Τι αποκαλύπτει η δήλωση Σαμαρά ότι «το ελληνικό φυσικό αέριο είναι ευρωπαϊκό φυσικό αέριο». Του Γιώργου Τσίπρα
Στη φράση που διατύπωσε ο Έλληνας πρωθυπουργός ότι «το ελληνικό φυσικό αέριο είναι ευρωπαϊκό φυσικό αέριο», συμπυκνώνεται η νέα «στρατηγική» Σαμαρά σχετικά με το γεωενεργειακό ανταγωνισμό στην περιοχή. Τα εισαγωγικά στη «στρατηγική» αφορούν ακριβώς το γεγονός ότι αυτή είναι εξαιρετικά νέα, αποτέλεσμα και βιαστική αντίδραση στην αναδίπλωση και ήττα που φαίνεται να έφαγε η μέχρι πρότινος «στρατηγική» της πρόθεσης μονομερούς ανακήρυξης ΑΟΖ. Το κοινό στοιχείο στις δύο «στρατηγικές», πριν και τώρα, είναι ακριβώς η έλλειψη, ουσιαστικά, στρατηγικής και η επικράτηση ενός καιροσκοπικού ερασιτεχνισμού που δεν έχει στοιχειωδώς υπολογίσει τα πιθανά σενάρια και επόμενα βήματα. Είναι για αυτό, άλλωστε, που τρώει παιδαριώδεις ήττες, και θα συνεχίσει να τρώει στο μέλλον.
Το δεύτερο στοιχείο αυτής της «στρατηγικής», όπως και της προηγούμενης διαχείρισης Γ. Παπανδρέου αλλά με διαφοροποιημένους αφέντες, είναι ο απίστευτος ραγιαδισμός στη χάραξη πολιτικής. Η φράση «το ελληνικό φυσικό αέριο είναι ευρωπαϊκό φυσικό αέριο» που θεωρητικά έχει πολλαπλές ερμηνείες, διατυπώνεται με τόση άνεση, γιατί ο μέσος Έλληνας το ερμηνεύει με τον τρόπο που μοιάζει αυτονόητος: H Ευρωπαϊκή Ένωση οφείλει να αντιμετωπίσει τις κατά χώρα-μέλος Αποκλειστικές Οικονομικές Ζώνες ως ενιαία ευρωπαϊκή ΑΟΖ και να διασφαλίσει την οριοθέτησή της, έναντι π.χ. της Τουρκίας και το πολύ θα έχει προνομιακή απολαβή ως καταναλωτής των υποθαλάσσιων κοιτασμάτων. Η φράση παραπέμπει στο «τα ελληνικά σύνορα είναι ευρωπαϊκά σύνορα», που αφορούσε το αίτημα συνδρομής για την αντιμετώπιση των μεταναστευτικών ροών, και τη FRONTEX.
Κι όμως! Το νόημα της φράσης για την κυβέρνηση και τους πραγματικούς αποδέκτες (που δεν είναι ο ελληνικός λαός) είναι το «ελάτε να τα μοιραστούμε» ή «τα δικά μας δικά σας». Οι αμοιβαίες φιλοφρονήσεις και υποσχέσεις Ολάντ για στήριξη στην ελληνική ΑΟΖ μονάχα έτσι μπορούν ερμηνευτούν. Η «στρατηγική» Σαμαρά πίσω από τη φράση δεν είναι τίποτα άλλο από την αναζήτηση γεωπολιτικής ομπρέλας από την Ε.Ε. για την εκμετάλλευση υδρογονανθράκων, αλλά ομπρέλας άνευ όρων: Κάλεσμα για συνεκμετάλλευση των κοιτασμάτων σαν να ήταν και δικά τους, ενώ ταυτόχρονα το διαφαινόμενο ξεπούλημα στα «εύκολα» (π.χ. Ιόνιο) δεν θα διασφαλίζει σε τίποτα τα «δύσκολα» από πλευρά κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας. Η αναζήτηση έξωθεν πολιτικής στήριξης, το διατεταγμένο ξεπούλημα υποθαλάσσιου πλούτου, όπως και του υπόλοιπου πλούτου εντός Μνημονίου καθώς και η χάραξη εξωτερικής πολιτικής με το διαρκές ερασιτεχνικό και κοντόθωρο βλέποντας και κάνοντας, είναι τα προφανή κίνητρα πίσω από τη νέα «στρατηγική».
Τρία πράγματα πρέπει να είναι καθαρά προσεγγίζοντας τη νέα αυτή στροφή.
Πρώτον, το παρελθόν βεβαιώνει πως σε καμιά περίπτωση η ιδιότητα της χώρας-μέλους της ίδιας οικογένειας δεν αποδείχτηκε ισχυρότερη από τα ιδιαίτερα συμφέροντα των ισχυρών δυνάμεων της Ευρώπης – είτε ξεχωριστά παρμένων είτε ως ευρωπαϊκού ιμπεριαλισμού. Η στάση που κράτησαν Ε.Ε. ή Γερμανία, Γαλλία κ.λπ. στις περιπτώσεις του Κυπριακού, των ελληνοτουρκικών διαφορών, των διαφορών με την πΓΔΜ είναι πρόδηλα. Η οριοθέτηση των ελληνικών θαλασσίων ζωνών, έναντι της Τουρκίας, δεν θα καθοριστεί κατά το αφελές ότι αποτελούν… ευρωπαϊκές θαλάσσιες ζώνες, ακόμη κι αν στο μέλλον η Ε.Ε. συγκεκριμενοποιήσει την ενεργειακή της πολιτική σε επίπεδο ΑΟΖ, όπως ζήτησε ο Σαμαράς στην ομιλία του στο Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα.
Αντιθέτως, δεύτερο, όχι μόνο η συνεκμετάλλευση (οικονομικό ξεπούλημα) στα «εύκολα» κατά προτεραιότητα με εταιρίες ευρωπαϊκών συμφερόντων φαίνεται να δρομολογείται έναντι μηδενικού ή ελάχιστου ανταλλάγματος στο γεωπολιτικό πεδίο, αλλά αυτή δεν αποκλείει, κάθε άλλο, την ταυτόχρονη συνεκμετάλλευση μελλοντικά με την Τουρκία, ανατολικότερα, με την αποδοχή νέων μορφών επιδιαιτησίας από τις ΗΠΑ, και/ή βιαστικές «ρυθμίσεις» ανοιχτών ζητημάτων που σχετίζονται με κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας (γεωπολιτικό ξεπούλημα).
Τρίτον, το περιβάλλον που διαμορφώνεται είναι αντικειμενικά σύνθετο, γεμάτο ευκαιρίες και κυρίως κινδύνους, περιβάλλον δύσκολο. Το περιστατικό της ακύρωσης της συμφωνίας για τις ΑΟΖ με την Κύπρο από την Αίγυπτο, που προτείνει η Κάτω Βουλή της αραβικής χώρας, ήρθε να προστεθεί στις πρόσφατες τουρκικές προκλήσεις. Μια όξυνση των γεωπολιτικών ανταγωνισμών ανάμεσα στους ισχυρούς με εμπλοκή της Ελλάδας σε αυτούς ή και των ελληνοτουρκικών σχέσεων, ανήκει στα πιθανά ενδεχόμενα. Αυτός είναι ένας ακόμη λόγος που επιβάλλει μια ανεξάρτητη, πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική και πολιτική αξιοποίησης του ορυκτού πλούτου και των ενεργειακών οδών, απαλλαγμένη από μνημόνια και τρόικες, πολύ μακριά από το σημερινό ραγιαδισμό που κυριαρχεί.
Η επικρατούσα επιδίωξη της ταυτόχρονης ικανοποίησης Eυρωπαίων και Αμερικανών, με διαφορετικές ποσοστώσεις κατά κυβέρνηση, χωρίς στο ελάχιστο να αποτελούν γνώμονα τα συμφέροντα του λαού, οδηγεί μακροπρόθεσμα σε μεγαλύτερες περιπλοκές και αδιέξοδα και όχι σε μεγαλύτερη εύνοια. Το παράδειγμα της συμφωνίας της ρωσικής Gazprom με το Ισραήλ, μια χώρα πολύ πιο κοντά στις ΗΠΑ, οι οποίες έχουν καθαρά αντιρωσική κατεύθυνση στη γεωενεργειακή πολιτική στη Ευρασία (αλλά όχι στην Αρκτική!), καταδεικνύει το ραγιαδισμό που επικρατεί εδώ και αντίθετα τις δυνατότητες που θα υπήρχαν με μια ανεξάρτητη πολιτική.
