Φωτ.: Η ιδρυτική διάσκεψη του κινήματος Aufbruch στη Βιέννη
σημείωσε τέτοια επιτυχία ώστε εξέπληξε ακόμη και τους διοργανωτές της.
Είναι πολλοί αυτοί που διψούν για μια πραγματική εναλλακτική λύση,
ενάντια στο παλιό πολιτικό σύστημα αλλά και την ακροδεξιά.
Ελπιδοφόρα βήματα σε μια χώρα με απειλητική ακροδεξιά
Της Tamara Ehs*
Όταν στείλαμε τις προσκλήσεις για την πρώτη συνάντηση ανασύνταξης των προοδευτικών δυνάμεων της Αριστεράς στην Αυστρία, υπολογίζαμε ότι θα ανταποκριθούν με τη φυσική παρουσία τους περίπου 300 άτομα. Αυτό που συνέβη όμως το πρώτο Σαββατοκύριακο του Ιουνίου σε ένα εγκαταλειμμένο εργοστάσιο στα περίχωρα της Βιέννης μας ξεπέρασε: πάνω από 1.000 άνθρωποι από ολόκληρη την Αυστρία συγκεντρώθηκαν για να αναζητήσουν εναλλακτικές λύσεις σε ένα πολιτικό σύστημα που έχει μετατοπιστεί προς τα δεξιά και όπου, πριν μερικές μόλις εβδομάδες, το μισό σχεδόν εκλογικό σώμα προτίμησε τον υποψήφιο της ακροδεξιάς για την Προεδρία της Δημοκρατίας.
Ξέρουμε ότι δεν είναι όλοι οι Αυστριακοί ξενοφοβικοί, μισαλλόδοξοι ή συμπαθούντες του εθνικοσοσιαλισμού. Αυτό που συμβαίνει είναι ότι μέχρι τώρα μόνο το ακροδεξιό «Αυστριακό Κόμμα Ελευθερίας» (FPÖ) εμφανίζεται να λέει κάτι για βασικά ζητήματα, που απασχολούν τη μεγάλη κοινωνική πλειοψηφία: για παράδειγμα, ότι όλοι (δηλαδή όχι ακριβώς όλοι, αλλά «κάθε Αυστριακός» σύμφωνα με την ιδεολογία τους) πρέπει να προστατεύονται απέναντι στις απαιτήσεις ενός παγκοσμιοποιημένου κόσμου. Το FPÖ απευθύνεται σε αυτούς που έχουν παραμεληθεί, τους αποκαλούμενους «ηττημένους του εκσυγχρονισμού», που δεν είναι πλέον σε θέση να φροντίσουν τους εαυτούς τους και άρα φοβούνται τους μετανάστες και την αλλαγή.
Όμως αυτοί οι άνθρωποι που ψήφισαν τον προηγούμενο μήνα τον υποψήφιο της ακροδεξιάς είναι στην πραγματικότητα σαν τους περισσότερους από εμάς: αισθάνονται ανασφαλείς, είναι απογοητευμένοι από την πολιτική, φοβούνται ότι οι ίδιοι και οι δικοί τους άνθρωποι θα βρεθούν και θα παραμείνουν στην ανεργία, ότι θα αγωνίζονται για ένα ισχνό μεροκάματο σε καθημερινή βάση. Ζουν μια κατρακύλα, χωρίς να φαίνεται το παραμικρό φως στο βάθος του τούνελ. Βλέπουν τις τράπεζες να διασώζονται, ενώ εκείνοι βιώνουν την κοινωνική παρακμή…
«Δεν πάει άλλο έτσι»
Σε κάποιες «κανονικές συνθήκες» που δεν υφίστανται πλέον, αυτοί οι πολίτες θα έπρεπε να αποτελούν τους ψηφοφόρους του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (SPÖ). Αλλά το κόμμα αυτό τους ξέχασε όταν επέλεξε να ακολουθήσει μία άλλη, νεοφιλελεύθερη γραμμή, την οποία αποκάλεσε… «τρίτο δρόμο». Όπως και σε όλες τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, οι Αυστριακοί σοσιαλδημοκράτες ασκούν πολιτικές λιτότητας – απλά υποτίθεται ότι τις εφαρμόζουν με κάπως πιο ανθρώπινο πρόσωπο. Σε τελική ανάλυση, όμως, ουσία της πολιτικής τους παραμένει η διαχείριση της μιζέριας, χωρίς κανένα πολιτικό όραμα για μία ουσιαστική κοινωνική αναδιάρθρωση.
Αυτή ήταν η ανάλυσή μας για την αυστριακή πολιτική και κοινωνική κατάσταση όταν συγκαλούσαμε την πρώτη μας συγκέντρωση, με στόχο την από κοινού κινητοποίηση των δυνάμεών μας. Στόχος μας είναι να δώσουμε αριστερές απαντήσεις στις προκλήσεις ενός παγκοσμιοποιημένου κόσμου, να ξαναχτίσουμε την ελπίδα κόντρα στις πολιτικές του φόβου, να εδραιώσουμε την εμπιστοσύνη σε μια άλλου είδους πολιτική σαν ένα μέσο για τη βελτίωση της ζωής του ανθρώπου. Επισημαίνουμε ότι η λιτότητα είναι μια πολιτική επιλογή κι όχι μια οικονομική αναγκαιότητα, και τονίζουμε ότι η πολιτική των τελευταίων ετών στην Αυστρία ήταν μία αποποίηση της πολιτικής ευθύνης.
Έτσι, το σύνθημα της διάσκεψής μας «So wie bisher kann es nicht weitergehen» («Δεν πάει άλλο έτσι») απευθυνόταν στον «επίσημο» πολιτικό κόσμο της Αυστρίας, αλλά και στην αυστριακή Αριστερά. Επειδή δεν μπορούμε να προσφέρουμε συνεχίζοντας έναν ενδοαριστερό κανιβαλισμό, ούτε έχουμε πλέον την πολυτέλεια να είμαστε χωρισμένοι σε πολλά κομμάτια λόγω κάποιων ιστορικών και ιδεολογικών διαφορών, που σήμερα είναι ελάσσονος σημασίας σε σύγκριση με αυτά που μας ενώνουν. Οφείλουμε να γίνουμε μία χρήσιμη Αριστερά – χρήσιμη για όλους μας, κι όχι μόνο για κάποιους διανοούμενους που αρκούνται να αναπαράγουν τσιτάτα των «κλασικών».
Το καθήκον μας είναι να κάνουμε όνειρα!
Αναζητώντας έναν τίτλο για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε, καταλήξαμε στο πρόταγμα «Οι πλούσιοι είναι πλέον μία περιττή πολυτέλεια». Πράγματι, δεν είναι δυνατόν να συνεχιστεί μία κατάσταση όπου ο πλούτος είναι στα χέρια ελάχιστων ενώ οι περισσότεροι από εμάς αγωνιζόμαστε να τα βγάλουμε πέρα. Δεν είναι δυνατόν ο πλούτος του 1% να αυξάνεται διαρκώς, ενώ το σύστημα πρόνοιας είναι σε παρακμή. Δεν είναι δυνατόν οι πλούσιοι να απαλλάσσονται από τους φόρους εισοδήματος και μεταβίβασης περιουσιακών στοιχείων, ενώ περικόπτονται οι κοινωνικές υπηρεσίες που απευθύνονται στη μεγάλη λαϊκή πλειοψηφία.
Πρέπει να τολμήσουμε να κατονομάσουμε αυτές τις ηθικές φρικαλεότητες. Δεν πρέπει να μας τρομάζει μία τέτοιου είδους σταυροφορία. Άλλωστε, δεν είμαστε εμείς που ξεκινήσαμε τη μάχη. Η πάλη των τάξεων είναι σε εξέλιξη και ξεκίνησε από τα πάνω. Πρέπει λοιπόν να πάρουμε κι εμείς τα όπλα. Και όπλα μας είναι η πολιτική ανάλυση, η ριζοσπαστική κριτική, το κουράγιο και η φαντασία για μία ουσιαστική, ρεαλιστική «ουτοπία».
Η φαντασία είναι η πολιτική οντολογία της αριστεράς. Και θα χρειαστεί πολλή φαντασία για να επανακτήσουμε την εμπιστοσύνη σε θεσμούς όπως τα κόμματα, το κοινοβούλιο και η κυβέρνηση. Χρειαζόμαστε νέες μορφές συμμαχιών μεταξύ κοινωνικών κινημάτων, δραστηριοτήτων της βάσης και κομματικών δομών. Πρέπει να χτίσουμε νέους θεσμούς, ενώ ταυτόχρονα θα κατακτούμε και θα αλλάζουμε τους παλιούς.
Μία εβδομάδα μετά τη διάσκεψή μας στο παλιό εργοστάσιο, κατεβαίνουμε σιγά-σιγά από τους επτά ουρανούς, καθώς πρέπει να αντιμετωπίσουμε τη σκληρή καθημερινότητα της πολιτικής. Εδώ βρίσκονται οι πραγματικές δυσκολίες: δημιουργούμε περιφερειακές δομές σε ολόκληρη την Αυστρία, πρέπει να φτιάξουμε παντού τοπικές οργανώσεις του κινήματός μας, και ακόμη να αποφασίσουμε κατά πόσο θα μπούμε σε μια διαδικασία μετασχηματισμού σε πολιτικό κόμμα που θα συμμετέχει στις εθνικές εκλογές – οι οποίες είναι προγραμματισμένες για το 2018, αλλά ίσως πραγματοποιηθούν τελικά πολύ νωρίτερα.
Όταν είπα σε έναν φίλο μου για το Aufbruch (Επανεκκίνηση), αναστέναξε και μου είπε: «Καλά, κάνε όνειρα». Κι όμως, αυτό είναι το καθήκον μας: να κάνουμε όνειρα και να μην χάνουμε ποτέ την ελπίδα ότι μπορούμε να οικοδομήσουμε μια καλή, αξιοπρεπή ζωή για όλους μας!
* Δρ Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης και εκ των πρωτεργατριών της νέας αριστερής πρωτοβουλίας Aufbruch. Έγραψε αυτό το άρθρο ειδικά για το Δρόμο της Αριστεράς.
