Επιμέλεια: Γιάννης Σχίζας
Η εξωγήινη ζωή θεωρείτο κάποτε αποκύημα επιστημονικής φαντασίας. Τα τελευταία επιτεύγματα της αστρονομίας έχουν διαφοροποιήσει αυτή την άποψη. Πρόσφατα ευρήματα ανακαλύφθηκαν στον νότιο πόλο του Εγκέλαδου, που είναι δορυφόρος του Κρόνου. Κατά πάσα πιθανότητα, προέρχονται από υπόγειες λεκάνες νερού και εξετάζεται το ενδεχόμενο να περιέχουν μικροοργανισμούς.
Οργανικές ενώσεις βρέθηκαν στους πίδακες που εκτινάσσονται από τον υποθαλάσσιο ωκεανό που βρίσκεται στον πυρήνα του Εγκέλαδου, που είναι ένας από τους πιο ενδιαφέροντες δορυφόρους του πλανήτη Κρόνου. Το 2017, αστρονόμοι ανακοίνωσαν ότι οι δορυφόροι του Δία και του Κρόνου, Ευρώπη και Εγκέλαδος αντίστοιχα, αποτελούν τα πιο πιθανά μέρη για τον εντοπισμό ζωής στο ηλιακό μας σύστημα. Τα ευρήματα του 2017, σε συνδυασμό με την ανίχνευση σύνθετων οργανικών μορίων στους πίδακες, συνιστούν ενδείξεις ότι αυτός ο δορυφόρος θα μπορούσε να στηρίξει την ύπαρξη ζωής.
Οι μελέτες του σκάφους Cassini της NASA στον Κρόνο και τους δορυφόρους του ξεκίνησε το 2004. Στη διάρκεια των 13 ετών μελέτης αποκαλύφθηκε ότι στον Εγκέλαδο υπάρχει ένας μεγάλος ωκεανός μεταξύ της παγωμένης επιφάνειας και του βραχώδους πυρήνα του. Δημοσιεύθηκε μελέτη το 2019 για τα τελευταία ευρήματα από τα δεδομένα του Cassini στο επιστημονικό περιοδικό Monthly Notices of the Royal Astronomical Society.
«Εάν οι συνθήκες είναι οι σωστές, αυτά τα μόρια που προέρχονται από τα βάθη του ωκεανού του Εγκέλαδου θα μπορούσαν να έχουν τις ίδιες αντιδράσεις με αυτές που παρατηρούμε στη Γη. Δεν γνωρίζουμε ακόμα εάν χρειάζονται αμινοξέα για να υπάρξει ζωή εκτός της Γης, αλλά η εύρεση αυτών των μορίων που δημιουργούν αμινοξέα είναι ένα σημαντικό στοιχείο του παζλ» δήλωσε ο Νοζαίρ Κχαγουάζα, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας του Ανοιχτού Πανεπιστημίου του Βερολίνου.
Εξετάζοντας πιθανές κατοικίσεις, οι προϋποθέσεις που θέτει η NASA περιέχουν την ύπαρξη νερού, οργανικών συστατικών και μια πηγή τροφής ή πηγή ενέργειας.
Οι μετρήσεις μεθανίου, μοριακού υδρογόνου και διοξειδίου του άνθρακα στον ωκεανό του Εγκέλαδου δείχνουν ότι περιέχει τη χημική ενέργεια που είναι απαραίτητη για να παραχθεί μεθάνιο από μικρόβια, εάν αυτά υπάρχουν. Πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι υπάρχουν μικρόβια που μοιάζουν αρκετά με κάποια που βρίσκονται στους δικούς μας ωκεανούς.
Τα νέα δεδομένα που πρόσθεσε έρευνα του 2018, ήταν ο εντοπισμός πλούσιων σε άνθρακα οργανικών μορίων, που εξέπληξαν τους ερευνητές. Πιστεύουν ότι αυτά τα μόρια προκλήθηκαν από χημικές αντιδράσεις μεταξύ του βραχώδους πυρήνα του Εγκέλαδου και του ζεστού νερού του ωκεανού.
Με βάση αυτά τα δεδομένα, τα μόρια θα μπορούσαν να βρίσκονται σε μια λεπτή μεμβράνη στην κορυφή του ωκεανού, όπου φυσαλίδες μπορούν να ανεβαίνουν και να σκάνε. «Μπορεί να αντιπροσωπεύουν τα χημικά δομικά στοιχεία της ζωής, ή ακόμη και τα υπολείμματα προηγούμενων μικροβιακών πληθυσμών, ή μπορεί απλά να είναι αβιοτικοί παράγοντες που να εξηγούν την προέλευση αυτών των υλικών», δήλωσε ο διευθυντής ερευνών φασματόμετρου μαζών, Χάντερ Γουέιτ.
Πηγή: www.skai.gr
Ανακαλύφθηκε πλανήτης καλυμμένος με νερό που βράζει
Στην παρατήρηση ενός νέου πλανήτη που θα μπορούσε να είναι εξ ολοκλήρου καλυμμένος με έναν βαθύ ωκεανό οδηγήθηκαν οι αστρονόμοι με τη βοήθεια του τηλεσκοπίου James Webb της ΝΑSA.
Σύμφωνα με τον Guardian, οι παρατηρήσεις αποκάλυψαν υδρατμούς και ίχνη από μεθάνιο και διοξείδιο του άνθρακα στην ατμόσφαιρα του εξωπλανήτη, ο οποίος έχει διπλάσια ακτίνα από τη Γη και απέχει περίπου 70 έτη φωτός. Αυτό το χημικό μείγμα είναι συνεπές με έναν υδάτινο κόσμο όπου ο ωκεανός θα εκτείνεται σε ολόκληρη την επιφάνεια και μια ατμόσφαιρα πλούσια σε υδρογόνο, σύμφωνα με ερευνητές του Πανεπιστημίου του Cambridge, αν και δεν θεωρούν ότι πρόκειται για ένα γαλήνιο, φιλόξενο θαλασσινό τοπίο.
Ένας τόσο θερμός ωκεανός θα μπορούσε να είναι ακόμα υγρός, «αλλά δεν είναι σαφές αν θα ήταν κατοικήσιμος», σύμφωνα με την άποψη των ερευνητών του Cambridge.
Αυτή η ερμηνεία υποστηρίζεται σε ένα έγγραφο που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Astronomy and Astrophysics Letters, αλλά αμφισβητείται από μια καναδική ομάδα που έκανε πρόσθετες παρατηρήσεις του ίδιου εξωπλανήτη, ο οποίος είναι γνωστός ως TOI-270d. Ανίχνευσαν τις ίδιες ατμοσφαιρικές χημικές ουσίες, αλλά υποστηρίζουν ότι ο πλανήτης θα ήταν πολύ ζεστός, με θερμοκρασία πιθανώς στους 4.000 βαθμούς Κελσίου, για να έχει νερό – και αντ’ αυτού θεωρούν ότι διαθέτει μια βραχώδη επιφάνεια που συμπληρώνεται από μια απίστευτα πυκνή ατμόσφαιρα υδρογόνου και υδρατμών.
Η απόδειξη ύπαρξης ωκεανού στον TOI-270d βασίζεται στην απουσία αμμωνίας, η οποία θα έπρεπε να εμφανίζεται φυσιολογικά σε μια ατμόσφαιρα πλούσια σε υδρογόνο. Όμως η αμμωνία είναι εξαιρετικά διαλυτή στο νερό και έτσι θα εξαντλούνταν στην ατμόσφαιρα αν υπήρχε ωκεανός κάτω από τη γη. «Μια ερμηνεία είναι ότι πρόκειται για έναν υδάτινο ωκεανό κάτω από μια ατμόσφαιρα πλούσια σε υδρογόνο», δήλωσε ο Madhusudhan. Οι συνθήκες θα ήταν πολύ διαφορετικές από αυτές στη Γη. Ο TOI-270d δεν έχει παλίρροιες, κάτι που σημαίνει ότι η μία πλευρά του είναι μονίμως στραμμένη προς τον ήλιο του και η άλλη είναι λουσμένη στο αιώνιο σκοτάδι, δημιουργώντας μια ακραία αντίθεση θερμοκρασίας. «Ο ωκεανός θα ήταν εξαιρετικά ζεστός από την πλευρά της ημέρας. Η νυχτερινή πλευρά θα μπορούσε ενδεχομένως να φιλοξενήσει ζωή», δήλωσε ο Madhusudhan.
Από την άλλη, ο καθηγητής Bjorn Benneke, του Πανεπιστημίου του Μόντρεαλ, αμφισβητεί την υπόθεση του «υδρόβιου κόσμου». «Η θερμοκρασία κατά την άποψή μας είναι πολύ υψηλή για να είναι το νερό υγρό» δήλωσε, προσθέτοντας ότι η ατμόσφαιρα φαίνεται να περιέχει σημαντικές ποσότητες υδρατμών – πάρα πολύ για να είναι αληθοφανής η ύπαρξη ωκεανού. Στην επιφάνεια, οι θερμοκρασίες θα μπορούσαν να φτάσουν τους 4.000οC, εκτιμά ο Benneke, με το νερό να υπάρχει σε μια κατάσταση όπου η διάκριση μεταξύ υγρού και αερίου γίνεται θολή. «Είναι σχεδόν σαν ένα παχύ, ζεστό υγρό», είπε.
Γεωμαγνητική καταιγίδα: Προβλήματα στους δορυφόρους Starlink του Μασκ
Η ισχυρή γεωμαγνητική καταιγίδα που έπληξε τη Γη πρόσφατα επηρέασε τη λειτουργία του Starlink, της υπηρεσίας δορυφορικού Διαδικτύου που προσφέρει η αεροδιαστημική εταιρεία SpaceX του ΈλονΜασκ.
«Το Starlink αντιμετωπίζει αυτή τη στιγμή υποβάθμιση της υπηρεσίας. Η ομάδα μας το ερευνά» ανέφερε στον δικτυακό τόπο της η εταιρεία, στην οποία ανήκει περίπου το 70% των περίπου 7.500 δορυφόρων που κινούνται γύρω από τη Γη.
Νωρίτερα, ο Μασκ είχε αναφέρει στο Χ ότι το Starlink δεχόταν «πίεση» από τη γεωμαγνητική καταιγίδα, η οποία ήταν η ισχυρότερη από το 2003. «Μείζων γεωμαγνητική καταιγίδα συμβαίνει αυτή τη στιγμή. Η μεγαλύτερη εδώ και πολύ καιρό. Οι δορυφόροι του Starlink δέχονται μεγάλη πίεση, αλλά μέχρι στιγμής αντέχουν» έγραψε.
Σειρά εκρήξεων στην επιφάνεια του Ήλιου την περασμένη εβδομάδα εκτόξευσαν στο Διάστημα δισεκατομμύρια τόνους φορτισμένων σωματιδίων, ένα ξέσπασμα γνωστό ως στεμματική εκτόξευση μάζας ή CME. Το πελώριο σύννεφο έφτασε στη Γη την Παρασκευή, περίπου δύο ημέρες αργότερα, με αποτέλεσμα να διαταραχθεί η ιονόσφαιρα και το μαγνητικό πεδίο της Γης.
Ένα μέρος των ηλιακών σωματιδίων παγιδεύτηκε στο μαγνητικό πεδίο του πλανήτη και κατευθύνθηκε προς τους πόλους, όπου συγκρούστηκε με άτομα της ατμόσφαιρας και έκανε το σέλας πιο θεαματικό, ορατό ακόμα και σε μικρά γεωγραφικά πλάτη όπως στη Βρετανία. Οι γεωμαγνητικές καταιγίδες αυτής της έντασης είναι επικίνδυνες για τους δορυφόρους και τα δίκτυα ηλεκτροδότησης στη Γη, καθώς μπορεί να προκαλέσουν την εμφάνιση επαγωγικών ρευμάτων.
Παράλληλα οι διαταραχές στην ιονόσφαιρα μπορούν να προκαλέσουν διακοπή επικοινωνιών, όπως φαίνεται ότι συνέβη στην περίπτωση του Starkink. Ακόμα, ο βομβαρδισμός σωματιδίων μπορεί επίσης να προκαλέσει θέρμανση και διαστολή των ανώτερων στρωμάτων της ατμόσφαιρας, τα οποία διογκώνονται και μπορούν να φτάσουν το ύψος όπου κινούνται δορυφόροι χαμηλής τροχιάς. Το 2022, περίπου 40 δορυφόροι που μόλις είχε εκτοξεύσει η SpaceX καταστράφηκαν φλεγόμενοι στην ατμόσφαιρα λόγω γεωμαγνητικής καταιγίδας που προκάλεσε διαστολή της ατμόσφαιρας.
