Του Γιάννη Μηλιού *
Η οικονομική κρίση αποδεικνύει, μέχρι τη στιγμή αυτή, την ηγεμονία των δυνάμεων του κεφαλαίου στην κοινωνία: Η κρίση των δημόσιων οικονομικών ανάγεται στην «κακοδιαχείριση» και την ιδιοτέλεια κάποιων πολιτικών ή (παράλληλα) στη βουλιμία των «κερδοσκόπων». Σε μια συγκυρία που ξεδιπλώνεται η πιο άγρια ταξική επίθεση ενάντια στα συμφέροντα των εργαζόμενων τάξεων, η αντιμετώπιση της κρίσης εξακολουθεί να γίνεται αντιληπτή από την πλειοψηφία όσων υπόκεινται στην καπιταλιστική εκμετάλλευση ως «εθνική υπόθεση».
Η κατάσταση αυτή μπορεί να αλλάξει μόνο μέσα από την πολιτική και ιδεολογική παρέμβαση της Αριστεράς. Η Αριστερά, ως πολιτική παρέμβαση και στρατηγική που ορίζεται από την επαγγελία του σοσιαλισμού και του κομμουνισμού, από την προοπτική ανατροπής του υπάρχοντος καπιταλιστικού συστήματος, αποτελεί τη μοναδική πολιτική δύναμη που, εξ ορισμού, βρίσκεται αντιμέτωπη με τις κυρίαρχες ιδέες που «τσιμεντώνουν» την ταξική κυριαρχία του κεφαλαίου και τις οποίες συστηματοποιούν – εγχαράσσουν οι ιδεολογικοί μηχανισμοί του αστικού κράτους. Η κριτική τού υπάρχοντος, οι εναλλακτικές και ανατρεπτικές ιδέες, αναπαράγονται κατ’ αρχάς αυθόρμητα, από την εγγενή αντιφατικότητα της καπιταλιστικής κοινωνίας και την κοινωνική αδικία που χαρακτηρίζει τις κυρίαρχες πολιτικές διαχείρισης της κρίσης, δηλαδή από τις αντιστάσεις και τη δράση όσων υφίστανται την καπιταλιστική εκμετάλλευση και εξουσία. Εντούτοις, η αμφισβήτηση του υπάρχοντος διαρκώς «απορροφάται» από τις λειτουργίες του κράτους και την ασφυκτική μονοφωνία των ΜΜΕ, ενσωματώνεται στην κυρίαρχη αστική στρατηγική, δηλαδή στην (ανα)διαμόρφωση του «κοινού συμφέροντος» που επιβάλλει η εξουσία και η ηγεμονία του κεφαλαίου. Η Αριστερά, για να μπορεί να αμφισβητεί αυτή τη διαδικασία ενσωμάτωσης των αντιστάσεων, για να μπορέσει να αναδείξει το ανατρεπτικό δυναμικό των εργαζόμενων τάξεων και της νεολαίας, πρέπει να πείσει για το περιεχόμενο και την αποτελεσματικότητα των πολιτικών λύσεων που προτείνει, δηλαδή οφείλει να αναπτύξει τη θεωρητική και ιδεολογική κριτική προς την καπιταλιστική τάξη πραγμάτων και να μπολιάσει με την κριτική αυτή τις κοινωνικές αντιστάσεις.
Μια πολιτική στρατηγική που θέτει στο επίκεντρό της το πρόταγμα «οι άνθρωποι πάνω από τα κέρδη», δηλαδή που επιδιώκει να αποδώσει στις ανάγκες της κοινωνικής πλειοψηφίας τον χαρακτήρα του σκοπού, ανοίγει δρόμους για τον συλλογικό-κοινωνικό επαναπροσδιορισμό των λύσεων και των διεξόδων από την κρίση και, τελικά, την αμφισβήτηση της εξουσίας του κεφαλαίου: Αξιοποιεί την κοινωνική αλληλεγγύη ως βασικό εργαλείο πολιτικής και οδηγό δράσης που επιβάλλεται στην οικονομική διάσταση των λύσεων, ενώ παράλληλα προβάλλει την αναγκαιότητα του κοινωνικού ελέγχου και του δημόσιου συμφέροντος, φέρνοντας την πολιτική των μαζών στο προσκήνιο. Απέναντι στη στρατηγική του κεφαλαίου προκρίνει και επιβάλλει λύσεις που αντιστοιχούν στα συμφέροντα της εργασίας.
* Ο Γιάννης Μηλιός είναι καθηγητής στο ΕΜΠ.
