Του Μύρωνα Ξυδάκη*
Ο Πρωταγόρας, στον ομώνυμο πλατωνικό διάλογο, ισχυρίζεται ότι οι άνθρωποι μπόρεσαν να συγκροτήσουν κοινωνίες μόνο όταν ο Δίας τους έδωσε τα δώρα της «αιδούς» και της «δίκης». Το αίσθημα, λοιπόν, της ντροπής και η δικαιοσύνη συνιστούν, σύμφωνα με τον πρωταγόρειο μύθο, συνεκτικά στοιχεία μιας κοινότητας εβρισκόμενα μάλιστα στον πυρήνα της. Η παραβίασή τους παράγει μια αίσθηση δυσαρμονίας αποσυγκροτητική και διαλυτική. Η κοινωνική τάξη διασαλεύεται και η αποκατάστασή της περνά μόνο μέσα από την τιμωρία των αδικούντων.
Τα παραπάνω, διαχρονικά επαληθευμένα, βρίσκουν την επιβεβαίωσή τους και στο σήμερα. Τα τελευταία χρόνια ο λαός μας νιώθει ένα αίσθημα οργής και αγανάκτησης, επειδή ακριβώς βιώνει το καθεστώς των μνημονίων ως μια κατάφορη αδικία. Κορυφαία έκφραση αυτού αποτέλεσαν οι πλατείες και οι παρελάσεις το 2011, όπου το συναίσθημα μετουσιώθηκε σε πολιτική σκέψη με την έννοια της συνειδητοποίησης των αιτίων και της χρεοκοπίας του μεταπολιτευτικού πολιτικού συστήματος, της αναγνώρισης των ενόχων και βέβαια τη διατύπωση του αιτήματος για τιμωρία όσων μας οδήγησαν σε αυτήν την καταστροφή. Μπορεί, σήμερα, να μην έχουμε αντίστοιχης κλίμακας γεγονότα, δεν σημαίνει όμως ότι αυτό το αίσθημα οργής έχει εξαλειφτεί. Αντιθέτως, εξακολουθεί να σιγοβράζει (και μάλιστα πολλαπλασιαζόμενο) όταν η αδικία συνδυάζεται με το θράσος, όταν δηλαδή ο αδικών συμπεριφέρεται και αναίσχυντα.
Κάπως έτσι νιώθει ο καθένας μας όταν βλέπει διάφορους πρώην πρωθυπουργούς να εμφανίζονται τώρα σαν σωτήρες ή διάφορους άλλους αριβίστες, όπως ο κ. Κουβέλης και οι συν αυτώ, να επιζητούν την πολιτική τους επιβίωση μέσω μιας εκλογικής συνεργασίας με τον ΣΥΡΙΖΑ. Και κάπως έτσι έγινε και με την κ. Μαρία από το Τσαλικάκι, όταν στην πρόσφατη περιφερειακή συνδιάσκεψη του ΣΥΡΙΖΑ, στο Ηράκλειο, είδε στην πρώτη σειρά, προσκεκλημένη, τη Βαγγελιώ Σχοιναράκη, πρώην νομάρχη, πρώην βουλευτή του ΠΑΣΟΚ και πρώην σύμβουλο του Γ. Παπανδρέου. Η κ. Μαρία δίχως να μπορεί να συγκρατήσει την οργή της φώναξε: «Κλέφτες τα φάγανε, οι κλέφτες τα φάγανε και δω μέσα είναι. Έναν-έναν τους ξέρω».
Ο ΣΥΡΙΖΑ, αν θέλει να είναι ηγεμονικός, οφείλει άμεσα να συνδεθεί με αυτό το πηγαίο λαϊκό αίτημα. Να αντιληφθεί, δηλαδή, ότι η αποκατάσταση του κοινού περί δικαίου αισθήματος δεν περνά μόνο μέσα από την φορολόγηση του πλούτου. Αυτό σημαίνει αλλαγή της έως τώρα στάσης του, ειδικά αυτής που ακολουθείται το τελευταίο διάστημα. Οφείλει να το πει καθαρά: Καμία συνεργασία με το καταρρέων πολιτικό σύστημα σε όλες τις εκφράσεις του. Απόδοση δικαιοσύνης και τιμωρία όλων των ενόχων. Και να το δείξει ξεκινώντας από τώρα. Να συμβάλει στον εξοστρακισμό των ενόχων και όχι να λειτουργήσει σαν σανίδα σωτηρίας. Και, παράλληλα, προβάλλοντας ένα άλλο αξιακό πρότυπο, μια άλλη πολιτική ηθική, να προσπαθήσει να επανανοηματοδοτήσει τις έννοιες της «αιδούς» και της «δίκης», έτσι ώστε αυτές να λειτουργήσουν ως η συνεκτική ουσία ενός διαφορετικού, από τον μεταπολιτευτικό, τρόπου κοινωνικής ύπαρξης βασισμένου στη συλλογικότητα, την αλληλεγγύη και την αίσθηση του κοινού καλού.
* Ο Μύρωνας Ξυδάκης είναι εκπαιδευτικός, μέλος του ΣΥΡΙΖΑ Ηρακλείου
