Τη Δευτέρα, σε συνέντευξη Τύπου στο Βερολίνο, η γνωστότερη και δημοφιλέστερη πολιτικός της γερμανικής Αριστεράς πραγματοποίησε την αναμενόμενη από το καλοκαίρι κίνησή της, ταράζοντας τα νερά του ταλαιπωρημένου γερμανικού πολιτικού συστήματος και σκορπώντας ανησυχία σε όλο, κυριολεκτικά, το φάσμα του. Σε μια στιγμή που η τρικομματική ομοσπονδιακή κυβέρνηση (Σοσιαλδημοκράτες-Πράσινοι-Φιλελεύθεροι) βρίσκεται σε δημοσκοπικό ναδίρ και η ακροδεξιά AfD φιλοδοξεί να γίνει τουλάχιστον αξιωματική αντιπολίτευση, η Σάρα Βάγκενκνεχτ, ακολουθούμενη από μια εικοσάδα βουλευτών και στελεχών, ανακοίνωσε ότι στις αρχές του 2024 θα ιδρύσει ένα νέο κόμμα.
Η κίνηση αυτή απειλεί καταρχήν την Αριστερά (Die Linke), με την ηγεσία της οποίας είχαν αναδυθεί διαφωνίες εδώ και χρόνια. Οι διαφοροποιήσεις της Βάγκενκνεχτ στη «φιλομεταναστευτική» γραμμή της Αριστεράς και οι εγκλήσεις της, ότι το κόμμα εγκαταλείπει την εργατική και λαϊκή βάση του προς χάριν μεσαίων στρωμάτων με διαφορετικές «ανησυχίες»[1], κορυφώθηκαν την περίοδο της πανδημίας: τότε η πρώην πρόεδρος της κοινοβουλευτικής ομάδας της Αριστεράς, μαζί με τον σύντροφό της και συνιδρυτή του κόμματος Όσκαρ Λαφοντέν, στράφηκε ανοιχτά ενάντια στην επιβολή κατάστασης έκτακτης ανάγκης[2].
Το κερασάκι στην τούρτα ήρθε με το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία: η Σάρα Βάγκενκνεχτ αρνήθηκε να υποστηρίξει τη ΝΑΤΟϊκή πανστρατιά και την αποστολή όπλων στον Ζελένσκι, πρωτοστατώντας στη διοργάνωση μαζικών αντιπολεμικών κινητοποιήσεων[3]. Αυτό έφερε την οριστικοποίηση του διαζυγίου, που επισημοποιήθηκε τώρα, με την Βάγκενκνεχτ να βαφτίζεται (πρώτα απ’ όλα από την ίδια την Αριστερά) ως «λαϊκίστρια, αμφιλεγόμενη, ανεύθυνη», ή ακόμα και να συκοφαντείται ότι «φλερτάρει με την Ακροδεξιά» και δρα ως «ενεργούμενο του Πούτιν». Τέτοια υπονοούμενα αφήνει και η αρθρογραφία των ΜΜΕ που πρόσκεινται στην ελληνική αριστερά (ΣΥΡΙΖΑ και όχι μόνο), η οποία μέσα στην απελπισία της προσθέτει και δικά της κοσμητικά επίθετα, όπως «διασπαστική περσόνα»…
Η αλήθεια είναι ότι όλα τα κόμματα φοβούνται τη δυναμική που μπορεί να εμφανίσει το νέο κόμμα. Πρώτα υποψήφια θύματα είναι η Αριστερά και οι Φιλελεύθεροι, που δύσκολα θα ξαναμπούν στην ομοσπονδιακή Βουλή, και η AfD, η οποία κινδυνεύει να χάσει τη φόρα που είχε πάρει. Οι Σοσιαλδημοκράτες και οι Πράσινοι, ήδη βαριά πληγωμένοι, είναι επίσης πιθανό να υποστούν απώλειες. Οι δε Χριστιανοδημοκράτες, που ευελπιστούν να επιστρέψουν στην εξουσία, βλέπουν να μειώνονται οι πιθανότητες σχηματισμού συγκυβέρνησης με κάποιο άλλο κόμμα.
Όμως πρόβλημα πιο συνολικό και ουσιαστικό έχει η «υπεύθυνη» αριστερά της Γηραιάς Ηπείρου που, πρώτα με τη γελοιοποίηση και αποδόμηση του ΣΥΡΙΖΑ και τώρα με την προοπτική περιθωριοποίησης της γερμανικής Αριστεράς, χάνει δύο από τα βασικότερα σημεία αναφοράς της (η ιταλική αριστερά έχει προ πολλού μεταλλαχθεί και εξαϋλωθεί, και η Ανυπότακτη Γαλλία του Μελανσόν βρίσκεται σε εντελώς άλλο μήκος κύματος). Έτσι αυτή η αριστερά βαδίζει προς τη μοίρα κάποιου που έχει ενσωματωθεί τόσο πολύ στη Δυτική παγκοσμιοποίηση, τον ευρωατλαντισμό και την ευρωκρατία ώστε να μην έχει πλέον λόγο αυτόνομης ύπαρξης.
Δημοσιεύουμε εδώ εκτενή αποσπάσματα του ιδρυτικού μανιφέστου της νέας γερμανικής πολιτικής κίνησης, έτσι ώστε οι φίλες και φίλοι του Δρόμου να πληροφορηθούν από πρώτο χέρι τις θέσεις της.
Ε.Φ.
[1] Οι κυβερνήσεις δεν σέβονται τη λαϊκή βούληση (φύλλο 421).
[2] Ξεκίνησαν πρόωρα οι γιορτές για τη γερμανική ελίτ (φύλλο 568).
[3] Εντυπωσιακή η αντιπολεμική συγκέντρωση στο Βερολίνο (φύλλο 627).
Το Ιδρυτικό Μανιφέστο
Η χώρα μας δεν είναι σε καλή κατάσταση. Για χρόνια, η κυβέρνηση παρακάμπτει τις επιθυμίες της πλειοψηφίας. Αντί να ανταμείβει την εργασία, αναδιανέμει από τους σκληρά εργαζόμενους προς τους δέκα χιλιάδες πλουσιότερους. Αντί να επενδύσουν σε ένα ικανό κράτος και σε καλές δημόσιες υπηρεσίες, οι πολιτικοί εξυπηρετούν τις επιθυμίες ισχυρών λόμπι, αδειάζοντας έτσι τα δημόσια ταμεία. Αντί να σέβονται την ελευθερία και την ποικιλομορφία των απόψεων, εξαπλώνεται ένα αυταρχικό στιλ πολιτικής που θέλει να υπαγορεύει στους πολίτες πώς πρέπει να ζουν, να θερμαίνονται, να σκέφτονται και να μιλούν.
Πολλοί άνθρωποι έχουν χάσει την εμπιστοσύνη τους στο κράτος, και δεν αισθάνονται πλέον ότι εκπροσωπούνται από κανένα από τα υπαρκτά κόμματα. Έχουν, δικαίως, την εντύπωση ότι δεν ζουν πλέον στη χώρα που ήταν κάποτε η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία. Ανησυχούν για το μέλλον τους και το μέλλον των παιδιών τους. Θέλουν μια υπεύθυνη πολιτική για τη διατήρηση των οικονομικών μας δυνάμεων, για την κοινωνική ισορροπία και τη δίκαιη κατανομή της ευημερίας, για την ειρηνική συνύπαρξη των λαών και τη διατήρηση των φυσικών θεμελίων της ζωής μας.
Η «Συμμαχία Σάρα Βάγκενκνεχτ – Για Λογική και Δικαιοσύνη» ιδρύθηκε για να προετοιμάσει ένα νέο κόμμα, που θα δώσει ξανά φωνή σε αυτούς τους ανθρώπους. Υποστηρίζουμε την επιστροφή της λογικής στην πολιτική. Τα μέλη της Συμμαχίας υποστηρίζουν τις ακόλουθες αρχές και στόχους, οι οποίοι θα είναι καθοριστικοί και για το νέο κόμμα:
Οικονομικός ορθολογισμός
Η χώρα μας εξακολουθεί να διαθέτει μια σταθερή βιομηχανία και μια επιτυχημένη, καινοτόμα μεσαία τάξη. Αλλά οι γενικές συνθήκες έχουν επιδεινωθεί δραματικά τα τελευταία χρόνια. Οι δημόσιες υποδομές μας βρίσκονται σε ντροπιαστική κατάσταση για μια κορυφαία βιομηχανική χώρα. Σχεδόν κανένα τρένο δεν εκτελεί δρομολόγια στην ώρα του, οι ασθενείς με δημόσια ασφάλιση υγείας περιμένουν μήνες για ένα ραντεβού με έναν ειδικό, λείπουν χιλιάδες δάσκαλοι, όπως και θέσεις για παιδικούς σταθμούς και διαμερίσματα. Το γερμανικό σχολικό σύστημα, με 16 διαφορετικά προγράμματα σπουδών, υπερβολικά μεγάλες τάξεις και πρώιμη επιλογή, στερεί από τα παιδιά των λιγότερο εύπορων οικογενειών ευκαιρίες μόρφωσης και ζωής.
Δεδομένου ότι οι κυρώσεις στη Ρωσία και η υποτιθέμενη πολιτική για το κλίμα έχουν κάνει την ενέργεια ξαφνικά ακριβότερη, η χώρα μας απειλείται με την απώλεια σημαντικών βιομηχανιών και εκατοντάδων χιλιάδων καλά αμειβόμενων θέσεων εργασίας. Πολλές εταιρείες εξετάζουν το ενδεχόμενο να μεταφέρουν την παραγωγή τους στο εξωτερικό. Άλλων η ύπαρξη απειλείται. Η πολιτική, που επηρεάζεται και εξαγοράζεται από τις εταιρείες, και η αποτυχία των αντιμονοπωλιακών αρχών έχουν δημιουργήσει μια οικονομία της αγοράς στην οποία πολλές ρυθμίσεις δεν λειτουργούν πλέον.
Κυρίαρχες μεγάλες εταιρείες, επιθετικοί χρηματοπιστωτικοί όμιλοι όπως η Blackrock, και επεμβατικά ψηφιακά μονοπώλια όπως η Amazon, η Alphabet, το Facebook, η Microsoft και η Apple έχουν αναδυθεί, επιβάλλοντας διόδια σε όλους τους άλλους συμμετέχοντες στην αγορά, υπονομεύοντας τον ανταγωνισμό και καταστρέφοντας τη δημοκρατία. Αγωνιζόμαστε για μια καινοτόμο οικονομία με δίκαιο ανταγωνισμό, καλά αμειβόμενες ασφαλείς θέσεις εργασίας, υψηλό μερίδιο των εργαζομένων στη δημιουργία βιομηχανικής αξίας, ένα δίκαιο φορολογικό σύστημα και μια ισχυρή μεσαία τάξη. Για να το επιτύχουμε αυτό, θέλουμε να περιορίσουμε την ισχύ της αγοράς και να αποδυναμώσουμε τις κυρίαρχες επιχειρήσεις.
Για να αποτραπεί η οικονομική παρακμή της χώρας μας, απαιτούνται μαζικές επενδύσεις στο εκπαιδευτικό μας σύστημα, στις δημόσιες υποδομές μας και σε ικανές και αποτελεσματικές διοικήσεις. Ως χώρα που είναι ισχυρή στις εξαγωγές και φτωχή σε πρώτες ύλες, η Γερμανία χρειάζεται μια εξωτερική οικονομική πολιτική που θα εστιάζει σε σταθερές εμπορικές σχέσεις με όσο το δυνατόν περισσότερους εταίρους –αντί για νέους αποκλεισμούς και κλιμακούμενες κυρώσεις– και θα διασφαλίζει τον εφοδιασμό μας με πρώτες ύλες και φθηνή ενέργεια.
Η αλλαγή του παγκόσμιου κλίματος και η καταστροφή των φυσικών μας μέσων διαβίωσης αποτελούν σοβαρές προκλήσεις. Ωστόσο, τα απερίσκεπτα μέτρα δεν βοηθούν το κλίμα, αλλά θέτουν σε κίνδυνο την οικονομική μας υπόσταση, κάνουν τη ζωή των ανθρώπων πιο ακριβή και υπονομεύουν την αποδοχή της κοινής γνώμης για λογικά μέτρα προστασίας του κλίματος. Η σημαντικότερη συμβολή που μπορεί να έχει μια χώρα όπως η Γερμανία στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και της υποβάθμισης του περιβάλλοντος είναι η ανάπτυξη καινοτόμων βασικών τεχνολογιών για μια κλιματικά ουδέτερη και φιλική προς τη φύση οικονομία του μέλλοντος.
«Η συγκέντρωση του πλούτου στη Γερμανία σήμερα είναι τόσο υψηλή όσο και πριν από την έναρξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ενώ οι εταιρείες πληρώνουν μερίσματα ρεκόρ ακόμη και σε περιόδους κρίσης, οι ουρές στις τράπεζες τροφίμων γίνονται όλο και μεγαλύτερες»
Κοινωνική δικαιοσύνη
Η ανισότητα αυξάνεται στη χώρα μας εδώ και χρόνια. Εκατομμύρια άνθρωποι εργάζονται σκληρά για να εξασφαλίσουν μια καλή ζωή για τους ίδιους και τις οικογένειές τους. Είναι αυτοί που κρατούν την κοινωνία μας σε λειτουργία και πληρώνουν ένα μεγάλο μέρος των φόρων. Αντί όμως να λαμβάνουν ως αντάλλαγμα τον οφειλόμενο σεβασμό και κοινωνική ασφάλεια, η ζωή τους έχει γίνει πιο ανασφαλής και δύσκολη τις τελευταίες δεκαετίες. Πολλοί μόλις και μετά βίας τα βγάζουν πέρα με το μηνιαίο εισόδημά τους, παρά το γεγονός ότι έχουν πλήρη απασχόληση.
Η συγκέντρωση του πλούτου στη Γερμανία σήμερα είναι τόσο υψηλή όσο και πριν από την έναρξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ενώ οι εταιρείες πληρώνουν μερίσματα ρεκόρ ακόμη και σε περιόδους κρίσης, οι ουρές στις τράπεζες τροφίμων γίνονται όλο και μεγαλύτερες. Ακόμη και όσοι έχουν εργαστεί για χρόνια και έχουν πληρώσει στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης αντιμετωπίζονται σαν ικέτες μετά από μόλις ένα χρόνο ανεργίας.
Επειδή δεν υπάρχουν βρεφονηπιακοί σταθμοί και η κοινωνία μας κάθε άλλο παρά φιλική προς την οικογένεια είναι, οι μονογονεϊκές οικογένειες και τα παιδιά τους είναι ιδιαίτερα πιθανό να ζουν σε συνθήκες φτώχειας. Εκατομμύρια ηλικιωμένοι δεν μπορούν να απολαύσουν τη συνταξιοδότησή τους μετά από έναν μακρύ εργασιακό βίο, επειδή οι συντάξεις τους είναι εξευτελιστικά χαμηλές. Διαμερίσματα, νοσοκομεία, μονάδες περίθαλψης, ιατρεία και πολλοί άλλοι σημαντικοί κοινωνικοί θεσμοί ξεπουλήθηκαν και ξεπουλιούνται σε κυνηγούς του κέρδους. Έκτοτε, το κόστος αυξάνεται, ενώ η ποιότητα των υπηρεσιών για την πλειοψηφία των ανθρώπων μειώνεται.
Θέλουμε να σταματήσουμε τη διάλυση της κοινωνικής συνοχής και να επαναπροσανατολίσουμε την πολιτική προς το κοινό καλό. Οι προϋποθέσεις γι’ αυτό είναι μισθοί που εξαρτώνται από την απόδοση, ασφαλείς θέσεις εργασίας και καλές συνθήκες εργασίας. Για να αποφευχθεί η μισθολογική ύφεση, θα πρέπει να ενισχυθεί εκ νέου η κάλυψη των συλλογικών διαπραγματεύσεων και να διευκολυνθεί η γενική εφαρμογή των συλλογικών συμβάσεων.
Ταυτόχρονα, η χώρα μας χρειάζεται ένα αξιόπιστο κράτος πρόνοιας που να μειώνει τους φόβους για το μέλλον και να προστατεύει από ένα κοινωνικό κραχ σε περίπτωση ασθένειας, ανεργίας και γήρατος. Η ιδιωτικοποίηση και η εμπορευματοποίηση υπηρεσιών στους τομείς της υγείας, της περίθαλψης ή της στέγασης, πρέπει να σταματήσει: οι μη κερδοσκοπικοί πάροχοι πρέπει να έχουν προτεραιότητα σε αυτούς τους τομείς. Χρειάζεται επίσης ένα δίκαιο φορολογικό σύστημα που θα ανακουφίζει τους χαμηλόμισθους και θα εμποδίζει τις μεγάλες επιχειρήσεις και τους πολύ πλούσιους ιδιώτες να αποφεύγουν το μερίδιο που τους αναλογεί στη χρηματοδότηση της κοινότητας.
«Στόχος μας είναι μια ανεξάρτητη Ευρώπη κυρίαρχων δημοκρατιών σε έναν πολυπολικό κόσμο, και όχι μια νέα αντιπαράθεση μεταξύ μπλοκ, στην οποία η Ευρώπη θα ισοπεδώνεται μεταξύ των ΗΠΑ και του νέου μπλοκ ισχύος γύρω από την Κίνα και τη Ρωσία»
Ειρήνη
Η εξωτερική μας πολιτική βρίσκεται στην παράδοση του ομοσπονδιακού καγκελάριου Βίλι Μπραντ και του σοβιετικού προέδρου Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, οι οποίοι αντιτάχθηκαν στη λογική του Ψυχρού Πολέμου με μια πολιτική αποκλιμάκωσης, συμφιλίωσης συμφερόντων και διεθνούς συνεργασίας. Απορρίπτουμε ριζικά την επίλυση των συγκρούσεων με στρατιωτικά μέσα. Είμαστε αντίθετοι στο γεγονός ότι όλο και περισσότεροι πόροι ρέουν σε όπλα και πολεμικό εξοπλισμό αντί για την εκπαίδευση των παιδιών μας, την έρευνα για τεχνολογίες φιλικές προς το περιβάλλον ή τις εγκαταστάσεις υγείας και περίθαλψης.
Οι πυρηνικοί εξοπλισμοί και οι κλιμακούμενες συγκρούσεις μεταξύ πυρηνικών δυνάμεων θέτουν σε κίνδυνο την επιβίωση της ανθρωπότητας και πρέπει να σταματήσουν. Επιδιώκουμε μια νέα εποχή αποκλιμάκωσης και νέες συνθήκες για τον αφοπλισμό και την κοινή ασφάλεια. Απορρίπτουμε την αποστολή Γερμανών στρατιωτών σε διεθνείς πολέμους, καθώς και τη στάθμευσή τους στα ρωσικά σύνορα ή στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας.
Μια στρατιωτική συμμαχία, το ΝΑΤΟ, της οποίας η ηγετική δύναμη, οι ΗΠΑ, έχει εισβάλει σε πέντε χώρες τα τελευταία χρόνια κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου και έχει σκοτώσει πάνω από 1 εκατομμύριο ανθρώπους σε αυτούς τους πολέμους, προκαλεί αισθήματα απειλής και αμυντικές αντιδράσεις, και συμβάλλει έτσι στην παγκόσμια αστάθεια. Αντί για ένα όργανο ισχύος για γεωπολιτικούς στόχους, χρειαζόμαστε μια αμυντική συμμαχία που θα σέβεται τις αρχές του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, θα επιδιώκει τον αφοπλισμό αντί να δεσμεύεται για επανεξοπλισμό, και στην οποία τα μέλη θα συναντώνται ως ίσα προς ίσα.
Η Ευρώπη χρειάζεται μια σταθερή αρχιτεκτονική ασφάλειας, η οποία μακροπρόθεσμα θα πρέπει να περιλαμβάνει και τη Ρωσία. Η χώρα μας αξίζει μια πολιτική με αυτοπεποίθηση που θέτει την ευημερία των πολιτών της στο επίκεντρο και καθοδηγείται από τη συνειδητοποίηση ότι τα συμφέροντα των ΗΠΑ είναι πολύ διαφορετικά από τα δικά μας. Στόχος μας είναι μια ανεξάρτητη Ευρώπη κυρίαρχων δημοκρατιών σε έναν πολυπολικό κόσμο, και όχι μια νέα αντιπαράθεση μπλοκ, στην οποία η Ευρώπη θα ισοπεδώνεται μεταξύ των ΗΠΑ και του ολοένα και πιο γεμάτου αυτοπεποίθηση νέου μπλοκ ισχύος γύρω από την Κίνα και τη Ρωσία.
Ελευθερία
Θέλουμε να αναβιώσουμε τη δημοκρατική λήψη αποφάσεων, να διευρύνουμε τη δημοκρατική συναπόφαση και να προστατεύσουμε την προσωπική ελευθερία. Απορρίπτουμε τις ακροδεξιές, ρατσιστικές και βίαιες ιδεολογίες κάθε είδους. Η κουλτούρα της ακύρωσης, η πίεση για συμμόρφωση και ο αυξανόμενος περιορισμός του φάσματος των απόψεων είναι ασύμβατα με τις αρχές μιας ελεύθερης κοινωνίας. Το ίδιο ισχύει και για τον νέο πολιτικό αυταρχισμό, που αναλαμβάνει να εκπαιδεύσει τους ανθρώπους και να ρυθμίσει τον τρόπο ζωής ή τη γλώσσα τους. Καταδικάζουμε τις απόπειρες ολοκληρωτικής παρακολούθησης και χειραγώγησης των ανθρώπων από εταιρείες, μυστικές υπηρεσίες και κυβερνήσεις.
Η μετανάστευση και η συνύπαρξη διαφορετικών πολιτισμών μπορεί να αποτελέσει εμπλουτισμό για την κοινωνία μας. Αυτό όμως ισχύει μόνο εφόσον η εισροή παραμένει περιορισμένη σε μια κλίμακα που δεν επιβαρύνει τη χώρα μας και τις υποδομές της, και εφόσον η ενσωμάτωση προωθείται ενεργά και με επιτυχία.
Το γνωρίζουμε: Το τίμημα για τον αυξημένο ανταγωνισμό για προσιτή στέγαση, για θέσεις εργασίας με χαμηλούς μισθούς και για αποτυχημένη ένταξη δεν το πληρώνουν πρωτίστως όσοι βρίσκονται στην ηλιόλουστη πλευρά της ζωής. Όσοι διώκονται πολιτικά στην πατρίδα τους δικαιούνται άσυλο. Αλλά η μετανάστευση δεν είναι η λύση στο πρόβλημα της φτώχειας στον κόσμο μας. Αντίθετα, χρειαζόμαστε δίκαιες παγκόσμιες οικονομικές σχέσεις και μια πολιτική που να επιδιώκει περισσότερες προοπτικές στις χώρες καταγωγής.
Επίλογος
Μια κοινωνία της οποίας οι πιο ισχυροί παράγοντες καθοδηγούνται μόνο από το κίνητρο να βγάλουν περισσότερα χρήματα οδηγεί σε αυξανόμενη ανισότητα, καταστροφή των φυσικών μας πόρων και πόλεμο. Εμείς αντιτάσσουμε σε αυτό τις ιδέες μας για το δημόσιο πνεύμα, την υπευθυνότητα και τη συντροφικότητα, στις οποίες θέλουμε να δώσουμε ξανά μια ευκαιρία αλλάζοντας την ισορροπία δυνάμεων. Στόχος μας είναι μια κοινωνία στην οποία το κοινό καλό υπερισχύει των ιδιοτελών συμφερόντων, και στην οποία δεν κερδίζουν οι απατεώνες και οι τζογαδόροι, αλλά όσοι καταβάλλουν προσπάθεια και κάνουν καλή, τίμια και σταθερή δουλειά.
* Για το πλήρες κείμενο του μανιφέστου στα ελληνικά, βλ. την ιστοσελίδα «Τι να κάνουμε» (www.tinakanoume.gr).
