Η περίπτωση της ΕΡΤ έδειξε ότι η εποχή απαιτεί μεγάλα οράματα κι όχι περισπασμό σε επιμέρους αιτήματα. Του Γιάννη Φερτάκη*
Η ξαφνική και ορμητική επανεμφάνιση του λαϊκού παράγοντα στο πολιτικό προσκήνιο, με αφορμή την υπόθεση της ΕΡΤ μας διδάσκει, νομίζω, δύο πράγματα:
Πρώτον, ότι η αντίσταση στο μνημονιακό καθεστώς, κυρίως μέσω της εναντίωσης στα κυβερνητικά μέτρα και της διαρκούς προβολής επιμέρους κλαδικών αιτημάτων, θεωρουμένων ως δράσεων ταξικής πάλης, είναι ατελέσφορη. Τα δικαιώματα των κοινωνικών ομάδων που πλήττονται από τη μνημονιακή πολιτική ασφαλώς και πρέπει να διεκδικούνται μαχητικά, όμως δεν δημιουργούν συνολική κινηματική δυναμική γιατί προκαλούν εκ φύσεως ανταγωνιστικά αντανακλαστικά σε άλλες κοινωνικές κατηγορίες. Στην περίπτωση της ΕΡΤ ο κόσμος αντέδρασε διότι αντελήφθη μια ακραία αυταρχική πράξη που απείλησε, στην ουσία, ένα από τα θεμέλια της Δημοκρατίας που είναι η πολύπλευρη ενημέρωση, η οποία εξ υποθέσεως διεξάγεται βασικά από τη δημόσια ραδιοτηλεόραση. Αυτό σημαίνει πως κινητήριοι μοχλοί ανάπτυξης ενός μαζικού παλλαϊκού κινήματος ήταν πάντοτε και εξακολουθούν να είναι μεγάλες ιδέες όπως δημοκρατία, ελευθερία, δικαιοσύνη, πατρίδα, εθνική ανεξαρτησία. Ιδέες που έχουν τη δύναμη να βγάζουν τους ανθρώπους από τις ορίζουσες των επιμέρους συμφερόντων τους, να τους εμπνέουν και να τους συσπειρώνουν.
Δεύτερον, παρ’ όλο που η ηγετική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ, ορθώς και με πολιτική οξύνοια, εξαρχής επέλεξε να προβάλει την υπόθεση της ΕΡΤ κυρίως ως θέμα κατάλυσης της Δημοκρατίας (και όχι ως «ταξικό» θέμα απόλυσης 2.500 εργαζομένων), και παρ’ όλο που συμπαραστάθηκε ενεργά από την πρώτη στιγμή στο κίνημα, είναι αλήθεια πως ακόμη μια φορά δεν δημιούργησε αυτός το πολιτικό γεγονός, δεν κινητοποίησε αυτός τον κόσμο. Επέδειξε μεν σωστά αμυντικά αντανακλαστικά σε ένα γεγονός που προκλήθηκε από τον πολιτικό αντίπαλο, δεν έχει καταφέρει όμως ακόμα να δημιουργήσει ένα πολιτικό ρεύμα βασισμένο στη διεκδίκηση ενός εναλλακτικού δρόμου πολιτικής διεξόδου.
Ορθώς αλλά ατελώς
Εγκλωβισμένος σε εσωκομματικές διαμάχες διανθισμένες συχνά με πολιτικό και ιδεολογικό άρωμα άλλων πνιγηρών «υπαρκτών σοσιαλιστικών» εποχών, με ακατανόητες φαντασιώσεις περί αλλαγών… σοσιαλιστικού χαρακτήρα στη ρημαγμένη χώρα, με ιδεοληπτικές εμμονές στην «ταξική πάλη» χωρίς τις αναγκαίες επίπονες θεωρητικές προσαρμογές στη σημερινή ελληνική και διεθνή κατάσταση, με αλλεργική αποφυγή των λέξεων «πατρίδα» και «εθνικός» επιπέδου… ΕΛΙΑΜΕΠ, με ανεξήγητη επιμονή στην «αριστερή κυβέρνηση» με εταίρους κόμματα που επανειλημμένως τον έχουν κατατάξει στους ταξικούς τους αντιπάλους, ο ΣΥΡΙΖΑ αποτυγχάνει να συντονιστεί όχι μόνο με την πλειοψηφία του λαού, αλλά ακόμα και με εκείνους που τον ψήφισαν για πρώτη φορά στις δύο τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις, δηλαδή στο 85%(!) των ψηφοφόρων του.
Το πρόβλημα του ΣΥΡΙΖΑ, σήμερα, είναι πως «μεριμνά και τυρβάζει περί πολλά» και δείχνει να μην αντιλαμβάνεται πως «ενός εστί χρεία». Η μεγάλη πλειοψηφία των ψηφοφόρων του αλλά και ολόκληρου του λαού αναμένει από αυτόν ένα πράγμα: μια πολιτική πρόταση εξουσίας ολοκληρωμένη, τεκμηριωμένη, συνεκτική, που να πείθει ότι μπορεί να εφαρμοστεί και ότι αξίζει να αγωνιστεί κανείς γι’ αυτή χωρίς παρεκκλίσεις μέχρι τέλους.
Η πολιτική αυτή πρόταση χρειάζεται κατά τη γνώμη μου να αποτελείται από συγκεκριμένους άμεσους πολιτικούς στόχους οι οποίοι, προκειμένου να μη θεωρηθεί ότι ο ΣΥΡΙΖΑ «βάζει νερό στο κρασί του» ή ότι «κάνει δεξιά στροφή», θα πρέπει να έχουν τις εξής δύο ιδιότητες:
Πρώτον, να είναι όσο το δυνατόν πιο κοινά αποδεκτοί, ώστε να μπορούν να συγκεντρώσουν την υποστήριξη της μεγάλης πλειοψηφίας του λαού. Αυτό σημαίνει πως πρέπει να κατανοήσουμε ότι μπορούμε να σχεδιάσουμε μια κοινωνία πιο δημοκρατική, πιο δίκαιη, πιο λειτουργική, πιο ανθρώπινη χωρίς να θέσουμε σ’ αυτή τη φάση αιτήματα περί αλλαγής του κοινωνικού συστήματος, την οποία ούτε οι αντικειμενικές συνθήκες επιτρέπουν αλλά και πολλοί συμπολίτες μας δεν είναι ακόμα έτοιμοι να δεχθούν.
Δεύτερον, οι στόχοι αυτοί πρέπει να είναι συμβατοί και να αποτελούν προϋποθέσεις της στρατηγικής προοπτικής του ΣΥΡΙΖΑ που είναι η τελική κατάργηση του καπιταλισμού και η αντικατάστασή του με ένα δικαιότερο κοινωνικό σύστημα που ονομάζουμε σοσιαλισμό.
Άμεσοι στόχοι που συσπειρώνουν
Στόχοι που συγκεντρώνουν αυτές τις ιδιότητες είναι, κατά τη γνώμη μου, οι παρακάτω:
1.Κατάργηση των μνημονίων και παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας προς όφελος των ασθενέστερων τάξεων. Μέσα σ’ αυτές τις λίγες λέξεις κρύβονται, βέβαια, μεγάλη μελέτη και προετοιμασία, δύσκολες πολιτικές αποφάσεις και σκληρότατες συγκρούσεις που η ανάλυσή τους εκτείνεται πέραν των ορίων αυτού του άρθρου. Είναι, πάντως, απαραίτητο να ειπωθεί στο λαό η αλήθεια, χωρίς υποθέσεις και υπεκφυγές, και χωρίς φρούδες ελπίδες για έξωθεν βοήθεια, για το τι σκοπεύουμε να κάνουμε όταν θα φτάσει η αναπόφευκτη στιγμή της σκληρής σύγκρουσης με τους δανειστές.
2.Επαναφορά και ενίσχυση της Δημοκρατίας σε συνδυασμό με αναδιάρθρωση του κράτους με βαρύτητα στην Κοινωνική Πρόνοια και την Παιδεία. Όσο γίνεται μεγαλύτερη συμμετοχή των πολιτών στη λήψη αποφάσεων και στον έλεγχο της εξουσίας, σε όλα τα επίπεδα.
3.Ανάκαμψη και τόνωση της Εθνικής Αξιοπρέπειας, με επαναφορά του σχεδιασμού και της υλοποίησης των πολιτικών αποφάσεων σε εθνικά όρια. Χάραξη ανεξάρτητης εξωτερικής πολιτικής και απαλλαγή από το πνεύμα εθνικής υποτέλειας που καλλιεργείται και δυστυχώς υπερισχύει σε πολλές περιοχές του δημόσιου βίου.
Πέραν του ότι οι στόχοι αυτοί συσπειρώνουν, αφού είναι ίσως διακαείς πόθοι πολύ μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού, ιδιαίτερα των ασθενέστερων, είναι ταυτόχρονα απόλυτα συμβατοί με το δικό μας όραμα για τον σοσιαλισμό, γιατί αυτός δεν μπορεί να νοηθεί ούτε χωρίς ανάπτυξη παραγωγικών δυνάμεων, ούτε χωρίς δημοκρατία και ισχυρό κοινωνικό κράτος, ούτε χωρίς εθνική ανεξαρτησία και αυτοδιάθεση.
Για να ξαναβάλουμε το λαό στο προσκήνιο, δεν είναι αρκετή η συνεχής προβολή των επιμέρους κλαδικών αιτημάτων που άλλωστε εμπεριέχουν εκ φύσεως μηχανισμούς «κοινωνικού αυτοματισμού». Χρειάζονται μεγάλα οράματα που να ενώνουν και να εμπνέουν. Στην Κατοχή αυτά συμπυκνώθηκαν στη λέξη «λαοκρατία», στη δεκαετία του ’60 στη λέξη «Δημοκρατία», επί χούντας στο σύνθημα «Ψωμί-Παιδεία-Ελευθερία». Σήμερα θα μπορούσαμε να αποτυπώσουμε το δικό μας όραμα με τις λέξεις «Ψωμί-Δημοκρατία-Εθνική Αξιοπρέπεια».
* Ο Γιάννης Φερτάκης
είναι μέλος της Τ.Ο. ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ
Εξαρχείων
