Να χαλαρώσουμε λίγο; Όχι όπως το εννοείτε όμως. Να χαλαρώσουμε ποσοτικά. «Ποσοτική χαλάρωση» (quantitative easing) είναι ο τελευταίος ευφημισμός για τη δημιουργία χρήματος εκ του μηδενός που, μάλιστα, πάει κατευθείαν στα ταμεία των τραπεζών.
Ο επικεφαλής της Fed, Μπεν Μπερνάνκι, ανακοίνωσε την προηγούμενη Παρασκευή την απόφαση της Kεντρικής Tράπεζας των ΗΠΑ να προχωρήσει σε μέτρα «ποσοτικής χαλάρωσης» (ύψους 1 τρισ. δολαρίων), με στόχο να επιτύχει «σταθερότητα τιμών και πλήρη απασχόληση». Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι, όπως έκανε και το 2009, θα προβεί σε αγορά ομολόγων (κρατικών, τραπεζικών ή εταιρικών), με στόχο να αυξήσει την προσφορά χρήματος μέσω των τραπεζών οι οποίες, υποτίθεται, θα δώσουν δάνεια για να κινηθεί η οικονομία. Είναι ένας εναλλακτικός τρόπος να μειωθεί το κόστος του χρήματος, όταν δεν υπάρχει περιθώριο παρέμβασης στα επιτόκια, αφού είναι ήδη κοντά στο μηδέν.
Πού βρίσκει τα λεφτά η Κεντρική Τράπεζα για να αγοράσει από τις εμπορικές τράπεζες ομόλογα ή άλλες κινητές αξίες; Εύκολο. Μ’ ένα μαγικό ραβδάκι. Ακριβώς όπως ο Ιησούς πολλαπλασίασε τους πέντε άρτους και τους δύο ιχθύες για να χορτάσουν τα πλήθη της Γαλιλαίας, ο κεντρικός τραπεζίτης «πολλαπλασιάζει» δυο, τρεις ή δέκα φορές τα αποθεματικά που τηρούν οι εμπορικές τράπεζες στην Κεντρική. Αυτομάτως, οι τράπεζες αποκτούν το δικαίωμα να δημιουργήσουν αντίστοιχο πιστωτικό, ηλεκτρονικό χρήμα με μερικές απλές πληκτρολογήσεις στα PC τους.
Θεωρητικά, αυτή η «χαλάρωση» γίνεται για δυο λόγους: πρώτον, για υποχρεωθούν οι τράπεζες σε πιστωτική επέκταση, δηλαδή στην παροχή περισσότερων δανείων στις επιχειρήσεις, με στόχο την αναθέρμανση της οικονομίας. Στην πράξη δεν υπάρχει κανενός είδους δέσμευση γι’ αυτό. «Ποσοτική χαλάρωση» σχεδόν 2 τρισ. ευρώ έκανε η Fed δύο φορές από την αρχή της χρηματοπιστωτικής κρίσης, αλλά ακόμη και σήμερα στις αμερικανικές τράπεζες λιμνάζουν πάνω από 1 τρισ. δολάρια, προορισμένα να «ομορφαίνουν» τους ισολογισμούς τους και να φουσκώνουν την κερδοφορία τους. Το ίδιο ακριβώς έκανε από το 2009 και η ΕΚΤ, με ανάλογα αποτελέσματα.
Ο δεύτερος προορισμός της «ποσοτικής χαλάρωσης» είναι να εξωθήσει τους επενδυτές να εγκαταλείψουν τα πολύ χαμηλής απόδοσης ομόλογα που αγοράζει η Fed και να στραφούν σε υψηλότερης απόδοσης περιουσιακά στοιχεία (όπως ακίνητα ή και σε καταναλωτικές δαπάνες), με στόχο πάντα να αποτραπεί ο αποπληθωρισμός με την πρόκληση ενός, επιθυμητού στην ύφεση, πληθωρισμού. Στην πράξη, η πλημμυρίδα χρήματος που δημιουργεί η Fed διοχετεύεται, εν μέρει, στις αγορές συναλλάγματος, όπου επίσης δίνονται ευκαιρίες βραχυπρόθεσμης κερδοσκοπίας εις βάρος των άλλων νομισμάτων. Η ευκολία με την οποία η Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ πνίγει τον κόσμο με φθηνό δολάριο φτιαγμένο από το τίποτα, με δεδομένες τις χαμηλές αποδόσεις στην ίδια την αμερικανική αγορά, προκαλεί μαζική φυγή κεφαλαίων στις αναπτυσσόμενες χώρες, με πρώτο στόχο τα νομίσματά τους, που ανατιμώνται καταστροφικά για τις εξαγωγές τους. Εξ ου και οι διαμαρτυρίες εμπορικών εταίρων των ΗΠΑ όπως η Βραζιλία, η Ν. Κορέα και η ίδια η Ε.Ε. για τον ακήρυκτο νομισματικό πόλεμο. Το «μότο» της αμερικανικής πολιτικής -και της «ποσοτικής χαλάρωσης»- είναι, εν ολίγοις: ζήσε κι άσε τους άλλους να πεθαίνουν.
Πού βρίσκει τα λεφτά η Κεντρική Τράπεζα για να αγοράσει από τις εμπορικές τράπεζες ομόλογα ή άλλες κινητές αξίες; Εύκολο. Μ’ ένα μαγικό ραβδάκι. Ακριβώς όπως ο Ιησούς πολλαπλασίασε τους πέντε άρτους και τους δύο ιχθύες για να χορτάσουν τα πλήθη της Γαλιλαίας, ο κεντρικός τραπεζίτης «πολλαπλασιάζει» δυο, τρεις ή δέκα φορές τα αποθεματικά που τηρούν οι εμπορικές τράπεζες στην Κεντρική. Αυτομάτως, οι τράπεζες αποκτούν το δικαίωμα να δημιουργήσουν αντίστοιχο πιστωτικό, ηλεκτρονικό χρήμα με μερικές απλές πληκτρολογήσεις στα PC τους.
Θεωρητικά, αυτή η «χαλάρωση» γίνεται για δυο λόγους: πρώτον, για υποχρεωθούν οι τράπεζες σε πιστωτική επέκταση, δηλαδή στην παροχή περισσότερων δανείων στις επιχειρήσεις, με στόχο την αναθέρμανση της οικονομίας. Στην πράξη δεν υπάρχει κανενός είδους δέσμευση γι’ αυτό. «Ποσοτική χαλάρωση» σχεδόν 2 τρισ. ευρώ έκανε η Fed δύο φορές από την αρχή της χρηματοπιστωτικής κρίσης, αλλά ακόμη και σήμερα στις αμερικανικές τράπεζες λιμνάζουν πάνω από 1 τρισ. δολάρια, προορισμένα να «ομορφαίνουν» τους ισολογισμούς τους και να φουσκώνουν την κερδοφορία τους. Το ίδιο ακριβώς έκανε από το 2009 και η ΕΚΤ, με ανάλογα αποτελέσματα.
Ο δεύτερος προορισμός της «ποσοτικής χαλάρωσης» είναι να εξωθήσει τους επενδυτές να εγκαταλείψουν τα πολύ χαμηλής απόδοσης ομόλογα που αγοράζει η Fed και να στραφούν σε υψηλότερης απόδοσης περιουσιακά στοιχεία (όπως ακίνητα ή και σε καταναλωτικές δαπάνες), με στόχο πάντα να αποτραπεί ο αποπληθωρισμός με την πρόκληση ενός, επιθυμητού στην ύφεση, πληθωρισμού. Στην πράξη, η πλημμυρίδα χρήματος που δημιουργεί η Fed διοχετεύεται, εν μέρει, στις αγορές συναλλάγματος, όπου επίσης δίνονται ευκαιρίες βραχυπρόθεσμης κερδοσκοπίας εις βάρος των άλλων νομισμάτων. Η ευκολία με την οποία η Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ πνίγει τον κόσμο με φθηνό δολάριο φτιαγμένο από το τίποτα, με δεδομένες τις χαμηλές αποδόσεις στην ίδια την αμερικανική αγορά, προκαλεί μαζική φυγή κεφαλαίων στις αναπτυσσόμενες χώρες, με πρώτο στόχο τα νομίσματά τους, που ανατιμώνται καταστροφικά για τις εξαγωγές τους. Εξ ου και οι διαμαρτυρίες εμπορικών εταίρων των ΗΠΑ όπως η Βραζιλία, η Ν. Κορέα και η ίδια η Ε.Ε. για τον ακήρυκτο νομισματικό πόλεμο. Το «μότο» της αμερικανικής πολιτικής -και της «ποσοτικής χαλάρωσης»- είναι, εν ολίγοις: ζήσε κι άσε τους άλλους να πεθαίνουν.
Σάιλοκ
Σχόλια
