Ανταπόκριση
του Κώστα Βενιζέλου
από Κύπρο
Η Τουρκία συστηματικά, μεθοδικά και με υπομονή προωθεί έναν ευρύτερο σχεδιασμό, που αφορά τον έλεγχο ολόκληρης της περιοχής της Νότιο-Ανατολικής Μεσογείου. Είναι προφανές πως άρχισε με την Κύπρο, που είναι ο πιο αδύνατος κρίκος της αλυσίδας, δοκίμασε αντοχές και αντιδράσεις και προχώρησε. Τώρα επεκτείνεται προς την Ελλάδα, της οποίας επίσης δοκίμασε τις αντοχές και τον βαθμό ετοιμότητας να αντιδράσει σε επεκτατικές ενέργειές της.
Είναι πλέον πρόδηλο πως η Άγκυρα ούτε μπλοφάρει, ούτε και προβαίνει σε κινήσεις τακτικής. Ο σχεδιασμός έχει δυο παράλληλους σχεδιασμούς υλοποίησης με ένα βασικό εργαλείο, αυτό της ισχύος: Είτε θα επιβάλει διά πυρός και σιδήρου τις παράνομες διεκδικήσεις της, είτε θα τις διασφαλίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Τα βήματα που έγιναν και γίνονται διαμορφώνουν το σκηνικό. Το 2011 η Τουρκία υπέγραψε «συμφωνία» με το παράνομο κατοχικό καθεστώς στην Κύπρο, με την οποία υποτίθεται ότι οριοθετούσαν μεταξύ τους «χωρικά ύδατα» και «υφαλοκρηπίδα». Σημειώνεται συναφώς ότι η Τουρκία έχει αναγνωρίσει στο ψευδοκράτος υφαλοκρηπίδα, όταν όμως πρόκειται για τα άλλα νησιά, ακόμη και για την υπόλοιπη Κύπρο, δηλώνει πως δεν δικαιούνται!
Η παράνομη συμφωνία του 2011 ήταν κίνηση προς την κατεύθυνση αμφισβήτησης της κυριαρχίας της Κυπριακής Δημοκρατίας, την οποία ειρήσθω εν παρόδω, θεωρεί πως είναι «εκλιπούσα», δεν υπάρχει. Ήταν η αφετηρία για να αρχίσει έρευνες στη θαλάσσια περιοχή της Κύπρου και να στείλει τελικά γεωτρύπανα.
Αρχικά στάλθηκε το «Μπαρμπαρός», στη συνέχεια αγόρασε δεύτερο ερευνητικό σκάφος, το «Orus Reis», ενώ η ίδια τακτική ακολουθήθηκε και με τα γεωτρύπανα. Πρώτα ο «Πορθητής» και στη συνέχεια το «Γιαβούζ». Έρευνες και γεωτρήσεις διενεργούνται νοτίως και δυτικά της Κύπρου και θα συνεχίζονται ανεξαρτήτως αποτελεσμάτων και τεχνικών δυσκολιών που αντιμετωπίζει το τουρκικό εγχείρημα, καθώς πρωτίστως συνιστά μια κίνηση πολιτικού περιεχομένου και χαρακτήρα.
Στην Αθήνα αντιμετώπισαν τις τουρκικές κινήσεις σε βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας από απόσταση. Η αποστασιοποίηση βασίσθηκε στη… λογική πως το πρόβλημα «είναι των Κυπρίων». Η σημερινή κυβέρνηση, του Κυριάκου Μητσοτάκη, έχει φθάσει στο σημείο να προειδοποιεί τη Λευκωσία πως δεν θα έχει τη στήριξη σε ενέργειες –εντός της Ε.Ε.– από τις οποίες ενδεχομένως να είχε κόστος η Ελλάδα από τυχόν αντίδραση της Τουρκίας. Η Αθήνα δεν επικαλείται μόνο το δόγμα Καραμανλή (του Α΄!) ότι «η Κύπρος είναι μακριά», αλλά τούτο συνιστά πολιτική, η οποία υλοποιείται.
Η σημερινή κυβέρνηση, του Κυριάκου Μητσοτάκη, έχει φθάσει στο σημείο να προειδοποιεί τη Λευκωσία πως δεν θα έχει τη στήριξη σε ενέργειες –εντός της Ε.Ε.– από τις οποίες ενδεχομένως να είχε κόστος η Ελλάδα από τυχόν αντίδραση της Τουρκίας
Δεν είναι δε τυχαίο που, σε διάφορα τηλεοπτικά πάνελ στην Ελλάδα, δημοσιογράφοι, κατά κύριο λόγο του σημιτικο-μητσοτακικού μπλοκ, κουνάνε το δάκτυλο σημειώνοντας πως δεν μπορεί να γίνει κάτι με την Κύπρο και συμπληρώνουν πως «ας δεχόντουσαν το σχέδιο Ανάν το 2004». Κατά τα άλλα, σε άλλα θέματα (τα πιο μακρινά) είναι και… αντιιμπεριαλιστές!
Η βόμβα με τη Λιβύη θα έσκαγε αργά ή γρήγορα. Η Λευκωσία είχε στείλει σχετικά μηνύματα προς την Αθήνα, η οποία υποβάθμισε τον κίνδυνο. Μέχρι που η Τουρκία εξανάγκασε το καθεστώς της Τρίπολης να υπογράψει το μνημόνιο συναντίληψης για τον καθορισμό θαλάσσιων ζωνών. Πληροφορίες αναφέρουν πως ο Ερντογάν είχε διαμηνύσει προς τους Λίβυους πως, εάν δεν υπέγραφαν το μνημόνιο, η Άγκυρα θα διέκοπτε την οικονομική και στρατιωτική βοήθεια.
Μετά λοιπόν από την υπογραφή του μνημονίου, η Αθήνα έκανε σπασμωδικές κινήσεις, με το ταξίδι του υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Δένδια στην Αίγυπτο, όπου εξήγγειλε ότι θα επισπευτούν οι διαδικασίες για καθορισμό ΑΟΖ μεταξύ των δύο πλευρών. Είναι αμφίβολο κατά πόσο θα προχωρήσει αυτή η προσπάθεια, καθώς δεν είναι η πρώτη φορά που ανακοινώθηκε. Κυρίως γιατί, όπως φαίνεται, δεν το θέλει η Αίγυπτος.
Η Τουρκία, ωστόσο, θα προχωρήσει με έρευνες και γεωτρήσεις στην περιοχή. Η Άγκυρα εξαγγέλλει (και θα το κάνει) ότι στο πλαίσιο της συμφωνίας Τουρκίας και Λιβύης, οι τουρκικές εταιρείες, τις οποίες σύμφωνα με τον Τούρκο υπουργό Ενέργειας, Φατίχ Ντονμέζ, «θα αδειοδοτήσουμε στα πεδία δικής μας θαλάσσιας δικαιοδοσίας και σε άλλες περιοχές θα ξεκινήσουν εργασίες έρευνας και παραγωγής». Πρώτα, συνέχισε, πρέπει οι δύο χώρες να περάσουν αυτή τη συμφωνία από τα κοινοβούλιά τους. Μετά που θα ολοκληρωθεί αυτή η διαδικασία θα αρχίσουν και οι εργασίες αδειοδότησης. Οπότε αναμένεται το επόμενο βήμα…
Το φιάσκο του Βερολίνου και τα τουρκικά κέρδη
Στη Λευκωσία βιώνουν τα αποτελέσματα του φιάσκου της συνάντησης στο Βερολίνο. Η συνάντηση του γενικού γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, Αντόνιο Γκουτέρες με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη και τον κατοχικό ηγέτη, Μουσταφά Ακιντζί κατέληξε σε αυτό που επιδίωκε η κατοχική Τουρκία. Να μετακινηθούν οι όποιες εξελίξεις μετά τις λεγόμενες εκλογές στα κατεχόμενα, που χρονικά τοποθετούνται τον ερχόμενο Απρίλιο. Την ίδια ώρα, ο Αναστασιάδης ακολούθησε την πεπατημένη: Επαναβεβαίωσε τη στήριξή του στη ρατσιστική Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία. Στο Βερολίνο, ικανοποιήθηκε, επίσης, η θέση της κατοχικής Τουρκίας ότι η σύνθεση της άτυπης πενταμερούς θα είναι πέντε συν τα Ηνωμένα Έθνη, θέτοντας εκτός παιχνιδιού την Ε.Ε.. Η θέση της Λευκωσίας για σύνθεση τύπου Κραν Μοντάνα και σύγκληση άτυπης πενταμερούς το συντομότερο (!) δεν υιοθετήθηκε.
Πισωγύρισμα θεωρείται και το γεγονός ότι τέθηκε ως στόχος η επίτευξη στρατηγικής συμφωνίας, δηλαδή η ενδιάμεση λύση. Μια τέτοια προσέγγιση παραπέμπει στο σενάριο να «κλειδώσει» ένα πλαίσιο χωρίς να υπάρχει τελική συμφωνία. Εκείνο που φαίνεται να ευνοεί ο ΟΗΕ είναι να διαμορφωθεί ένα πλαίσιο, όπως για παράδειγμα οι ιδέες Γκάλι του 1992. Θα αφεθούν, δηλαδή, οι λεπτομέρειες για τη συνέχεια, ωστόσο είναι προφανές πως θα βρεθεί το Κυπριακό στο σημείο που «δεν θα έχει επιστροφή».
Στο δείπνο του Βερολίνου, ο Μουσταφά Ακιντζί επέμεινε σε μια πιο συγκεκριμένη διατύπωση στο θέμα πολιτικής ισότητας. Ζητούσε σαφή αναφορά σε «θετική ψήφο» (βέτο). Αυτό μπορεί να μην έχει γίνει ευθέως αλλά με τις αναφορές σε έκθεση του γ.γ. του ΟΗΕ το 1990 και στο ψήφισμα 761/1991 διασφαλίζεται διά της εποικοδομητικής ασάφειας και των διαφορετικών ερμηνειών των επίσημων εγγράφων του ΟΗΕ.
Σημειώνεται συναφώς πως ο Ακιντζί στη συνάντηση της 9ης Αυγούστου στην Κύπρο είχε ζητήσει συγκεκριμένη διατύπωση για την πολιτική ισότητα. Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης είχε, ωστόσο, ζητήσει ως αντιστάθμισμα αναφορά στο θέμα των εγγυήσεων και της Ασφάλειας. Διατύπωση για την πολιτική ισότητα υπάρχει στη δήλωση Γκουτέρες, αναφορά στα θέματα της Ασφάλειας όχι.
