρώνει το ρόλο της ως υπηρέτης της κοινωνίας. Αλλά όσο υπάρχει ένα κράτος διεφθαρμένο, ναρκοκαρτέλ και δολοφονίες, η σημαία του αγώνα θα ανεμίζει ψηλά.
Όπως πολύ καλύτερα το είπε ο στρατηγός Εμιλιάνο Ζαπάτα: «Εμείς είμαστε η επαναστατική αξιοπρέπεια, η λησμονημένη καρδιά της χώρας».
* Μεταπτυχιακός φοιτητής στο Τμήμα Επικοινωνίας και Κουλτούρας του Αυτόνομου Πανεπιστημίου της Πόλης του Μεξικού (UACM). Έγραψε το άρθρο αυτό ειδικά για το Δρόμο της Αριστεράς.
Μετάφραση: Νατάσα Ακριβάκη
Τι συμβαίνει σήμερα
Οι κάτοικοι του Γκερέρο, μετά τις συνεχείς επιθέσεις των ναρκοκαρτέλ, της διαφθοράς και τώρα του ίδιου του μεξικανικού κράτους (όπως και στο Μιτσοακάν, στην Οαχάκα και στη Βερακρούζ), δημιούργησαν τις ομάδες λαϊκής αυτοάμυνας. Εκατοντάδες άνθρωποι από τις κοινότητες, εξοργισμένοι από την κατάσταση, έχουν πάρει τα όπλα για να υπερασπιστούν τους δικούς τους. Η δημιουργία αυτών των ομάδων είχε αρχίσει από το Μιτσοακάν και πριν την εξαφάνιση των 43 σπουδαστών. Έκτοτε όμως εξαπλώθηκε σαν πυρκαγιά σε όλη τη χώρα.
Επίσης, έχουν πυροδοτηθεί μαζικές διαμαρτυρίες από την φοιτητική κοινότητα σε όλη τη χώρα, σε πανεπιστήμια ιδιωτικά και δημόσια, ακριβώς επειδή είναι η νεολαία αυτή που αισθάνεται ως δική της τη φωνή μιας γενιάς που σε όλη της τη ζωή υπήρξε καταπιεσμένη. Το φοιτητικό κίνημα δεν απαιτεί μόνο την εμφάνιση των 43 εξαφανισμένων αλλά και την απομάκρυνση του ανίκανου προέδρου της χώρας. Ενός προέδρου-μαριονέτα των ξένων εταιρειών, στις οποίες έχει ήδη δώσει το πετρέλαιο της χώρας και ετοιμάζεται να βάλει ταφόπλακα στα δικαιώματα των εργαζομένων.
Στο κίνημα διαμαρτυρίας έχουν ενταχθεί το Εθνικό Συνδικάτο Εργαζομένων στην Εκπαίδευση, οι εργαζόμενοι στην καταργημένη τώρα Εταιρεία Ρεύματος και Ενέργειας, και πολλές ακόμη κοινωνικές οργανώσεις που αγωνίζονται εναντίον μιας κυβέρνησης η οποία επιδιώκει να μετατρέψει τη χώρα σε άντρο των πολυεθνικών εταιρειών που θα πλουτίζουν ληστεύοντας ό,τι ανήκει σε όλους τους Μεξικανούς.
