Τέθηκε προς διαβούλευση στις 28 Αυγούστου ο νέος πτωχευτικός κώδικας. Στο πλαίσιο της επικοινωνιακής ωραιοποίησης έχει τον «πιασάρικο» τίτλο «Κώδικας διευθέτησης οφειλών και παροχής δεύτερης ευκαιρίας». Παράλληλα με την έναρξη της διαβούλευσης έχει ξεκινήσει ένα μπαράζ «ενημέρωσης» από όλο το μιντιακό σύστημα για τα καλά που προσφέρει αυτός ο κώδικας τόσο στους «πτωχευμένους» όσο και στην οικονομία. Βέβαια όποιος κάνει τον κόπο να διαβάσει το κείμενο και να το συνδέσει με την εξέλιξη – κατάργηση του νόμου Κατσέλη και τη γενικότερη υποταγή των μνημονιακών κυβερνήσεων στις απαιτήσεις δανειστών και τραπεζών σχετικά με το θέμα, καταλαβαίνει ότι για μία ακόμα φορά ισχύει και εδώ η λαϊκή παροιμία «ότι λάμπει δεν σημαίνει ότι είναι χρυσός». Το αντίθετο μάλιστα. Με το νέο νομοσχέδιο μπαίνουμε σε νέα ανώτερη φάση λεηλασίας της λαϊκής κατοικίας και των εισοδημάτων. Ακολουθούν τα βασικά σημεία του νομοσχεδίου.
Πτώχευση ίσον ρευστοποίηση
Στο πρώτο του άρθρο το νομοσχέδιο ξεκαθαρίζει τους σκοπούς του «Η πτώχευση αποσκοπεί στη συλλογική ικανοποίηση των πιστωτών του οφειλέτη με τη ρευστοποίηση του συνόλου της περιουσίας του οφειλέτη…». Συνεπώς έχουμε έναν νέο νόμο με σκοπό την ικανοποίηση των πιστωτών με τη ρευστοποίηση όλης της περιουσίας (κινητής και ακίνητης) του οφειλέτη… και όπως θα δούμε παρακάτω θα συνεχίζει να οφείλει και να πληρώνει ακόμα και μετά από αυτή τη ρευστοποίηση. Αυτή η αντίληψη, της ολοκληρωτικής ρευστοποίησης, είναι σε πλήρη αντίθεση με τον αρχικό νόμο Κατσέλη που έθετε ως σκοπό: «…τη ρύθμιση των οφειλών και την απαλλαγή του (οφειλέτη) από τυχόν υπόλοιπα τούτων και την επανένταξη του στην οικονομική και κοινωνική ζωή με την επανάκτηση της οικονομικής ελευθερίας που συνεπάγεται η εξάλειψη των χρεών που αδυνατεί να αποπληρώσει..»
Συνεπώς ο νόμος Κατσέλη που δημιουργήθηκε για να βοηθήσει τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά που, χωρίς δική τους ευθύνη, με τα μνημονιακά μέτρα βρέθηκαν σε αδυναμία εξυπηρέτησης των οφειλών τους, καταργήθηκε σταδιακά από όλες τις μνημονιακές κυβερνήσεις, και σήμερα φτάνουμε στον νέο πτωχευτικό νόμο που δεν έχει πλέον κανένα στοιχείο από τον αρχικό. Αντίθετα, αξιοποιώντας όλη την παραπλανητική επιχειρηματολογία των τραπεζιτών και των προπαγανδιστών τους περί «μπαταχτσήδων» και «στρατηγικών κακοπληρωτών» εφαρμόζει την πλήρη εξόντωση των δανειοληπτών.
Μετά την πτώχευση πάλι πληρώνεις
Στο άρθρο 18 προβλέπεται ότι «… ανήκει στην πτωχευτική περιουσία το μέρος του ετησίου εισοδήματός του (οφειλέτη) που υπερβαίνει τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης». Τι σημαίνει πρακτικά αυτή η διάταξη; Ότι μετά τη ρευστοποίηση του συνόλου κινητής και ακίνητης περιουσίας, εάν υπάρχει υπόλοιπο οφειλής αυτή δεν διαγράφεται. Συνεχίζει να υπάρχει και συνεπώς για την εξυπηρέτησή της συνεχίζεις να πληρώνεις από το όποιο εισόδημα έχεις στο βαθμό που υπερβαίνει τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης. Ουσιαστικά, δηλαδή, εδώ η κυβέρνηση Μητσοτάκη καταργεί ακόμα και το ακατάσχετο για το ποσό των 1.250 ευρώ και βάζει ως όριο τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης φέρνοτνας σε δυσμενέστερη θέση έναν πολύ μεγάλο αριθμό οφειλετών.
Δηλαδή, πλήρωνες επί χρόνια δόσεις δανείων, πλήρωνες φόρους κ.λπ. και με τον νέο νόμο χάνεις το σύνολο της περιουσίας σου και συνεχίζεις να χρωστάς και να πληρώνεις… και δεν σε προστατεύει ούτε το ακατάσχετο του λογαριασμού.
Η διαδικασία να συνεχίζεις να οφείλεις και να πληρώνεις ακόμα και μετά την πτώχευση ισχύει α) για ένα έτος εάν ο οφειλέτης χάσει την περιουσία τους και β) για τρία έτη εάν ο οφειλέτης δεν διαθέτει περιουσία. Μετά από αυτές τις περιόδους ισχύει η απαλλαγή από τις οφειλές.
Ανυπαρξία προστασίας κύριας-πρώτης κατοικίας
Η ισχύουσα, κουτσουρεμένη σταδιακά, προστασία της πρώτης κατοικίας εξαφανίζεται με το νομοσχέδιο. Όπως προαναφέραμε, στη διαδικασία πτώχευσης ρευστοποιείται το σύνολο της περιουσίας του οφειλέτη στην οποία συμπεριλαμβάνεται και η πρώτη του κατοικία ακόμα και αν έχει ήδη τύχει προστασίας από τον νόμο Κατσέλη. Στο άρθρο 18, το νομοσχέδιο προβλέπει ρευστοποίηση και για «…κάθε ακίνητο ιδιοκτησίας του οφειλέτη το οποίο έτυχε τυχόν προστασίας με απόφαση δικαστηρίου κατ’ εφαρμογή του ν. 3869/2010». Σημειώνουμε ότι παράλληλα σε άλλο νομοσχέδιο ετοιμάζονται διαδικασίες εξπρές για την ολοκλήρωση των δικαστικών εκκρεμοτήτων με το νόμο Κατσέλη ενώ παράλληλα ξανάρχισαν και επιταχύνονται οι πλειστηριασμοί.
Για όσους είναι «ευάλωτοι» και μένουν άστεγοι η κυβέρνηση έχει «φροντίσει». Όταν ρευστοποιείται η πρώτη κατοικία τους τότε το κράτος παρεμβαίνει με σκοπό να μην γίνει η έξωση!
Με απόφαση του κράτους θα επιλεγεί ιδιωτικός φορέας για την αγορά των ακινήτων πρώτης κατοικίας. Όσοι χάνουν το σπίτι τους, για να συνεχίζουν να μείνουν, σε αυτό θα πληρώνουν ενοίκιο στον ιδιωτικό φορέα σε τιμές αγοράς και θα έχουν δικαίωμα επαναγοράς του ακινήτου μετά από 12 χρόνια, στην τότε εμπορική αξία! χωρίς να έχει έστω αφαιρεθεί το ποσό των μισθωμάτων που καταβλήθηκαν. Για κάποια περίοδο το κράτος στις περιπτώσεις αυτές θα καταβάλλει επίδομα ενοικίου. Καθυστέρηση τριών ενοικίων σημαίνει άμεση διαδικασία έξωσης. Με αυτό το κυβερνητικό «ευεργέτημα» υλοποιείται απόλυτα η λαϊκή ρήση «γίναμε νοικάρηδες στο σπίτι μας».
Χρήση αυτού του «ευεργετήματος» μπορούν να κάνουν μόνο όσοι χαρακτηριστούν ευάλωτοι, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 3 του ν.4472/2017. Σήμερα τα συγκεκριμένα κριτήρια είναι: άγαμος με ετήσιο εισόδημα έως 7.000 ευρώ, έγγαμος με 10.500, με ένα παιδί 14.000 και με δύο 17.500. Με βάση τα παραπάνω όρια είναι προφανές ότι το μέτρο, έστω και με αυτή τη μορφή, είναι για να «παίξει στα κανάλια» και όχι για να παράγει αποτελέσματα, αφού τα κριτήρια θα εκπληρώνονται από μικρό αριθμό οφειλετών. Το έργο έχει ξαναπαιχτεί με αντίστοιχο τρόπο από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ για την επέκταση της προστασίας πρώτης κατοικίας μετά το νόμο Κατσέλη. Έναντι των 200.000 δανειοληπτών που θα κάλυπτε η επέκταση – τερατούργημα του νόμου Κατσέλη από τον ΣΥΡΙΖΑ εφαρμόστηκε από 1/3/2019-31/7/2020. Τελικά οι αιτήσεις ήταν μόλις 5.000 και οι εγκρίσεις σαφώς λιγότερες, αφού υπήρξαν ακόμα και περιπτώσεις που οι οφειλέτες ικανοποιούσαν τα κριτήρια αλλά οι τράπεζες αρνήθηκαν να υποβάλλουν πρόταση! Έχοντας αντίστοιχα κριτήρια το νέο νομοσχέδιο θα έχει και τα ανάλογα πενιχρά αποτελέσματα προστασίας ευάλωτων δανειοληπτών…
Ακόμα όμως και σε αυτό το τόσο ευαίσθητο κοινωνικά θέμα η κυβέρνηση δείχνει το πόσο δουλική είναι απέναντι στου δανειστές και τα μεγάλα συμφέροντα και πόσο προσκολλημένη στον καθαρό νεοφιλελευθερισμό, παρά τα περί κεντρώων προσεγγίσεων, για τις οποίες προσπαθεί να πείσει ο κ. Μητσοτάκης. Το έργο της στέγασης των ευάλωτων κοινωνικά οφειλετών θα το αναθέσει το κράτος σε ιδιώτες, ήδη γίνονται συζητήσεις με funds, προκειμένου να κερδοσκοπήσουν πολλαπλά και σε αυτόν τον τομέα (απαλλαγές από φόρους μεταβίβασης και ΕΝΦΙΑ, παιγνίδια με τιμές ακινήτων, υπεραξίες πώλησης, εισπράξεις ενοικίων, τιτλοποίηση κ.λπ.). Μάλιστα κατ’ απαίτηση των δανειστών το συγκεκριμένο θέμα δεν έχει ολοκληρωθεί, δείγμα του μεγέθους των συμφερόντων που υπάρχουν γύρω από αυτό.
Το παραμύθι της ρύθμισης οφειλών
Φυσικά το νομοσχέδιο περιέχει και διατάξεις περί ρύθμισης των οφειλών χωρίς να καταλήξει ο οφειλέτης στη διαδικασία πτώχευσης. Μάλιστα στη διαδικασία της ρύθμισης οφειλών το κράτος θα προχωρά στην επιδότηση της δόσης των δανείων της πρώτης κατοικίας, ως ένα βοήθημα αλλά και κίνητρο για την κάλυψη όλων των υποχρεώσεων του δανειολήπτη.
Το ερώτημα είναι από πού θα βρεθούν τα χρήματα για να γίνουν οι ρυθμίσεις, όταν για τους ιδιώτες το σύνολο των οφειλών είναι 80 και πλέον δισ. ευρώ, τα εισοδήματα έχουν περικοπεί δραματικά με τις μνημονιακές πολιτικές, η τρέχουσα συγκυρία λόγω της πανδημίας επιδεινώνει την κατάσταση, επί 10 και πλέον χρόνια γίνονται προσπάθειες ρυθμίσεων χωρίς κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα όσον αφορά τη μείωση των χρεών, το αντίθετο μάλιστα συνεχίζουν και αυξάνονται με δραματικό τρόπο, ενώ οι όποιες ρυθμίσεις εντός ολίγου αποτυγχάνουν αφού δεν επαρκούν τα εισοδήματα. Συνεπώς, οι όποιες διατάξεις του νομοσχεδίου για ρυθμίσεις οφειλών αποτελούν απλά ευχές και πρόσχημα για να κρυφτεί ο πραγματικός σκοπός του νόμου. Η οριστική πτώχευση των λαϊκών στρωμάτων για το ξεπούλημα της περιουσίας τους.
Με το συγκεκριμένο νομοσχέδιο γράφεται το οριστικό τέλος του νόμου Κατσέλη. Το ίδιο το ΠΑΣΟΚ (ΚΙΝΑΛ) που τον δημιούργησε και μάλιστα πριν την έξαρση των συνεπειών των μνημονίων, μαζί με τη ΝΔ στην περίοδο Σαμαρά και στη συνέχεια ο ΣΥΡΙΖΑ και τώρα πάλι η ΝΔ φρόντισαν σταδιακά να τον ακυρώσουν στην πράξη με την υπονόμευσή του δικαστικά, να τον απαξιώσουν με την υιοθέτηση των απόψεων των τραπεζιτών και των δανειστών, να τον αποψιλώσουν από ευεργετικές διατάξεις και τελικά να τον καταργήσουν οριστικά και αμετάκλητα με το παρόν νομοσχέδιο.
Δανειστήκαμε με άλλα εισοδήματα και προοπτικές. Σύσσωμο το πολιτικό σύστημα μάς περιέκοψε τα εισοδήματα αλλά όχι τις οφειλές και παράλληλα με τα μέτρα που έλαβε μας δημιούργησε νέες (φόροι). Μας επέβαλαν, με διάφορους τρόπους επί 10 και πλέον έτη, να πληρώνουμε από το υστέρημά μας δόσεις για μη βιώσιμα χρέη. Σήμερα, έρχονται με το νέο νομοθέτημα να μας τα πάρουν όλα. Την κινητή και ακίνητη περιουσία και συνεχίζουν να έχουν απαιτήσεις βάζοντας χέρι στα εισοδήματά μας. Αλλά έχουν «ευαισθησίες»… Μας επιτρέπουν να μένουμε στο πρώην σπίτι μας, το οποίο θα ανήκει πλέον σε κάποιο fund, πληρώνοντας ενοίκιο. Μας «επιτρέπουν» επίσης να το ξαναγοράσουμε μετά από 12 χρόνια στην τότε εμπορική τιμή… και εμείς καθόμαστε και τους βλέπουμε, τους ακούμε, λες και αυτά αφορούν κάποιους άλλους και όχι εμάς τους ίδιους, τα παιδιά μας, τους συγγενείς μας τους διπλανούς μας…
