«Δουλειά του μοναχικού μοντέρνου ανθρώπου είναι ν’ απελευθερώσει από τη μόδα ό,τι ποιητικό περιλαμβάνεται μέσα στο ιστορικό, να εξαγάγει το αιώνιο μέσα από το μεταβατικό»
Σαρλ Μποντλέρ
Τα λόγια αυτά προέρχονται από το σύντομο αλλά πολύ ενδιαφέρον βιβλίο του Δημοσθένη Δαββέτα «Μικρή ιστορία της μόδας» που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Διόπτρα.
Αφορμή για το σημερινό κείμενο τα όσα έχουν γραφτεί για τη φωτογράφιση του οίκου μόδας Ντιόρ στην Ακρόπολη. Κατόπιν της άδειας που έδωσε το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, το επόμενο Σαββατοκύριακο (14 και 15 Ιουνίου) θα γίνει η φωτογράφιση στην Ακρόπολη μπροστά στον Παρθενώνα και το Ερέχθειο.
Πρόκειται για ένα είδος αναβίωσης της ιστορικής φωτογράφισης που έγινε το 1951. Τρεις λήψεις θα γίνουν σε θέσεις αντίστοιχες με τις παλιές και τέσσερις σε νέες θέσεις (ανατολική και δυτική πλευρά του Παρθενώνα, ανατολική, δυτική και νότια του Ερεχθείου και στα Προπύλαια).
Η τραγική υπουργός Πολιτισμού (ή μάλλον Βαρβαρότητας) κυρία Μενδώνη δήλωσε πως η Ακρόπολη θα γίνει γνωστή και θα προβληθεί μέσω αυτής της φωτογράφισης.
Η Σία Αναγνωστοπούλου του ΣΥΡΙΖΑ μίλησε για μετατροπή της Ακρόπολης «σε πασαρέλα του οίκου υψηλής ραπτικής Dior».
Στέκομαι απέναντι και στις δυο δηλώσεις διαφωνώντας οριζοντίως και καθέτως. Διότι είναι σαφές ότι η κυρία Μενδώνη έχει στήσει μια ολόκληρη επιχείρηση μέσω του απαράδεκτου τσιμεντώματος της Ακρόπολης και σίγουρα είναι οπαδός της εμπορευματοποίησης των μνημείων.
Όμως και η κυρία Αναγνωστοπούλου που μιλά για «πασαρέλα» μάλλον κάτι λάθος έχει καταλάβει.
Η μόδα, η ραπτική, η ενδυμασία, αντιμετωπίζονται από την Αριστερά με όρους ακραίου συντηρητισμού και άγνοιας. Η μόδα είναι τέχνη, όσο κι αν σας φαίνεται παράξενο. Η μόδα είναι και βιομηχανία. Γάλλοι, Ιταλοί, Ιάπωνες και άλλοι σχεδιαστές έχουν αλλάξει όχι μόνο τον τρόπο που ντύνονται οι πλούσιοι, αλλά και όλος ο πλανήτης.
«Η μόδα ως ελεύθερος και ευφάνταστος τρόπος έκφρασης, είναι λογικό να συμβαδίζει με τη νεωτερική (μοντέρνα) τέχνη… Η δημιουργάι ενδυμάτων εμπνέεται από τη ζωγραφική ή τη γλυπτική, από την τέχνη γενικώς, όπως δήλωσε ο άνθρωπος που εισήγαγε την έννοια της υψηλής ραπτικής, ο Τσαρλς Φρέντερικ Γουόρθ… Οι κολεξιόν του Ιβ Σεν Λοράν, για παράδειγμα, οι εμπνευσμένες από τον Μοντριάν, την ποπ αρτ, τον Μπρακ ή τον Ματίς, αποτελούν δείγμα υψηλού ποιοτικού διαλόγου και αλληλεπίδρασης μεταξύ μόδας και τέχνης…», γράφει ο Δαββέτας
Δεν μπορώ να ξεχάσω την εκπληκτική έκθεση του Οίκου Μπούλγκαρι που είδα το φθινόπωρο στο Παλάτσο Βενέτσια στη Ρώμη. Βγήκα πραγματικά μαγεμένος όχι μόνο από την τέχνη τους στο ρούχο και κυρίως στο κόσμημα, αλλά και από τον τρόπο που οι μουσειολόγοι είχαν στήσει την έκθεση και την είχαν συνδέσει με την ιστορία.
Υποθέτω στη Ρώμη δεν έχουν Σία Αναγνωστοπούλου για να τους κατακεραυνώσει που παραχώρησαν ένα τόσο ιστορικό κτίριο σε έναν οίκο μόδας! Ούτε και Μενδώνη για να το τσιμεντώσει…
Μήπως όταν επισκεπτόμαστε αρχαιολογικά μουσεία δεν μένουμε άναυδοι από τα κοσμήματα, τις ενδυμασίες που φαίνονται σε αγγεία, τοιχογραφίες και αγάλματα; Μήπως όλα αυτά δεν ήταν η μόδα εκείνης της εποχής; Τα υπέροχα κοσμήματα που βλέπουμε από βασιλικούς τάφους κλπ προφανώς δεν ήταν για τους κοινούς θνητούς, όμως αυτό δεν τα καθιστά λιγότερο έργα τέχνης.
Να πω ακόμη πως και η ίδια η φωτογράφιση του 1951 είναι μια καλλιτεχνική δημιουργία και αδυνατώ να κατανοήσω με ποιόν ακριβώς τρόπο προσβάλλει την Ακρόπολη…
Μήπως οι Αθηναίοι και οι Αθηναίες της εποχής του Περικλή όταν ανέβαιναν στον Παρθενώνα δεν θα φορούσαν τις πολυτελέστερες ενδυμασίες τους;
Οι σημερινές αντιδράσεις θυμίζουν τον τρόπο που είχε αντιδράσει το πιο συντηρητικό κομμάτι της κοινωνίας στις περίφημες φωτογραφίες της Nelly’ s στην Ακρόπολη…
Η Αυγή γράφει ότι «το Παλαιό Μουσείο Ακρόπολης θα μετατραπεί ούτε λίγο ούτε πολύ σε καμαρίνι για το σόου»… Μια φωτογράφιση μόδας δεν είναι σόου – όπως ίσως γνωρίζουν οι συντάκτες της εφημερίδας. Η Αυγή ακολουθεί τον δρόμο που είχε ανοίξει η Ακρόπολις που έγραφε ότι έγινε «Βεβήλωσις του Ιερού Βράχου» με τις φωτογραφίες της Nelly’s.
Φυσικά –εφόσον αληθεύει– διαφωνώ με το ανέβασμα φορτηγών στην Ακρόπολη, όμως κατά τ’ άλλα οι αντιδράσεις μου φαίνονται συντηρητικές και υποκριτικές…
Άλλο η διαφήμιση προϊόντων όπως η Coca Cola και άλλο μια καλλιτεχνική φωτογράφιση μόδας. Μάλιστα όταν ο Παρθενώνας μπήκε στο μπουκάλι του αναψυκτικού δεν θυμάμαι να έγινε τόσος ντόρος…
Η μόδα δεν είναι για την πυρά… Τη φοράμε κάθε μέρα πάνω μας, την θαυμάζουμε σε μουσεία κάθε είδους… Μπορούμε αν την αξιοποιήσουμε. Η ιστορία πόλεων σαν το Σουφλί π.χ. θα ήταν πολύ διαφορετική αν η παραγωγή του μεταξιού είχε συνδυαστεί με σοβαρή ανάπτυξη της μόδας. Η κλωστοϋφαντουργία θα είχε ακολουθήσει άλλους δρόμους.
Ας σκεφτούμε μόνο τι σημαντικό ρόλο έπαιξε π.χ. ο Γιάννης Τσεκλένης στο παρελθόν ακόμη και με το σχεδίασμα σχολικής ποδιάς.
Η παρούσα κυβέρνηση και η χειρότερη υπουργός πολιτισμού της Μεταπολίτευσης έχουν πολύ εύκολο έργο όταν η κριτική γίνεται σε τέτοια θέματα κι όχι σε όσα καίνε. Όπως είναι η προστασία και η ανάδειξη των αρχαιολογικών χώρων… Τα μνημεία απειλούνται από την εγκατάλειψη, την ανεπάρκεια προσωπικού, τις πυρκαγιές, τους αρχαιοκάπηλους και όχι από τον… Ντιόρ.
