Η υπουργός Εργασίας Ν. Κεραμέως παρουσίασε το νέο νομοσχέδιο για θέματα εργασίας. Στο πλαίσιο των επικοινωνιακών διαδικασιών προς τον λαό, που χρησιμοποιεί κατά κόρον η κυβέρνηση βαφτίζοντας το κρέας ψάρι, του έδωσε τον τίτλο «Δίκαιη Εργασία για Όλους: Απλοποίηση της Νομοθεσίας – Στήριξη στον Εργαζόμενο – Προστασία στην Πράξη». Βέβαια, όπως θα διαπιστώσουμε στη συνέχεια, ο τίτλος αυτός είναι ο ορισμός της πρακτικής της παραπλάνησης.
Το περιεχόμενο του νέου εργασιακού νομοσχεδίου:
1 Θεσμοθέτηση της 13ωρης εργασίας σε ένα μόνο εργοδότη. «Εξορθολογίζουν» το «έργο» του νόμου Γεωργιάδη για 13 ώρες εργασίας ημερησίως και από 2 εργοδότες το πηγαίνουν στον έναν. Υλοποιούν δηλαδή πλήρως τη σχετική απαίτηση του ΣΕΒ. Έτσι στο κατ’ ευφημισμόν «8ωρο» προστίθεται άλλη μία ώρα, η 9η, ως «υπερεργασία», και μετά μπαίνουν άλλες 4 ώρες ως υπερωρίες ώστε να φτάσουμε στις 13 ώρες ημερήσιας εργασίας. Μετά από αυτή την εξόντωση του εργαζόμενου η «καλή» κυβέρνηση θεσμοθετεί ότι για την «προστασία» του εργαζόμενου θα υπάρχει 11ωρη «ανάπαυση»…
2 Διευθέτηση από τον εργοδότη του χρόνου εργασίας του εργαζόμενου σε εβδομαδιαία πλέον βάση, ανάλογα με τις ανάγκες και τους σχεδιασμούς του εργοδότη. Είμαστε στην εποχή του εργαζόμενου «λάστιχο» που έχει την «ευελιξία» να προσαρμόζει τη ζωή του ανάλογα με τις ανάγκες του εργοδότη. Παράλληλα προωθείται η 4ήμερη εργασία, αλλά με τελείως διαφορετικό τρόπο από την υπόλοιπη Ευρώπη (μάλλον εμείς δεν είμαστε Ευρώπη)! Στην υπόλοιπη Ευρώπη 4ήμερη εργασία σημαίνει μείωση και των ωρών εργασίας χωρίς μείωση αποδοχών. Στην Ελλάδα η κυβέρνηση προχωρά στην 4ήμερη εργασία χωρίς μείωση των συνολικών ωρών εργασίας. Συνεπώς το μοντέλο είναι για 4ήμερη βδομάδα με 40 ώρες, και μετά από αυτές ακολουθούν οι υπερεργασίες και υπερωρίες.
3 Επιτρέπονται πλέον οι υπερωρίες και στην εκ περιτροπής εργασία. Δηλαδή, αντί ο εργοδότης να προσλάβει επιπλέον προσωπικό ή να μετατρέπει τη σύμβαση εκ περιτροπής απασχόλησης σε πλήρους απασχόλησης, θα πληρώνει (όταν πληρώνει, όπως είδαμε) μια μικρή προσαύξηση λόγω υπερωρίας για να κάνει τη δουλειά του. Μέχρι σήμερα απαγορευόταν η σχετική δυνατότητα ακριβώς για να αποτραπούν οι αθρόες προσλήψεις μέσω των «ευέλικτων» μορφών απασχόλησης που επηρεάζουν τους μισθούς προς τα κάτω και δίνουν ψευδή εικόνα την ανεργία. Ουσιαστικά με αυτή τη διαδικασία πάει να νομιμοποιηθεί –είναι το πρώτο βήμα– το γνωστό γενικευμένο πλέον φαινόμενο με τη μερική απασχόληση, όπου οι εργοδότες εκβιάζοντας απαιτούν σύμβαση μερικής απασχόλησης για να είναι χαμηλότερες οι αμοιβές, αλλά στην εφαρμογή απαιτούν κανονική εργασία 8ώρου και υπερωρίες, χωρίς τις περισσότερες φορές να ανταποκρίνονται στις υποχρεώσεις τους όσον αφορά τις σχετικές αμοιβές.
4 Σπαστή άδεια όταν θα σου το επιτρέπει ο εργοδότης. Με το νέο νομοσχέδιο ο εργαζόμενος μπορεί να «ζητήσει»(!) επιμερισμό της άδειάς του σε περισσότερα χρονικά διαστήματα, εφόσον το επιθυμεί. Η άδεια εγκρίνεται από τον εργοδότη. Όπως γίνεται κατανοητό το θέμα πλέον της άδειας είναι στην απόλυτη διακριτική ευχέρεια του εργοδότη. Αντί για μία ή δύο ολοκληρωμένες περιόδους διακοπών, ο εργαζόμενος θα είναι στην εξουσία του εργοδότη πότε και εάν θα πάρει άδεια και για πόσο χρονικό διάστημα, ώστε να εξυπηρετούνται κατά προτεραιότητα οι ανάγκες και οι σχεδιασμοί της επιχείρησης και όχι του εργαζόμενου και της οικογένειάς του.
5 Στο όνομα της απλοποίησης των διαδικασιών θεσμοθετείται η «αυτοματοποιημένη» πρόσληψη ακόμα και με ένα μήνυμα SMS στο κινητό. Αυτό αποτελεί ευκαιρία τόσο για τους εργοδότες που παρέχουν την εργασία χωρίς όμως να φαίνονται ως εργοδότες, όσο και για τους υπεργολάβους «ενοικίασης προσωπικού». Οι εργαζόμενοι με αυτή τη διαδικασία θα πρέπει είναι συνεχώς σε εγρήγορση, έτοιμοι ανά πάσα στιγμή και ώρα να ανταποκριθούν στο κάλεσμα για εργασία πιθανά μερικών ωρών ή ημερών, ανάλογα με τις ανάγκες κάθε επιχείρησης. Μαζί με την αυτοματοποιημένη πρόσληψη θεσμοθετείται και η αυτοματοποιημένη απόλυση. Μη προσέλευση στην εργασία για μία ημέρα σημαίνει μονομερή «καταγγελία» στην πράξη της σύμβασης εργασίας από τον εργαζόμενο. Ξεχνάμε πλέον το αναγκαίο δεκαήμερο που προέβλεπε ο νόμος για να ισχύσει στην πράξη η σχετική καταγγελία από τον εργαζόμενο. Έλειψες μια μέρα από τη δουλειά σημαίνει, με το νέο θεσμικό πλαίσιο, ότι παραιτήθηκες!
6 Όσον αφορά τους ελέγχους που γίνονται για την τήρηση του θεσμικού πλαισίου, όπως ισχυρίζεται η κυβέρνηση, πρόκειται για γελοιότητες αφού: α) Από τα στοιχεία που αναφέρονται στη διπλανή στήλη προκύπτει η παραβίαση των κανόνων ως κανονικότητα για τους εργοδότες, β) Οι αλλαγές που έχουν γίνει ειδικά στην περίοδο της παρούσας κυβέρνησης στο χώρο της Επιθεώρησης Εργασίας και ταυτόχρονα η σχεδιασμένη, συστηματική υποστελέχωσή της, δεν της επιτρέπουν να επιτελέσει την αποστολή της. Γι’ αυτό υπάρχει η καταγεγραμμένη παραβατικότητα, γ) Η χρήση της ψηφιακής κάρτας εργασίας για τον έλεγχο της κατάστασης είναι ένα μεγάλο ψέμα, καθώς δεν είναι γενικευμένη η χρήση της και κυρίως, όπως έχει καταγραφεί, η «παράκαμψη» της εφαρμογής της είναι πανεύκολη σε ένα διάτρητο θεσμικό πλαίσιο.
Η κατάργηση των εργασιακών δικαιωμάτων από την κυβέρνηση Μητσοτάκη-Ν.Δ.
Η παρούσα κυβέρνηση υπό τον Κυριάκο Μητσοτάκη, όπως σε όλους τους τομείς, αλλά με πολύ πιο συστηματικό και αυστηρό τρόπο στα εργασιακά, έχει εφαρμόσει την πλέον ακραία νεοφιλελεύθερη πολιτική. Είναι τόση η μανιώδης εφαρμογή αυτής της πολιτικής που παίρνει επαίνους ακόμα και από τον νέο καγκελάριο της Γερμανίας Φρίντριχ Μερτς ο οποίος πρόσφατα (13/5/2025) έδωσε εύσημα στην κυβέρνηση Μητσοτάκη για την κατάργηση βασικών εργασιακών δικαιωμάτων και διαχρονικών αξιών στο χώρο της εργασίας. Σύστησε μάλιστα σε όσους είναι αντίθετοι στην κατάργηση των εργασιακών δικαιωμάτων στη Γερμανία «να ρίξουν μια ματιά προς την Ελλάδα… Μπορούμε (η Γερμανία) πραγματικά να διδαχθούμε από την Ελλάδα».
Οι βασικές αλλαγές στα εργασιακά που έγιναν από την κυβέρνηση περιλαμβάνονται στους ανάλογους νόμους που εισηγήθηκαν οι υπουργοί Εργασίας Κ. Χατζηδάκης το 2021 και Αδ. Γεωργιάδης το 2023.
Το έργο Χατζηδάκη ως υπουργού Εργασίας είχε ως βασικό στοιχείο την κατάργηση του οκταώρου με τη «διευθέτηση» του εργάσιμου χρόνου. Αυτό συνοδεύτηκε με επιμέρους έργα, όπως: α) προχώρησε στην ουσιαστική διάλυση της Επιθεώρησης Εργασίας που, όπως λειτουργούσε μέχρι τότε και παρά τα προβλήματα που υπήρχαν, έκανε αποτελεσματικούς ελέγχους, β) μετέτρεψε τον πρώην ΟΑΕΔ, από οργανισμό που προσέφερε κάποια προστασία στους ανέργους ‒όση είχε μείνει στο τέλος‒, σε γραφείο ευρέσεως εργασίας (ΔΥΠΑ) για την εξυπηρέτηση του ιδιωτικού τομέα με φθηνό εργατικό δυναμικό, γ) αύξησε το ανώτατο όριο των υπερωριών ανά εργαζόμενο, δ) διευκόλυνε ακόμα περισσότερο τις απολύσεις, ε) περιόρισε δραστικά τις δυνατότητες απεργιακών κινητοποιήσεων σε σωματειακό επίπεδο, που ήταν και το ζητούμενο από την εργοδοσία, στ) καθιέρωσε την ουσιαστικά ανεξέλεγκτη τηλεργασία και ζ) προχώρησε σε διεύρυνση των κλάδων στους οποίους επιτρέπεται η λειτουργία-εργασία και τις Κυριακές.
Το έργο Χατζηδάκη στο ξήλωμα των εργασιακών σχέσεων το συνέχισε ο Άδωνις Γεωργιάδης. Η βασική αλλαγή που έκανε στη σύντομη θητεία του στο υπουργείο «Εργασίας» ήταν η νομοθετική κατάργηση του πενθήμερου και η θεσμοθέτηση της απασχόλησης μέχρι και 13 ώρες τη μέρα σε πολλαπλούς εργοδότες. Παράλληλα υιοθετήθηκε, σύμφωνα με την οδηγία 2019/1152 της Ε.Ε., η σύμβαση μηδενικών ωρών, η οποία είναι ένας τύπος σύμβασης εργασίας όπου ο εργοδότης δεν υποχρεούται να προσφέρει στον εργαζόμενο συγκεκριμένο αριθμό ωρών εργασίας. Ο εργαζόμενος πληρώνεται με την ώρα και δεν υπάρχει εγγύηση για σταθερό αριθμό ωρών ή βάρδιες εργασίας. Αυτό σημαίνει ότι ο εργοδότης μπορεί να ζητήσει από τον εργαζόμενο να εργαστεί όποτε υπάρχει ανάγκη, χωρίς να έχει υποχρέωση να του προσφέρει εργασία σε τακτική βάση. Δηλαδή πλήρης ευελιξία και δικαιώματα επιλογών στον εργοδότη, και πλήρης αβεβαιότητα χωρίς δικαιώματα για τον εργαζόμενο.
Στοιχεία-κόλαφος για τα εργασιακά
Σε πρόσφατη έρευνα του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ (ΙΝΕ-ΓΣΕΕ) καταγράφονται στοιχεία-κόλαφος για την κυβέρνηση όσον αφορά τις συνέπειες των πολιτικών της. Η αυθαιρεσία του εκάστοτε εργοδότη έχει ξεπεράσει κάθε όριο και αποτελεί τον κανόνα, ενώ ταυτόχρονα η κυβέρνηση έχει φροντίσει να ευνουχίσει την πρώην Επιθεώρηση Εργασίας. Αφήνομε εκτός συζήτησης το ζήτημα των αμοιβών οι οποίες είναι συνεχώς μειούμενες σε πραγματικούς όρους. Από την έρευνα προκύπτουν τα ακόλουθα, :
- Το 52% των ερωτηθέντων δήλωσε πως εργάζεται επιπλέον ώρες από αυτές που ορίζει η σύμβαση εργασίας του. Από αυτούς, το 15% εργάζεται έως 2 ώρες επιπλέον, το 14% από 3 έως 5 ώρες, το 8% από 6 έως 8 ώρες, το 5% από 8 έως 10 ώρες και το 9% πάνω από 10 ώρες.
- Το 41% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι ξεπερνά τις 10 ώρες εργασίας ημερησίως, εκ των οποίων πάνω από δύο φορές τον μήνα τις ξεπερνά το 30% και το 11% τις ξεπερνά μία φορά.
- Το 56% δήλωσε ότι εργάζεται Σαββατοκύριακα, είτε πάνω από δύο Σαββατοκύριακα τον μήνα (41%) είτε μία φορά τον μήνα (15%).
- Το 25% δήλωσε ότι συχνά ή πολύ συχνά αναγκάζεται να εργαστεί στον ελεύθερο χρόνο.
- Το 65% δήλωσε ότι δεν εφαρμόζεται η νομοθεσία για τις αμοιβές υπερεργασίας. Το 49% δήλωσε ότι δεν αμείβεται καθόλου και το 16% δήλωσε ότι αμείβεται μερικώς.
Λαμβάνοντας υπόψη τα χαμηλά εισοδήματα από εργασία, όπως καταγράφονται στις στατιστικές, τα συνεχώς διογκούμενα κέρδη του επιχειρηματικού τομέα και τα παραπάνω ενδεικτικά στοιχεία για την κατάσταση των εργασιακών σχέσεων, κατανοούμε ότι η κυβέρνηση διαμόρφωσε ένα απόλυτα ευνοϊκό περιβάλλον για τις επιχειρήσεις με σκοπό την αύξηση της κερδοφορίας τους. Και ταυτόχρονα προκάλεσε συνθήκες υποβάθμισης της οικονομικής δυνατότητας των εργαζόμενων, με ταυτόχρονη απόλυτη εξάρτησή τους από τον εκάστοτε εργοδότη όσον αφορά τις εργασιακές σχέσεις.
