Το διαρκές έγκλημα στη διαχείριση της ηλεκτρικής ενέργειας της Ελλάδας είχε συναυτουργούς
των Σπύρου Κοντομάρη και Κωστή Χριστοδουλόπουλου
Η «απελευθέρωση» της αγοράς ενέργειας κατ’ εντολή της Ε.Ε. και προς όφελος των κοινοπραξιών του ελληνικού-διεθνούς Κεφαλαίου, τελικώς απελευθέρωσε τις αυξήσεις σε χρεώσεις, τέλη και φόρους κάνοντας το οικιακό τιμολόγιο της ΔΕΗ κυριολεκτικά αγνώριστο.
Παρότι στην Ελλάδα η διαθέσιμη εγκατεστημένη ηλεκτρική ισχύς ξεπερνά τα 17GW και η ζήτηση δεν ξεπερνά ούτε καν στις αιχμές τα 9GW (1), οι λογαριασμοί στο ηλεκτρικό ρεύμα έχουν αυξηθεί πάνω από 70% (και πάνω από 500% σε τέλη και φόρους) μέσα σε 7 χρόνια (2).
Οι δήθεν «αλάνθαστοι» νόμοι της Αγοράς διαψεύδονται παταγωδώς, η αύξηση της προσφοράς σε συνδυασμό με τη μείωση της ζήτησης αντί να ρίχνουν, εκτοξεύουν τις τιμές!
Γιατί διαψεύδονται οι νόμοι της Αγοράς;
Γιατί σύμφωνα με τη μεθοδολογία υπολογισμού της Οριακής Τιμής Συστήματος (δηλαδή του μηχανισμού της αγοράς που αποφασίζει ποιες μονάδες παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος ικανοποιούν τη ζήτηση και ποιες παραμένουν κλειστές «ως περισσευούμενες»), οι μονάδες παραγωγής της ΔΕΗ που μπορούν να τροφοδοτήσουν το Σύστημα με φτηνό ρεύμα (λιγνιτικά, υδροηλεκτρικά) μένουν κλειστές, εις όφελος των μονάδων των ιδιωτών και των μονάδων ΑΠΕ (Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας) οι οποίες τροφοδοτούν το σύστημα με πανάκριβο ρεύμα.
Η μεθοδολογία υπολογισμού της Οριακής Τιμής Συστήματος (ΟΤΣ) αποτελεί από μόνη της ένα τεράστιο σκάνδαλο, καθώς οι «κανόνες» της μεθοδολογίας δεν αποσκοπούν στην οικονομία και την ασφάλεια του Συστήματος, αλλά στην παρέμβαση υπέρ συγκεκριμένων μερίδων ιδιωτικών συμφερόντων.
Οι «κανόνες» της ΟΤΣ εισάγουν στο σύστημα (κατά ένα ποσοστό) υποχρεωτικά τις ΑΠΕ, για να έχουμε δήθεν χαμηλούς ρύπους, όπως επίσης εισάγουν κατά ένα ποσοστό υποχρεωτικά τις μονάδες ηλεκτροπαραγωγής των ιδιωτών, για να μην έχουμε δήθεν μονοπώλιο της ΔΕΗ και με σκοπό να πέσουν οι τιμές μέσω της ανάπτυξης του «ανταγωνισμού».
Λέμε δήθεν διότι τα επιχειρήματα που υπερασπίζονται τους κανόνες της ΟΤΣ είναι το λιγότερο για γέλια και το περισσότερο για κλάματα (ειδικά για την τσέπη των καταναλωτών). Ας πάρουμε για παράδειγμα τις ΑΠΕ.
Τα θετικά και τα αρνητικά των ΑΠΕ
Το βασικό τους πρόβλημα είναι ότι τα ηλιακά και αιολικά συστήματα παραγωγής έχουν πολύ μεγάλη διακύμανση παραγωγής και πολύ μεγάλη διασπορά. Είναι σαν να προσπαθούμε να φωτίσουμε ένα γήπεδο ποδοσφαίρου με εκατομμύρια πυγολαμπίδες που αναβοσβήνουν ακανόνιστα αντί για 50 προβολείς με σταθερή φωτολαμψία.
Οι ΑΠΕ δεν μπορούν να καλύψουν το φορτίο βάσης (πάγιες/σταθερές καταναλώσεις) και χρειάζονται συνεχή και ακριβή υποστήριξη από θερμικές μονάδες λόγω του ότι η παραγωγή τους είναι εξαιρετικά ασυνεχής. Από την άλλη, μπορούν να βοηθήσουν στις αιχμές του καλοκαιριού τόσο στο διασυνδεμένο σύστημα όσο και στα νησιά, με σημαντικό περιβαλλοντικό όφελος.
Δεν λέμε ότι οι ΑΠΕ είναι «τσάμπα» όπως πολλοί δημοσιολογούντες ισχυρίζονται (ο ανεξάντλητος «ενεργειακός θησαυρός» της Ελλάδας ήλιος, αέρας κλπ), διότι πολύ απλά το κόστος λειτουργίας δεν είναι καθόλου αμελητέο και το κόστος εγκατάστασης είναι τεράστιο. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι το κόστος της υποδομής ενεργειακής αυτονομίας της νήσου Τήλος (3) (800 μόνιμοι κάτοικοι) έφτασε 16 εκατομμύρια ευρώ, δηλαδή 20.000 ευρώ ανά κάτοικο.
Η ΔΕΗ ήταν η πρώτη που είχε διακρίνει ότι οι ΑΠΕ μπορούν να συνεισφέρουν στο παραγόμενο ενεργειακό μείγμα σε συγκεκριμένο χρόνο και με συγκεκριμένο τρόπο. Ήδη από τη δεκαετία του 1990 η Διεύθυνση Εναλλακτικών Μορφών Ενέργειας (ΔΕΜΕ) της ΔΕΗ είχε ξεκινήσει την έρευνα. Δυστυχώς, με απόλυτη ευθύνη της «εκσυγχρονιστικής» Κυβέρνησης Σημίτη απαγορεύτηκε στη ΔΕΗ να αναπτύξει τις δικές της ΑΠΕ και επιβλήθηκε οι ΑΠΕ να αναπτυχθούν μόνο από ιδιώτες! Στη συνέχεια (2006) διαλύθηκε και η ΔΕΜΕ, για να δημιουργηθεί η θυγατρική «ΔΕΗ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ» με βασικό όρο στο καταστατικό της, τα όποια έργα υλοποιεί να γίνονται μόνο με μορφή κοινοπραξίας, όπου η ίδια θα συμμετείχε υποχρεωτικά με ποσοστό κάτω του 49%!
Μικρή αλλά αναγκαία παρένθεση
Η επιλεκτική περιβαλλοντική ευαισθησία των ιδιωτών και της Ε.Ε., περιορίζεται μόνο στον λιγνίτη, μόνο στο ηλεκτρικό ρεύμα και μόνο στο Διασυνδεδεμένο Σύστημα της Ηπειρωτικής Ελλάδας. Παρόλα αυτά, η Γερμανία όχι μόνο εξακολουθεί να βασίζει την ηλεκτροδότησή της στον λιγνίτη (56% συμμετοχή στην ηλεκτροπαραγωγή), αλλά ολοκληρώνει φέτος το έργο εγκατάστασης 12.000 MW από νέες λιγνιτικές μονάδες. Για τις μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με μαζούτ σε όλα τα νησιά της Ελλάδας, οι οποίες κατά την τουριστική περίοδο λειτουργούν «στο κόκκινο» επιχειρώντας να εξυπηρετήσουν τα εκατομμύρια των τουριστών, δεν διαπιστώθηκε ποτέ κανένα πρόβλημα εκπομπής ρύπων ενώ αγνοήθηκαν οι δυνατότητες ενεργειακής αυτονομίας (π.χ. γεωθερμία, μικρές ΑΠΕ).
Αν επιπλέον αναλογιστούμε τις εκπομπές ρύπων από τη βιομηχανία, την αιθαλομίχλη λόγω ενεργειακής φτώχειας του πληθυσμού (που καίει κυριολεκτικά ό,τι βρει καθώς το κόστος θέρμανσης με πετρέλαιο ή ρεύμα έχει καταστεί πλέον απλησίαστο) και τον ευρωπαϊκά «επιδοτούμενο» κλάδο των οδικών μεταφορών που συνεισφέρει σε ρύπους πολύ περισσότερο από τον λιγνίτη, τότε πραγματικά η υποκρισία μεγαλώνει.
Τα δήθεν της πτώσης των τιμών
Οι επιχειρηματικοί όμιλοι που σήμερα εμφανίζονται ως εναλλακτικοί πάροχοι ηλεκτρισμού ενώ ακόμα προσπαθούν να ξορκίσουν την απατεωνιά των Energa και Hellas Power, απαίτησαν και κατάφεραν να αναλάβουν τη δουλειά με εξασφαλισμένο κέρδος. Έτσι οι ιδιωτικές ΑΠΕ όχι μόνο «μπαίνουν» υποχρεωτικά με ποσόστωση και με εξωφρενική τιμή στην ΟΤΣ, αλλά χρηματοδοτούνται και μέσω του τέλους ΕΤΜΕΑΡ στους λογαριασμούς όλων των τελικών καταναλωτών.
Αλλά και οι συμβατικές ιδιωτικές μονάδες παραγωγής φυσικού αερίου (εμπορεύονται και απευθείας εισαγόμενο ηλεκτρικό ρεύμα), κρίθηκε και θεσμοθετήθηκε ότι δεν αποτελούν συμφέρουσες επενδύσεις παρά μόνο αν δίνουν έναν ελάχιστο αριθμό ημερών ισχύος στο Σύστημα με μια ελάχιστη τιμή πώλησης.
Αυτά τα «ελάχιστα απαραίτητα» κέρδη των ιδιωτών και αυτή η «ελάχιστη απαραίτητη» συμμετοχή των ιδιωτικών ΑΠΕ, είναι που καθημερινά πετάνε έξω από το Σύστημα τις φτηνές μονάδες παραγωγής της ΔΕΗ.
Όμως η Ε.Ε. και οι ελληνικές κυβερνήσεις δεν αρκέστηκαν να προωθούν σκανδαλωδώς το ακριβό ρεύμα των ιδιωτών, έναντι του φθηνού ρεύματος της ΔΕΗ, θέλησαν να κατακρεουργήσουν και την ίδια τη ΔΕΗ.
Δεν υπάρχει μνημόνιο, μεσοπρόθεσμο, λίστα με προαπαιτούμενα, που δεν περιλαμβάνεται η απαίτηση των δανειστών να ιδιωτικοποιηθούν άμεσα (βλέπε, χαριστούν) όλες οι μονάδες παραγωγής φτηνού ρεύματος της ΔΕΗ. Έτσι, όταν θα ιδιωτικοποιηθούν οι ίδιες μονάδες παραγωγής που σήμερα μένουν εκτός ΟΤΣ ως «κρατικές», να μπορούν πλέον να δίνουν ισχύ στο σύστημα ως ιδιωτικές με ένα μεγάλο καπέλο στην τιμή, προς όφελος του ιδιώτη.
Και το έγκλημα συνεχίζεται…
Η διάσπαση της ΔΕΗ (και των χρεώσεων στους οικιακούς λογαριασμούς) σε προμήθεια, διανομή, μεταφορά, με την σύσταση τριών ξεχωριστών επιχειρήσεων, γεννά επιπλέον κόστη που μεταφέρονται στον τελικό καταναλωτή. Κόστη που όχι μόνο αποτυπώνονται σε αύξηση της τιμής, αλλά και σε οριακές καταστάσεις στην επάρκεια συστήματος, λόγω της διάσπασης της ενιαίας και καθετοποιημένης ΔΕΗ και απώλειας μιας συντονισμένης λειτουργίας και οικονομίας κλίμακας.
Επιπλέον κόστη που γίνονται ακόμα μεγαλύτερα σύμφωνα με το πρόγραμμα πλήρους ιδιωτικοποίησης των εταιρειών της ΔΕΗ (παραγωγή, προμήθεια, διανομή, μεταφορά) σύμφωνα με τα προαπαιτούμενα των μνημονίων. Ή για να είμαστε ακριβείς στις διατυπώσεις, σύμφωνα με το πρόγραμμα πλήρους χαρίσματος της κυριότητας και της εκμετάλλευσης των υποδομών στο ευρωπαϊκό και εγχώριο Κεφάλαιο. Υποδομών που έχουν χτιστεί από τη φορολογία του ελληνικού λαού και από τον προνομιακό δανεισμό της ΔΕΗ από τις ασφαλιστικές εισφορές των εργαζομένων της επί 35 χρόνια.
Δικαιολογείται, λοιπόν, η ΓΕΝΟΠ να ξεσπαθώνει με αποκορύφωμα την πρόσφατη ανακοίνωση (4) εναντίον της υποστήριξης των ΑΠΕ και της Πράσινης Πολιτικής και υπέρ των λιγνιτικών; Ασφαλώς και όχι.
Η ΓΕΝΟΠ είναι ο τελευταίος που δικαιούται να ομιλεί, υποκρινόμενη το θύμα σε ένα συνεχιζόμενο έγκλημα στο οποίο είναι ο μόνιμος και απαραίτητος συναυτουργός.
Διότι προφανώς τη ΓΕΝΟΠ ουδέποτε την πήρε ο πόνος για το ανεπανόρθωτο πλήγμα στο δημόσιο κοινωνικό συμφέρον, όταν έχει αποτελέσει τον κατεξοχήν νεροκουβαλητή του εκσυγχρονισμού του Σημίτη, όταν υπερασπιζόταν την είσοδο στην ΟΝΕ, όταν υπερασπιζόταν την απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας του Καραμανλή και από την στιγμή που συνεχίζει να υπερασπίζεται έμπρακτα την επέλαση της νεοφιλελεύθερης Ενεργειακής «Ένωσης» μέσω της έμπρακτης αποδοχής των μνημονίων των ΓΑΠ, Σαμαρά-Βενιζέλου και Τσίπρα.
Η ΓΕΝΟΠ υπήρξε ο αδιαμφισβήτητος συμπαραστάτης και φορέας υλοποίησης του τεράστιου αυτού εγκλήματος εις βάρος της λαϊκής οικογένειας και υπέρ της εκάστοτε κυβέρνησης, φυσικά με το αζημίωτο. Αυτός ο μόνιμος κυβερνητισμός και ο ανοιχτά φιλοεργοδοτικός συνδικαλισμός της ΓΕΝΟΠ, είναι η πραγματική και μόνη αιτία που την έχει οδηγήσει σήμερα στο τελευταίο σημείο του εκφυλισμού, να υποστηρίζει ανοιχτά την πολιτική Τραμπ και τα συμφέροντα των εταιρειών ορυκτών καυσίμων, δίνοντας τη δυνατότητα σε κάθε γελωτοποιό του φιλελευθερισμού και του «μενουμευρωπισμού» να περιπαίζει τη ΓΕΝΟΠ και μέσω αυτής το δικαίωμα του οικιακού καταναλωτή στη δωρεάν ασφαλή και απρόσκοπτη ενέργεια που δικαιούται.
Πότε τελικά η ΓΕΝΟΠ σκέφτηκε τον καταναλωτή;
Για ποιο λόγο η ΓΕΝΟΠ δεν λέει λέξη για τα ανεξάντλητα γεωθερμικά πεδία της Ελλάδας τα οποία μπορούν να υπερκαλύψουν το Φορτίο Βάσης; Γιατί δεν κόπτεται για τη συνεχιζόμενη απαξίωση και κλείσιμο του ΙΓΜΕ; Γιατί δεν λέει ποτέ λέξη για το τραγικό αποτύπωμα στη δημόσια υγεία των περιοχών που φιλοξενούν τα λιγνιτικά εργοστάσια; Γιατί δεν λέει λέξη για τις ανεξάντλητες τεχνολογικές δυνατότητες εκσυγχρονισμού αυτών των μονάδων ώστε να μειωθούν οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις στις τοπικές κοινωνίες αλλά και στους ίδιους τους εργαζόμενους;
Και τελικά, πότε υπερασπίστηκε πραγματικά τον λιγνίτη; Από το 2003, αποδέχτηκε «μετά βαΐων και κλάδων» τη στροφή σε ηλεκτροπαραγωγή από το πανάκριβο και εισαγόμενο φυσικό αέριο – πολιτική που εξυπηρετεί μόνο τους ιδιώτες ηλεκτροπαραγωγούς – ενώ συνέβαλλε δραστικά στη μετατροπή της Ελλάδας από τη χώρα με την φθηνότερη κιλοβατώρα στην Ε.Ε., σε μια από τις ακριβότερες στην οικιακή και στη βιομηχανική κατανάλωση. Υπερασπίστηκε και προπαγάνδισε τη διάσπαση της ΔΕΗ, αποδέχτηκε έως και την πώληση της «μικρής ΔΕΗ» – πάντα στη λογική του «μικρότερου κακού»…
Γιατί δεν βλέπει ότι η άναρχη και έξω από κάθε επιστημονική και κοινωνική πρόνοια, εκμετάλλευση του λιγνίτη, δυσφημεί και οδηγεί σε καταστροφή μονάδων και ορυχείων (ΑΗΣ Πτολεμαΐδας, Ορυχείο Αμυνταίου κ.α.) και σε οριστικό κλείσιμο των λιγνιτικών μονάδων παραγωγής;
Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι με την επιβολή της πολιτικής της Ε.Ε., τη λαθροχειρία που υλοποιείται μέσω της ΟΤΣ και την τυφλή υποταγή της ηγεσίας της ΓΕΝΟΠ στην πολιτική της ιδιωτικοποίησης της ηλεκτρικής ενέργειας, τα τιμολόγια θα αυξάνονται μέχρις ότου το ηλεκτρικό ρεύμα γίνει από είδος πρώτης ανάγκης, είδος πολυτελείας.
Είναι σίγουρο ότι η εφαρμογή μιας αντίστροφης πολιτικής κοινής ωφέλειας με σκοπό την ενεργειακή αυτάρκεια, θα σήμαινε εκτός από κρατικοποίηση, επανένωση και εθνικοποίηση όλων των επιχειρήσεων που ο ελληνικός λαός έχει χτίσει, και τη μόνιμη και σταθερή λειτουργία των φτηνών και διαθέσιμων πλουτοπαραγωγικών πηγών ενέργειας της Ελλάδας (λιγνιτικά, υδροηλεκτρικά, γεωθερμία), ανεξάρτητα και σε ρήξη με τον σχεδιασμό της Ε.Ε. και σύμφωνα με τους βέλτιστους δυνατούς κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς όρους.
Όμως η εφαρμογή μιας άλλης πολιτικής κοινής ωφέλειας δεν θα σήμαινε μόνο παραγωγικές και οικονομικές αλλαγές, αλλά κυρίως πολιτικές αλλαγές με γνώμονα το συμφέρον της λαϊκής πλειοψηφίας. Θα σήμαινε πλήρη ρήξη με τις λογικές του κυβερνητικού και εργοδοτικού συνδικαλισμού που τόσα χρόνια όχι μόνο στήριξαν τις πολιτικές και τα πολιτικά κόμματα της Ε.Ε., αλλά ταυτόχρονα αποδέχτηκαν την φτηνή, ενοικιαζόμενη, ελαστική και ευέλικτη εργασία στους χώρους δουλειάς, και δεν καταδέχτηκαν τους νέους ενοικιαζόμενους/εργολαβικούς σκλάβους στα πολυτελή σωματεία τους.
Όμως ο συνδικαλισμός τύπου ΓΕΝΟΠ που εν πολλοίς αντικατοπτρίζει και τον συνδικαλισμό των μεγάλων ομοσπονδιών των πρώην ΔΕΚΟ της ΓΣΕΕ, έχει πεθάνει στην συνείδηση του ελληνικού λαού για ένα έγκλημα πολύ μεγαλύτερο και από την εκτόξευση των λογαριασμών του ηλεκτρικού ρεύματος.
Οι εργατικοί χώροι με μεγάλα και οργανωμένα σωματεία, σε νευραλγικούς κλάδους και με κρίσιμη θέση στη δημόσια ζωή, ήταν οι μόνοι που θα μπορούσαν να παραλύσουν με απεργίες και κινητοποιήσεις την πρόσδεση της Ελλάδας στα διαρκή μνημόνια, ήταν οι μόνοι χώροι που θα μπορούσαν να χτίσουν τη μαζική κοινωνική αντίσταση. Και η ΓΕΝΟΠ ήταν και είναι η πρώτη μέσα σε αυτά τα σωματεία.
Η ΓΕΝΟΠ επέλεξε συνειδητά για επτά συνεχόμενα έτη να κάτσει στην άκρη και να βλέπει σαν θεατής την καταστροφή και την εξαθλίωση του ελληνικού λαού. Αναρωτιόμασταν ειλικρινά για το όφελος από αυτήν τη στάση, πολλώ δε μάλλον όταν η ίδια η Διοίκηση της ΔΕΗ δεν παρέστη καν στο δικαστήριο για την υπόθεση των δανείων και των λοιπών «επιχορηγήσεων» προς τη ΓΕΝΟΠ. Καταστάσεις που συνήθως έχουν μόνο ένα στόχο: τη χειραγώγηση και την αδρανοποίηση των εργαζομένων στη ΔΕΗ μπροστά στο άθλιο ξεπούλημα της ΔΕΗ και ολόκληρης της χώρας μας.
Μετά από επτά χρόνια πολιτικής και κοινωνικής απαξίωσης, η ΓΕΝΟΠ αλλάζει επίπεδο και περνά στην ακροδεξιά και φρενοβλαβή γραμμή Ντόναλντ Τραμπ βάσει της οποίας το λιώσιμο των πάγων είναι αποτέλεσμα της μονταζιέρας της Χίλαρι. Η ΓΕΝΟΠ περνά στη γραμμή που αντικειμενικά εκπροσωπεί τα συμφέροντα των μεγάλων αδελφών πετρελαϊκών εταιρειών, τη γραμμή που παράγει πολέμους, δολοφονεί λαούς, γεννά και αναπαράγει την τυφλή βία, τη γραμμή που γεννά τα προτεκτοράτα των ΗΠΑ στην Αραβική Χερσόνησο, τη γραμμή που ευλογούν οι Έλληνες διυλιστηριάρχες.
Κάθε λέξη στην τελευταία της ανακοίνωση, αποτελεί όπλο στα χέρια των οπαδών των ιδιωτικοποιήσεων, του νεοφιλελευθερισμού, της εξαφάνισης του όποιου εναπομείναντα χαρακτήρα κοινής ωφέλειας των ενεργειακών πόρων.
(1) https://transparency.entsoe.eu, Ευρωπαϊκή Ένωση Διαχειριστών Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας
(2) «Για την τιμολογιακή πολιτική στην ηλεκτρική ενέργεια 2009-2014» της Φλώρας Παπαδέδε
(3) «Υποψήφια για βραβείο η Τήλος ως το πρώτο ενεργειακά αυτόνομο νησί της Μεσογείου», εφημερίδα «Τα Νέα», 19/06/2017
(4) «Η ΓΕΝΟΠ για την ημέρα περιβάλλοντος – Μήπως η αποχώρηση των ΗΠΑ από την συμφωνία των Παρισίων, ξεσκεπάζει το «κατασκεύασμα» που λέγεται «κλιματική αλλαγή»;
