Διαβάστε τα προηγούμενα (Μέρος Α΄| Μέρος Β΄)
του Δημήτρη Γιαννάτου
«Όταν η συμφορά συμφέρει, λογάριαζέ την για πόρνη»
«Μαρία Νεφέλη» – Οδυσσέας Ελύτης
«Η υπουργός Παιδείας έκανε λόγο για “ένα κεκτημένο που πρέπει να χτίσουμε (…) είναι μια ευκαιρία να ενισχύσουμε τις ψηφιακές δεξιότητες” (…) κινούμαστε σε 3 άξονες:
– Σύγχρονη εξ αποστάσεως εκπαίδευση, όπου ο κάθε εκπαιδευτικός έχει την δική του ψηφιακή τάξη. Έχουμε ήδη 5 εκατ. συμμετοχές μαθητών.
– Ασύγχρονη εκπαίδευση δηλαδή ετεροχρονισμένα… Έχουν εγγραφεί πάνω από 1 εκατ. μαθητές και 166.000 εκπαιδευτικοί.
– Εκπαιδευτική τηλεόραση που την παρακολουθούν από 85-100.000 μαθητές δημοτικού την ημέρα μέσα από τη συχνότητα της ΕΡΤ2»
liberal.gr, 14/05/20
Ενώ… διευθύνων σύμβουλος εισηγμένης στο χρηματιστήριο εταιρείας πληροφορικής επισημαίνει: «Θα πρέπει να εκμεταλλευθούμε αυτό το momentum, που θέλει το σύνολο των Ελλήνων να αντιλαμβάνεται την αναγκαιότητα της πληροφορικής και της επένδυσης σ’ αυτή». Τονίζοντας μεταξύ άλλων την ταχύτητα με την οποία επιχειρεί να προωθήσει τα θέματα των ηλεκτρονικών τιμολογίων και των ηλεκτρονικών βιβλίων το δημόσιο»
«Πώς διαβάζει η αγορά τις εξελίξεις στην πληροφορική», Euro2day, 06/05/20
Αν η υπουργός μιλούσε με τα λόγια του διευθύνοντος συμβούλου, η ουσία το ύφος και η στόχευση θα παρέμεναν ίδια. Η «επένδυση» δεν είναι στη συνολική Παιδεία, αλλά στο μέσον. Στην ταχύτητα και την αύξηση των συμμετοχών. Τα ψηφιακά «κτυπήματα» να αυξάνονται και ας μειώνεται η κατακεφαλήν καλλιέργεια των μαθητών και των εκπαιδευτικών! Ενώ στην ερώτηση «πώς φαντάζονται το σχολείο του μέλλοντος;», αρκετοί «μοντέρνοι» γονείς, πολιτικοί, ανώνυμοι ή επώνυμοι πολίτες, θα αναμασούσαν λέξεις για: οικονομία, ευρυζωνικά θαύματα, πολυμέσα, βίρτσουαλ και μούτσιουαλ και γρήγορες ταχύτητες.
Βέβαια το γεγονός ότι ο ιός διασκορπίστηκε λόγω της αντι-οικολογικής υπερεκμετάλλευσης του πλανήτη από το ακόρεστο κέρδος και της ταχύτατης υπερπαγκοσμιοποίησης των μετακινήσεων και εμπορευμάτων, δεν αρκεί για να βάλει φρένο στις χαζοχαρούμενες δοξασίες για τον «άνθρωπο του μέλλοντος», που θα είναι αντανάκλαση της πιστότητας μιας ντηζελομηχανής ή ενός γκάτζετ που «δουλεύει ρολόι» ώστε να αποστασιοποιηθεί από την φυσική βλαπτική επαφή! H σοφή Φύση μάς σκουντάει να περιορίσουμε την ποσοτική παράνοια του νεωτερικού πολιτισμού κι εμείς της γυρνάμε την πλάτη. Τα Υπουργεία μιλούν για οικονομοτεχνικές μελέτες σε δεξιότητες και μερικές καταρτίσεις εξειδίκευσης, εξατμίζοντας την εθνική και οικουμενική Παιδεία μας. Η αλλοτρίωση είναι η βασική εκπαιδευτική στρατηγική της ποσότητας ενάντια στην ποιότητα.
Η κ. Κεραμέως απάντησε ότι στα σχολεία υπάρχει σύνδεση ίντερνετ, ενώ οι εταιρείες κινητής παρέχουν δωρεάν δεδομένα για σύνδεση στις εκπαιδευτικές πλατφόρμες, αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι «και ένα κινητό αρκεί» (03/05/2020).
Στον… τεράστιο κόσμο της «γνώσης», ένα «κινητό» αρκεί, ενώ «φιλάνθρωπες» εταιρείες, κορδώνονται πως είναι ο Καποδίστριας, ο Τοσίτσας ή ο Παπανούτσος! Αν αρκεί βέβαια ένα μαραφέτι πληροφορίας και διαμοιρασμού της… γνώμης, τότε κάτι τρέχει με την γνώση. Γνώση δεν είναι μια ηλεκτρονική βιβλιοθήκη αρχείων και δεξιότητες χειρισμού ψηφιακής λογιστικής, αλλά μια βαθύτατη βιωματική εμπειρία στην οποία συμμετέχει ο άνθρωπος, ολόκληρος. Μύστης και μέτοχος ενός πολιτισμού στον οποίον μεγαλώνει και μιλά τη γλώσσα του. Η οποία –και ειδικά η ελληνική– δεν είναι απλός κώδικας επικοινωνίας, όπως ο χειρισμός των ηλεκτρονικών μέσων ή τα σήματα οδικής κυκλοφορίας. Η γλώσσα δεν είναι απλές συνάψεις του εγκεφάλου, οι οποίες μπορεί να παρομοιάζονται και να ταυτίζονται με τις ψηφιακές συνάψεις των «έξυπνων συσκευών». Η Παιδεία είναι μια βιωματική σχέση, είναι η ίδια η αρχαιοελληνική Πόλις, που «σπούδαζε» ως αρμονία και συνύπαρξη τους πολίτες της. Που ριζώνει και βλαστίζει στον διαπροσωπικό κήπο της διδασκαλικής σχέσης.
Μέσα στην οθόνη αποσύρεται το φυσικό σώμα και καλπάζει η απουσία. Η ευκολία να συνδεθούμε παραδόξως δυσκολεύει στο να συν-εννοηθούμε. Δηλαδή, να επικοινωνήσουμε το βιωμένο νόημά μας
Από τη χρησιμότητα της τεχνολογίας, στην κυριαρχία της πληροφορίας και την ανθρώπινη απουσία
Ουδείς ισχυρίζεται ότι η εξέλιξη της διαδικτυακής τεχνολογίας, η ηλεκτρονική επικοινωνία δεν συμβάλλουν στην καλύτερη εκπαίδευση. Ουδείς υποστηρίζει να εκδιωχθεί η Πληροφορική εμπειρία από το σχολείο, κατανεμημένη στις εκπαιδευτικές βαθμίδες, σύμφωνα με μια ισόρροπη παιδαγωγική αξιοποίηση.
Το διαδίκτυο και οι τεχνολογίες των πολυμέσων, ήταν μια επαναστατική στιγμή στην ιστορία, ανάλογης της ανακάλυψης της τυπογραφίας, στα τέλη του 15ου αιώνα. Θα λέγαμε μάλιστα ότι το διαδίκτυο αποτέλεσε μια πλευρά εκδημοκρατισμού της γνώσης. Η πρόσβαση σε πρωτογενείς πηγές, σε εικόνες, σε ντοκιμαντέρ, σε μουσικές, η διασταύρωση των ειδήσεων κ.λπ. μείωσε τις ανισότητες ανάμεσα στις ελίτ και τους αποκλεισμένους. Συχνά σκέφτομαι πόσο πολύτιμη αλλά και δαπανηρή για τις λαϊκές οικογένειες, ήταν «η απόκτηση μιας εγκυκλοπαίδειας για τα παιδιά» τα χρόνια που πήγαινα σχολείο. Σήμερα, οι νέες ανακαλύψεις, ανήκουν σε έναν τεράστιο αριθμό ανθρώπων και αυτό είναι απαραίτητο στη δημοκρατία της μελέτης και της εκπαίδευσης, βοηθώντας τη συμμετοχή σε ομάδες κοινωνικού, επιστημονικού, πολιτικού προβληματισμού. Στο μοίρασμα σκέψεων με ανθρώπους χιλιόμετρα μακρυά. Η ενημερότητα για τη σύγχρονη πολύπλοκη πραγματικότητα, πολλαπλασιάζει τα ερεθίσματα των ανθρώπων με τη δυνατότητα άμεσης παρέμβασης στα γεγονότα. Ενίσχυσε τη δυνατότητα έκφρασης χρόνια αποκλεισμένων κοινωνικών ομάδων και αύξησε την κινητοποίηση των πολιτών σε θέματα εθνικά, οικολογικά, πολιτικά. Τοπικά ή παγκόσμια. Βοήθησε κοινωνικές διεκδικήσεις για εκδημοκρατισμό, κατάκτησης ανθρωπίνων δικαιωμάτων, φιλοζωικών πρωτοβουλιών, κινήσεων για την αναβάθμιση της γειτονιάς κ.ά.
Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση έδωσε τη δυνατότητα καταρτίσεων και σπουδών σε ανθρώπους οι οποίοι για πολλούς λόγους δεν μπορούσαν να μορφωθούν ή να ανεβάσουν το εκπαιδευτικό τους επίπεδο. (Πτυχίο, μεταπτυχιακά, κ.ά).
Όλα αυτά όμορφα και θεμιτά. Προϋποθέτουν όμως το όριο της ζωντανής σχέσης και επαφής. Η ρίζα είναι ο ίδιος ο άνθρωπος και η κοινότητά του. Τα ταλέντα και οι ατέλειές του. Ενώ εδώ η λοξή πορεία της τεχνολογίας οδηγεί στο ναρκισσισμό και τον ατομικισμό. Είναι στρέβλωση που γουστάρει να μιλά για επικοινωνία αλλά στην ουσία βυθίζει το άτομο στον εαυτό του. Συνομιλεί με τον «Άλλον» μέσα από έναν «νέο πολιτισμό», έτσι που ακόμα και αυτή η συνομιλία ξεφεύγει και δημιουργεί μια αυτοαναφορική σχέση με το ψηφιακό μέσον. «Πως αγαπώ τις μηχανές μου…», έλεγε περιπαικτικά ένα παλιότερο τραγούδι!
Το σώμα υπάρχει, αλλά δεν κοινωνείται
Ο καθηγητής Θεοφάνης Τάσης, ονομάζει «εικονιστικό υποκείμενο», τον άνθρωπο του νέου πολιτισμού. Είναι ο «άνθρωπος» στον οποίο η εικόνα του κυριαρχεί περισσότερο από τη φυσική παρουσία. Υπάρχει δηλαδή μια βαθμιαία ή ριζική εξεικόνιση του βίου. Η ζωή μας, η κοινωνικότητα, αύριο το σχολείο (;), όλα μπορούν να είναι εικόνα που επικοινωνούμε γύρω μας.
«[…] ο εαυτός να μετατρέπεται βαθμιαία σε εικόνα διάγοντας ολοένα περισσότερο τον βίο στο διαδίκτυο […] – («Η επιμέλεια εαυτού στην εικονιστική κοινωνία, Πολιτικές του βίου ΙΙ», εκδ. Αρμός, Αθήνα 2017).
Μέσα στην οθόνη αποσύρεται το φυσικό σώμα και καλπάζει η απουσία. Η ευκολία να συνδεθούμε παραδόξως δυσκολεύει στο να συν-εννοηθούμε. Δηλαδή, να επικοινωνήσουμε το βιωμένο νόημά μας. Να «εννοήσουμε» ο ένας τον άλλον, με όλο μας το Είναι: σώμα-λόγο-ψυχή. Οι αισθήσεις μας έχουν τρύπα, είναι λειψές, αφού αποκλειστικά πρωταγωνιστούν η όραση και η ακοή. Η μυρωδιά που κυριαρχεί δεν είναι αυτή της τάξης ή της τυρόπιτας στο κυλικείο αλλά η μονοσήμαντη «ιδιωτική» μυρωδιά του σπιτιού μας. Το δημόσιο γίνεται τραγικά ιδιωτικό. Και αυτό για τη χώρα του Ομήρου και του Ελύτη, αλλά και του καφενείου-μικρής βουλής, της παρέας, της κοινότητας, της εκκλησίας του Δήμου (αλλά και της ορθόδοξης σύναξης), είναι κίνδυνος και παρακμή!
