Ένας ακόμη νέος άνθρωπος που με εκπλήσσει ευχάριστα καθώς διαβάζω τα ποιήματά του. Ο Γιάννης Ζαραμπούκας με τη συλλογή «Οι άνθρωποι στις κορνίζες» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Συρτάρι, αποδεικνύει πως όλοι αυτοί που βιάζονται να προσάψουν στη νεολαία τα μύρια όσα, μάλλον αγνοούν πως υπάρχει μια σημαντική ομάδα ανθρώπων που δρα, αντιστέκεται, δημιουργεί.
Και σε πολλές περιπτώσεις το βλέμμα τους μας εκπλήσσει με την ωριμότητά του;
«Ύστερα τους έπιανα κουβέντα, / για ’κείνο το Τίποτα, / το Αλλοτινό που πίστεψαν / κι αγάπησαν πολύ…
Πριν το ξημέρωμα / έφευγαν πάντα, / λιγότερο νεκροί, / για να ξανάρθουν την επομένη, / αμετάκλητα πεθαμένοι»
Αιχμηρά τα όσα γράφει ο νέος ποιητής για τη μεγαλύτερη γενιά, για τα ασφυκτικά πλαίσια της οικογένειας που συχνά δεν αποδέχεται όχι τη «διαφορετικότητα» –μια λέξη του συρμού που έχει γίνει καραμέλα– αλλά την άλλη άποψη. Τα άλλα όνειρα ζωής. Τις άλλες ευαισθησίες και προτεραιότητες.
Δεν υποκλίνονται όλοι στο χρήμα. Δεν είναι όλοι οπαδοί των τράπερ…
Ο Γιάννης Ζαραμπούκας δεν είναι ένας περαστικός από τον χώρο του βιβλίου. Υπάλληλος σε βιβλιοπωλείο, παράλληλα σε Λέσχη Ανάγνωσης στη Λάρισα και άνθρωπος που γράφει για το βιβλίο.
Αξίζει να ακούσετε τη φωνή του…
«Ελάχιστοι διαβάζουν πια ποίηση και ειδικότερα νέους δημιουργούς. Φυσικά μερίδιο ευθύνης φέρουν και οι αναγνώστες. Όμως το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης κουβαλά ο ίδιος ο χώρος της ποίησης και τα άτομα που τον απαρτίζουν»
Τι είναι αυτό που σε έκανε να στραφείς στη ποίηση κι όχι στην πεζογραφία;
Η ποίηση εισχώρησε στην καθημερινότητά μου αναπάντεχα! Μέχρι τη στιγμή που έγραψα το πρώτο μου ποίημα, πίστευα πως αν ασχοληθώ με τη συγγραφή κάποια στιγμή στη ζωή μου, τότε θα με κέρδιζε ο χώρος της πεζογραφίας. Όμως, οι συμπυκνωμένες ιστορίες που κρύβονται πίσω από τους περιορισμένους στίχους και τις μετρημένες λέξεις ενός ποιήματος με γοήτευσαν. Άναψαν μέσα μου μία σπίθα! Σπίθα που πυροδότησε το ενδιαφέρον μου για την ποιητική τέχνη και έριξε φως σε ένα μονοπάτι που μέχρι πρότινος δεν είχα σκεφτεί πως μπορώ να το διανύσω. Το στοιχείο που με γοητεύει στην ποίηση είναι πως είναι εκείνη η μορφή της τέχνης που δεν λέει για να δείξει, αλλά δείχνει για να πει! Η ενασχόληση με την ποίηση είναι μία μορφή πρόκλησης, την οποία καλούμε να αντιμετωπίσω κάθε φορά που παλεύω να εξωτερικεύσω αυτό που με σιγοτρώει.
Ποια προσωπικά βιώματα βρίσκονται πίσω από τα ποιήματά σου;
Όλοι μας, συνειδητά και ασυνείδητα, κουβαλάμε ένα τραύμα. Ένα τραύμα που πότε παραμένει κλειστό για καιρό, και πότε αιμορραγεί ακατάσχετα. Το δικό μου τραύμα προσπαθώ να επουλώσω γράφοντας. Με κάθε λέξη, με κάθε στίχο με ψηλαφώ εσωτερικά, αγγίζω τα σημάδια της πληγής που φέρω, την ξύνω και την αφήνω άφοβα να ματώσει.
Η ενασχόληση με την ποίηση είναι ίσως ένας τρόπος να εξαγνίσει κανείς όλα όσα τον έχουν τραυματίσει, τον έχουν πονέσει και σημαδέψει βαθιά. Σίγουρα μέσα στους στίχους της παρούσας ποιητικής συλλογής κρύβονται πολλά προσωπικά βιώματα που έχουν να κάνουν κυρίως με την αυτό-αποδοχή.
Στα ποιήματα μοιάζει να έχεις «ανοικτούς λογαριασμούς» με τη μορφή της μητέρας και κυρίως του πατέρα. Ισχύει πραγματικά;
Θα ήθελα να χρησιμοποιήσω μία φράση της συγγραφέως Ρέας Γαλανάκη, που ξεχώρισα σε μία πρόσφατη συνέντευξή της και η οποία νομίζω πως απαντά στο ερώτημά σου.
«Η οικογένεια είναι ο βαθύς εκρηκτικός πυρήνας κάθε δράματος στη ζωή.»
Παρότι υπήρξα ένα «τυχερό» παιδί που μεγάλωσε σε ένα σχετικά ήρεμο και ισορροπημένο οικογενειακό περιβάλλον, λαμβάνοντας αρκετή αγάπη από τους γονείς και τον ευρύτερο οικογενειακό περίγυρο, βρίσκομαι σε μία φάση που επιστρέφω πίσω και επανεξετάζω τους όρους αυτής της σχέσης, αυτής της αγάπης, που δεν είμαι σίγουρος αν τελικά ήταν αγάπη άνευ όρων. Δεν είμαι σίγουρος κατά πόσο οι γονείς γενικά καταφέρνουν να ξεπεράσουν τα εμπόδια που ορθώνει ο εγωισμός και να αγαπήσουν άνευ όρων, γιατί η πραγματική μορφή αγάπης είναι η αγάπη η ανιδιοτελής, η αγάπη εκείνη που δεν θεμελιώνεται σε προϋποθέσεις και σε ανταλλάγματα.
Ποιοι είναι οι «άνθρωποι στις κορνίζες»;
Όλοι μας είμαστε άνθρωποι σε «κορνίζες». Κι αυτό γιατί όλοι μας προσπαθήσαμε να μας χωρέσουμε σε στενά καλούπια, παραμορφώνοντας πολλές φορές τον πραγματικό εαυτό μας, για να συμβαδίσουμε με τις κοινωνικές νόρμες που μας επιβάλλονται. Οικοδομούμε καθημερινότητες, ζωές και ευτυχίες εύθραυστες και απατηλές, προσπαθώντας πολλές φορές να παραμυθιάσουμε τον εαυτό μας πως επειδή είμαστε κοινωνικά αποδεκτοί και αρεστοί, είμαστε και πραγματικά ευτυχισμένοι.
Εργάζεσαι και σε βιβλιοπωλείο στη Λάρισα. Με τη διπλή ιδιότητα του ανθρώπου που εργάζεται στον χώρο του βιβλίου και του ποιητή, ποιοι πιστεύεις πως διαβάζουν σήμερα ποίηση;
Κανείς. Ελάχιστοι διαβάζουν πια ποίηση και ειδικότερα νέους δημιουργούς. Φυσικά μερίδιο ευθύνης φέρουν και οι αναγνώστες. Όμως το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης κουβαλά ο ίδιος ο χώρος της ποίησης και τα άτομα που τον απαρτίζουν, κι αυτό γιατί η τέχνη της ποίησης, ειδικά στη χώρα μας, έχει φτάσει σε ένα ακραίο σημείο εγωκεντρισμού. Οι ποιητές σήμερα γράφουν απευθυνόμενοι κατά κύριο λόγο στους ομοτέχνους τους και τους κριτικούς. Εκδίδουν και μοιράζουν την ποίησή τους, ταχυδρομώντας την σε ανθρώπους του χώρου. Δεν προσπαθούν να την επικοινωνήσουν με το αναγνωστικό κοινό και εκεί βάσει της δικής μου άποψης εντοπίζεται το λάθος. Φυσικά χαίρομαι όταν κάποιος αξιόλογος άνθρωπος του χώρου ενδιαφερθεί για την ποίησή μου, όμως χαίρομαι περισσότερο όταν θα με επισκεφθεί ένας αναγνώστης και πελάτης του βιβλιοπωλείου και θα μοιραστεί μαζί μου, την αναγνωστική του εμπειρία, όλα όσα ένιωσε και σκέφτηκε διαβάζοντας τα ποιήματά μου. Πρόσφατα, μία αναγνώστρια που επισκέφθηκε το βιβλιοπωλείο και συνομιλήσαμε για τους Ανθρώπους στις κορνίζες, δεν κατάφερε να συγκρατήσει τα δάκρυά της. Αν και αρχικά η αντίδραση αυτή μου προξένησε κάποια αμηχανία, δεν μπορώ να πω ότι δεν με συγκίνησε βαθιά. Γιατί όταν γράφουμε όσοι γράφουμε, μπορεί όντως να γράφουμε για εμάς. Όταν όμως αποφασίζουμε να εκδώσουμε το έργο μας, τότε θέλουμε οι λέξεις μας να βρουν τον δικό τους αποδέκτη.
