Σκίτσο του Βαγγέλη Παπαβασιλείου
Θα σε παρεξηγήσουν, μου είπε προχτές ένας φίλος, μ’ αυτά που λες για τους Γάλλους. Ότι κάτι έχεις εναντίον τους, προσωπικό. Και μάλιστα, σε μια τέτοια συγκυρία, που έχουν δεχτεί ένα πλήγμα που τους έχει αναστατώσει και που δέχονται κύματα συμπαράστασης από πολλές πλευρές.
Το καταλαβαίνω, αλλά έχω ήσυχη τη συνείδησή μου. Και δεν το κάνω χωρίς στεναχώρια. Εξάλλου, είμαι και γαλλοτραφής. Κληρονόμησα την αγάπη για τη γαλλική κουλτούρα από τη μητέρα μου, η οποία μέχρι τα τελευταία της, πριν από πέντε χρόνια, κατέβαινε το σούρουπο στην πλατεία Βικτωρίας και έπιανε κουβέντα στα παγκάκια με τους μαύρους και τις μαύρες που προέρχονται από τη γαλλόφωνη Αφρική. Δεν ήξερε πολλά γαλλικά, όσα είχε μάθει στο σχολείο στην Πόλη, αλλά αυτά τα λίγα τα αγαπούσε, της άρεσε πολύ το άρωμα της γαλλικής γλώσσας, και τα αξιοποιούσε με το επικοινωνιακό της χάρισμα, με την ανοιχτοσύνη που είχε απέναντι στους ανθρώπους και ιδιαιτέρως τους πιο αδύναμους, τους ξεριζωμένους. Για να μάθει από πού κατάγονται, να τους παρηγορήσει και να τους συμβουλέψει, και πάνω απ’ όλα, νομίζω, να αισθανθούν ότι δεν τους σνομπάρουν όλοι οι Έλληνες. Επίσης, σαν μοδίστρα, ανέκαθεν παρακολουθούσε τα φιγουρίνια, τα γαλλικά περιοδικά μόδας, από τα οποία έπαιρνε ιδέες για τους ανεξάντλητους αυτοσχεδιασμούς που έκανε όταν σχεδίαζε και έκοβε τα πατρόν, για τους γιακάδες, τους ώμους, τις τσέπες και τα μανίκια. Και χάρη σ’ αυτήν την προτίμηση, με έστειλε από τα 13 μου, μέσα στον πολύ στενό οικονομικό προϋπολογισμό της οικογένειας, να κάνω γαλλικά με τη μαντάμ Somerville, χήρα Γάλλου πρέσβη που ήρθε να ζήσει στην πλατεία Αμερικής, ακολουθώντας τις συμβουλές του γιατρού της στο Παρίσι, ότι μόνο στην Ελλάδα θα είχε λιγότερους πόνους από τα αρθριτικά της, λόγω του θαυμάσιου κλίματος.
Έτσι, καταλάβαινα τα γαλλικά τραγούδια που ήτανε της μόδας τότε και μπορούσα να διαβάζω τα γαλλικά περιοδικά για τη μουσική, το Salut les Copains για το ποπ τραγούδι και το Rock and Folk για το ροκ. Η Σιλβί Βαρτάν και ο Τζόνι Χαλιντέη ήταν οι αγαπημένοι μας τραγουδιστές -στην πρώτη εφηβεία, μαζί με την Φρανσουάζ Αρντί και τον Γαλλοαρμένιο Σαρλ Αζναβούρ, και ο Ζιλμπέρ Μπεκό, ο Ζορζ Μπρασένς, η Εντίθ Πιαφ, ο Λεό Φερέ, ο Υβ Μοντάν, ο Μπορίς Βιάν, η Ζιλιέτ Γκρεκό και ο δικός μας τροβαδούρος Ζορζ Μουστακί -στη δεύτερη εφηβεία, με ενδιάμεσους τον Ενρίκο Μασίας, Γάλλο από την Αλγερία, ένα μαυροπόδαρο όπως τους αποκαλούσαν τότε στη Γαλλία, τον Αντουάν που δεχόταν την επίθεση του Χάλιντεη για τα μακριά μαλλιά του, τον Ενρί Βιλάρ που τον «περιεργαζόταν» ο Ζαμπέτας με τη δική του εκδοχή του Capri se fini, τον Μισέλ Πολναρέφ που σκανδάλιζε με τα σεξοαπελευθερωτικά του, τη Μιρέιγ Ματιέ που τραγουδούσε τον έρωτά της στο φέγγος της Ακρόπολης και πολλούς άλλους ατμοσφαιρικούς καλλιτέχνες της εποχής. Αυτή ήταν η όψη της Γαλλίας που μας γοήτευε από τα παιδικά μας χρόνια.
Η σκοτεινή πλευρά
Η άλλη όψη της Γαλλίας, η καθεστωτική, ήταν και παραμένει μαύρη κι άραχνη. Αλλά όχι πολύ γνωστή, τουλάχιστον στους νεότερους, γιατί αφενός η βιτρίνα της Γαλλίας ήταν πάντοτε πολύ λαμπερή, από τα μουσεία και τα πανεπιστήμιά της, μέχρι τους οίκους μόδας, την haute couture, το σινεμά και τα κρασιά της, και αφετέρου η σκοτεινή της πλευρά, η ιμπεριαλιστική, η αποικιοκρατική, συγκαλύφθηκε από την αμερικάνικη βαρβαρότητα που κυριάρχησε στο δεύτερο μισό του εικοστού αιώνα και από την απουσία ενός ανοιχτού πολέμου που θα καταλάμβανε τις πρώτες σελίδες της ειδησεογραφίας. Ο γαλλικός πόλεμος στο Βιετνάμ και οι σφαγές στην Αλγερία, πάνω από ένα εκατομμύριο νεκροί, σχεδόν ξεχάστηκαν μετά από πενήντα χρόνια ή πέρασαν πολύ χαμηλά στη συλλογική μνήμη των Ευρωπαίων. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι η Γαλλία έπαψε να είναι ιμπεριαλιστική και καταπιεστική, ιδιαίτερα στις πρώην αποικίες της, που με διάφορους τρόπους, άμεσους και έμμεσους, τις κράτησε υπό τον έλεγχο και την κηδεμονία της. Κι απ’ αυτό προκύπτει το εξής: το γεγονός ότι αγαπούσαμε τη Γαλλία για τον Μποντλέρ, τον Σαρτρ, την Σιμόν ντε Μποβουάρ, τον Ζαν Λικ Γκοντάρ και την Κατρίν Ντενέβ, και ταυτιζόμασταν με τους εξεγερμένους του Μάη του ’68, δεν σημαίνει ότι και οι λαοί της Αφρικής ή της Ασίας θα έπρεπε να έχουν την ίδια γνώμη. Μόνο στη δεκαετία του ’60 και του ’70, οι Γάλλοι οργάνωσαν αιματηρά πραξικοπήματα στις πρώην αποικίες τους, για να επιβάλλουν δικτάτορες της αρεσκείας τους και να κρατήσουν αυτές τις χώρες υπό καθεστώς εκμετάλλευσης και λεηλασίας.
Είναι ανατριχιαστικές οι ιστορίες της γαλλικής εμπλοκής στην Αφρική. Η γαλλική διοίκηση με τη συνδρομή της Λεγεώνας των Ξένων ανέτρεπε καθεστώτα, δολοφονούσε ηγέτες και λεηλατούσε, στο όνομα της Γαλλικής Δημοκρατίας, τους λαούς της Αφρικής, συμμετέχοντας σε γενοκτονίες και προκαλώντας λιμούς και εμφυλίους πολέμους. Από την ανατροπή του Σεκού Τουρέ στη Γουινέα μέχρι την υποκίνηση της τρομερής σφαγής στη Ρουάντα, οι Γάλλοι διατηρούν την επικυριαρχία τους με αίμα, πείνα και διαρκή καταδίκη των χωρών στην υπανάπτυξη. Το Τόγκο, η Μπουρκίνα Φάσο, η Δημοκρατία του Άνω Βόλτα, η Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, το Μπενίν, το Τσαντ, συνολικά 16 χώρες ακόμα πληρώνουν φόρο «ύπαρξης» στη Γαλλία.
Μπορεί εμείς στην Ελλάδα γρήγορα να ξεχάσαμε το ρόλο των Γάλλων στη μικρασιατική τραγωδία, που ενώ ήταν σύμμαχοί μας, κι αυτό εμείς το είχαμε αποδείξει με μεγάλες θυσίες, μας πούλησαν χωρίς αναστολές. Να θυμηθούμε μόνο ότι στείλαμε, για την ακρίβεια ο Βενιζέλος έστειλε 23 χιλιάδες Ελληνόπουλα να πολεμήσουν εναντίον των εξεγερμένων Ρώσων και Ουκρανών, εναντίον της επανάστασης των μπολσεβίκων, υπό τις διαταγές των Γάλλων στη νότια τότε Ρωσία, στη μεσημβρινή Ρωσία, όπως την έλεγαν οι στρατιωτικοί, για να διαφυλαχτούν τα γαλλικά οικονομικά συμφέροντα. Κι αυτή τη βοήθεια στους Γάλλους, την πληρώσαμε με πεντακόσιους σχεδόν νεκρούς Έλληνες στρατιώτες, με εκατοντάδες τραυματίες, με τεράστιο οικονομικό κόστος και με το ξερίζωμα, σαν συνέπεια της εκστρατείας, των σπουδαίων ελληνικών κοινοτήτων της Οδησσού, της Σεβαστούπολης, του Νικολάγιεφ και της Χερσόνας. Κι αφού το κάναμε αυτό, μόλις πατήσαμε το πόδι μας στη Μικρά Ασία, με την παρότρυνση των Αγγλο-Γάλλων συμμάχων μας, οι πρώτοι που μας άδειασαν, λίγο πριν από τους Άγγλους, ήταν οι Γάλλοι, οι οποίοι έφυγαν από τη νότια Μικρά Ασία, από την Κιλικία, παραδίδοντας ακέραιο όλο τον σύγχρονο για την εποχή οπλισμό του στρατού τους στους Τούρκους, συμβάλλοντας καθοριστικά στην ήττα του ελληνικού στρατού. Οι καλοί μας σύμμαχοι, οι Γάλλοι.
Οι Γάλλοι έκαναν όργια στις αποικίες τους, ενώ παραδόθηκαν στους ναζί μέσα σε λίγες μέρες, και μετά, ωραιότατα έφτιαξαν και μια φιλοναζιστική κυβέρνηση που μια χαρά διασφάλισε τη γερμανική παρουσία στην κεντρική Ευρώπη. Κι αυτά τα όργια, συνεχίζονται μέχρι τις μέρες μας.
Στο Μάλι, σήμερα, η Γαλλία στέλνει όλο και περισσότερους στρατιώτες προκαλώντας όλο και μεγαλύτερες καταστροφές, για να καταπολεμήσει τάχα μου την τρομοκρατία. Η αλήθεια είναι ότι η Γαλλία θέλει να εξασφαλίσει το ουράνιο που διαθέτει το Μάλι, στην περιοχή των Τουαρέγκ και στο γειτονικό Νίγηρα, με δεδομένο ότι η Γαλλία παράγει το 75% της ενέργειάς της με πυρηνικούς σταθμούς. Και μαζί με το ουράνιο είναι ο χρυσός, τα διαμάντια και το πετρέλαιο που υπάρχει στην περιοχή.
Οι Γάλλοι είναι αλλού
Οι άνθρωποι, γενικώς, έχουν πάντα την αίσθηση ότι αν κάτι δεν το ξέρουν οι ίδιοι, να θεωρούν είτε ότι δεν υπάρχει είτε ότι δεν είναι και τίποτα πολύ σοβαρό. Και με την ελεγχόμενη εκπαίδευση, που τα ιστορικά γεγονότα διδάσκονται επιλεκτικά, αλλά και τη συστηματική παραπληροφόρηση των ΜΜΕ, ο πολίτης γνωρίζει τον κόσμο μέσα από παραμορφωτικά πρίσματα, αλλά με την ψευδαίσθηση, που επίσης καλλιεργείται συστηματικά, ότι ξέρει και δεν είναι άσχετος, οπότε εφησυχάζει και χωρίς επιφύλαξη βγάζει όλα τα λανθασμένα συμπεράσματα.
Έτσι, είναι δύσκολο έως αδύνατο να καταλάβει ο πολίτης, πέρα από μια μειοψηφία καλά ενημερωμένων, από τη δική τους προσπάθεια, πολιτών, γιατί συμβαίνουν αυτά που συμβαίνουν σήμερα στη Γαλλία. Και γι’ αυτό, εύκολα υιοθετεί την επίσημη εκδοχή των πραγμάτων. Εμείς είμαστε οι καλοί, οι άγιοι, οι πολιτισμένοι, αυτοί οι είναι οι κακοί, οι απολίτιστοι, οι βάρβαροι. Κι αυτό κάθεται μια χαρά στον Ευρωπαίο πολίτη που δεν ξέρει ούτε θέλει να ξέρει ποια είναι η αλήθεια πέρα από το δικό του ορατό μικρόκοσμο.
Ότι πίσω από το λαμπερό τους κόσμο, κρύβεται η σαπίλα, η βία και ο όλεθρος που προκαλεί το ίδιο τους το κράτος, οι πολιτικοί που αυτός ο πολίτης ψηφίζει και τοποθετεί στην κορυφή της κοινωνίας. Κι ότι όλες οι πράξεις βίας έχουν τον ίδιο παρονομαστή. Κι ότι η δυστυχία που η πολιτισμένη τους χώρα έχει προκαλέσει και συνεχίζει να προκαλεί σε εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους ευθύνεται για τις αντιδράσεις των άλλων, ακόμα και τις πιο αποτρόπαιες.
Και μάλιστα, πράξεις τόσο αποτρόπαιες, που τελικά μπορεί να βλάπτουν τις κοινωνίες που αυτοί που τις διαπράττουν θεωρούν ότι εκφράζουν και υπερασπίζονται. Οι σφαγές των σκιτσογράφων και των θαμώνων των κέντρων ψυχαγωγίας στο Παρίσι από τις ομάδες των Αράβων που τις πραγματοποίησαν, πέρα από τη χρησιμοποίηση ανύποπτων πολιτών, που από μόνη της νομιμοποιεί αυτή τη μέθοδο που κατά κόρον χρησιμοποιούν οι επιδρομείς, το πιθανότερο είναι να σωρεύσει περισσότερα δεινά στους λαούς της Ασίας και της Αφρικής. Όσο κατανοητή κι αν είναι μια πράξη αντιποίνων, όσο κατανοητή κι αν είναι μια ενέργεια που φέρνει το πρόβλημα στο τραπέζι του αντιπάλου, αφού άλλος ειρηνικός τρόπος δεν υπάρχει, αφού η επικοινωνία ελέγχεται μονομερώς από τους ισχυρούς, η ιστορία έχει αποδείξει ότι αυτού του είδους οι πράξεις συνήθως έχουν τα αντίθετα από τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα. Ούτε οι αεροπειρατείες βοήθησαν τον δίκαιο αγώνα των Παλαιστινίων ούτε οι απαγωγές και οι δολοφονίες που διέπραξαν οι Ερυθρές Ταξιαρχίες στην Ιταλία και η RAF στη Γερμανία κλόνισαν το καπιταλιστικό τέρας. Μάλλον παράταση ζωής του έδωσαν. Θα αντιτάξει ίσως κάποιος ότι μπορεί αυτές οι ακραίες πράξεις να έχουν αποτελέσματα σε μεγαλύτερο βάθος χρόνου. Κανένας δεν το ξέρει αυτό, αλλά σίγουρα εκείνοι που επιλέγουν αυτό το είδος της πολιτικής δράσης δεν το κάνουν για να υπάρξουν αποτελέσματα σε εκατό χρόνια. Οπότε, λογικά μπορούμε να συμπεράνουμε ότι αυτές οι πράξεις βίας, οι πράξεις απόγνωσης, εκδίκησης ή τρομοκρατίας, ανάλογα με την οπτική γωνία του καθενός, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα, γιατί τη μακροπρόθεσμη συνέπεια κάθε πράξης είναι δύσκολο έως αδύνατο να την προβλέψεις, εξυπηρετούν την εξουσία που κάνει τους πολέμους, καταστρέφει χώρες και χειραγωγεί το λαό που κυβερνάει.
Πόλεμος και παρακμή
Χρειάζεται, λοιπόν, να ανοίξουμε ξανά τα βιβλία και τα τεφτέρια της ιστορίας και να δούμε λίγο τι γίνεται παραπέρα, έξω από το σπίτι και την αυλή μας. Να δούμε, στην προκειμένη περίπτωση, γιατί συνέβη αυτό στους Γάλλους και όχι στους Σουηδούς ή τους Έλληνες. Τι κρύβεται από πίσω; Τι μας κρύβουν οι Γάλλοι; Και μ’ αυτό τον τρόπο, να διαλύσουμε τα ψέματα και τις ψευδαισθήσεις. Να αποκαλυφθεί η αλήθεια. Να καταλάβει ο κόσμος γιατί ο Ολάντ, ο Φαμπιούς και ο Σαρκοζί είναι επικίνδυνοι όχι μόνο για τον υπόλοιπο κόσμο, αλλά και για την ίδια τη Γαλλία. Ότι το γαλλικό κράτος, ο γαλλικός στρατός και οι μεγάλες γαλλικές εταιρίες, τα ολιγοπώλια, δεν είναι καθόλου αθώα. Ότι η μαύρη εξωτερική πολιτική της Γαλλίας συνεχίζεται σε πάρα πολλά μέρη του κόσμου. Ότι οι Γάλλοι συμμετέχουν, πρωτοστατούν για την ακρίβεια, σε όλες τις άγριες επιδρομές που έχουν μετατρέψει τη Μέση Ανατολή και πολλά μέρη της Αφρικής, σε ανθρωποσφαγεία, από την Ακτή του Ελεφαντοστού και το Μάλι μέχρι τη Συρία. Και ότι οι Γάλλοι είναι βασικοί προμηθευτές όπλων της Σαουδικής Αραβίας που οργανώνει, χρηματοδοτεί και εξοπλίζει τους τρομοκράτες που δήθεν η Δύση θέλει να εξουδετερώσει.
Ότι οι Γάλλοι, εξαιτίας αυτής της πολιτικής, είναι μισητοί σε πολλές χώρες του κόσμου, γιατί είναι υπεύθυνοι για πολλή δυστυχία. Και ότι δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι οι χειρότερες χώρες στην Αφρική, από κάθε άποψη, είναι οι χώρες που εξακολουθούν να βρίσκονται κάτω από την ασφυκτική κηδεμονία της Γαλλίας. Κι ότι δεν είναι ούτε ηθικό ούτε πολιτισμένο, οι Γάλλοι να κάνουν πως δεν το βλέπουν, ότι δεν τους αφορά, ή, ακόμα χειρότερα, ότι, τι να κάνουμε, έτσι είναι η ζωή, οι φτωχοί με τους φτωχούς και οι πλούσιοι με τους πλούσιους. Γιατί αυτό δεν θα τους στοιχίζει μόνο μερικές πολύτιμες ανθρώπινες ζωές, αλλά θα συνδράμει και στην ξεθεμελίωση όλων των θετικών στοιχείων του πολιτισμού τους και του τρόπου ζωής τους, γιατί όταν εξαχρειώνεται και αποηθικοποιείται μια κοινωνία, η απόσταση μέχρι την καθολική κατάρρευσή της δεν είναι πολύ μεγάλη.
Στέλιος Ελληνιάδης
