Διακυβεύεται η κοινοβουλευτική πλειοψηφία
Της Αριάδνης Αλαβάνου
Οι επικείμενες εκλογές της 6ης Μαΐου στη Μεγάλη Βρετανία θεωρούνται ορόσημο. Ύστερα από 13 χρόνια διακυβέρνησης των Νέων Εργατικών το νεοφιλελεύθερο οικονομικό μοντέλο που εφάρμοσαν, κείτεται ως σωρός ερειπίων εν μέσω κρίσης, έχοντας ολοκληρώσει τη θατσερική αποσύνθεση όσων θεωρούνταν σχετικά πλεονεκτήματα αυτής της χώρας (εθνικό σύστημα υγείας, εκπαίδευση, ποιοτικές δημόσιες υπηρεσίες, θέσεις εργασίας, κατώτεροι μισθοί, κοινωνική πρόνοια, συνδικαλιστικά δικαιώματα).
Τα κυβερνητικά μέτρα που προσπάθησαν να δημιουργήσουν μια ψευδαίσθηση μετά την κρίση του 2008, δηλαδή τα 950 δισ. στερλίνες που δόθηκαν στις τράπεζες, έχουν οδηγήσει σε δημοσιονομικό έλλειμμα της τάξης του 12,8% και σε δημόσιο χρέος της τάξης του 82% του ΑΕΠ. Από τα κόμματα εξουσίας, τους Εργατικούς του Γκ. Μπράουν, τους Συντηρητικούς του Ντ. Κάμερον αλλά και τους ανερχόμενους ως ρυθμιστές Φιλελεύθερους Δημοκράτες του Νικ Κλεγκ, δεν μπορεί να προκύψει εναλλακτική λύση, αφού ταυτίζονται με το θατσερικό δόγμα της αξιοπιστίας έναντι των αγορών, της δημοσιονομικής σύνεσης, της καταπολέμησης του πληθωρισμού, της αυτορρύθμισης των τραπεζών και της ταξικής ρεβάνς, έναντι των εργαζομένων. Πολιτική που εφάρμοσαν πιστά οι Εργατικοί από το 1997 και έκαναν τη Βρετανία μαγνήτη της σκιώδους τραπεζικής και των μαγειρείων του χρηματοπιστωτικού τομέα και το Σίτι του Λονδίνου το «Γκουαντάναμο της Γουόλ Στριτ», όπου οι ξένοι τραπεζίτες μπορούσαν να κάνουν ό,τι απαγόρευαν οι νόμοι της χώρας τους.
Το αποτέλεσμα ήταν να δημιουργηθεί μια τεράστια φούσκα που σκέπασε τη χλωμή οικονομική ανάπτυξη. Από το 1979 έως το 2010 η βιομηχανική παραγωγή μειώθηκε από το 26% στο 12% (επί Νέων Εργατικών από το 20% στο 12%). Σήμερα, το πλουσιότερο 1% των Βρετανών κατέχει το 21% του πλούτου της χώρας. Περίπου 900 προγράμματα Σύμπραξης Ιδιωτικού με Δημόσιο Τομέα υποθηκεύουν δημόσια κονδύλια για να πληρώνονται οι επενδυτές. Κάθε μέρα χάνονται 1.400 θέσεις εργασίας (στοιχεία του 2009). Οι άνεργοι Βρετανοί είναι 2,5 εκατομμύρια. Οι εκλογές γίνονται κάτω απ’ αυτήν τη βαριά σκιά.
Ψευδεπίγραφη δημοκρατία
Η πιο παλιά κοινοβουλευτική δημοκρατία στον κόσμο αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα ψευδεπίγραφης δημοκρατίας. Από το 1935 διοικείται από κυβερνήσεις μειοψηφίας, βάσει ενός εκλογικού συστήματος μονοεδρικών περιφερειών, όπου όποιος υποψήφιος λαμβάνει τη σχετική πλειοψηφία καταλαμβάνει την έδρα, με αποτέλεσμα οι Νέοι Εργατικοί να έχουν την πλειοψηφία των εδρών (356 στις 646) με το 35,3% των ψήφων (εκλογές 2005). Η εσωτερίκευση των καταπιεστικών πρακτικών τού πολέμου κατά της τρομοκρατίας, από την άλλη, έχει οδηγήσει τη Βρετανία σε αυταρχική εκτροπή, συρρίκνωση των πολιτικών ελευθεριών και εχθρότητας κατά των μεταναστών. Το δόγμα «η φυλάκιση έχει αποτελέσματα» οδήγησε στη θεσμοθέτηση 1.036 νέων αδικημάτων. Ανάμεσα στο 2002-2009 ψηφίστηκαν 4 νόμοι για την τρομοκρατία, 6 για την αστυνόμευση και το έγκλημα, 5 για τους μετανάστες και το άσυλο και 1 για την εφαρμογή ψηφιακής ταυτότητας που παραβιάζει προσωπικά δεδομένα. Επίσης, αυξήθηκαν από 7 σε 28 οι ημέρες φυλάκισης χωρίς κατηγορία (σε ΗΠΑ και Γερμανία είναι δύο). Ο αριθμός των θυμάτων μεταξύ αμάχων από τους πολέμους των Νέων Εργατικών (Σιέρα Λεόνε, Γιουγκοσλαβία, Ιράκ, Αφγανιστάν) που υπολογίζεται σε 750.000 κάνει να ωχριά ο αριθμός των θυμάτων από τους αποικιακούς πολέμους του ΜακΜίλαν στην Κένια και το Άντεν, της Θάτσερ στα Φόκλαντ, του Μέιτζορ στο Ιράκ. Η πολιτική των τριών βασικών κομμάτων, κυβερνώντος Εργατικού, Συντηρητικών και Φιλελεύθερων Δημοκρατών, ουσιαστικά δεν διαφέρει ως προς αυτά τα θέματα.
Αμφισβήτηση του δικομματισμού
Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις οι Συντηρητικοί προηγούνται με 34%, αλλά για να εξασφαλίσουν την πλειοψηφία πρέπει να κερδίσουν 116 έδρες, κάτι που δεν είχε επιτευχθεί ούτε επί Θάτσερ. Η στρατηγική τους στοχεύει στις έδρες των Φιλελευθέρων Δημοκρατών και η προπαγάνδα τους κινείται στο επίπεδο του «Ψηφίζετε Κλεγκ και έχετε Μπράουν».Οι Εργατικοί αρκούνται να διαφημίζονται ως το μικρότερο κακό έναντι των Συντηρητικών και να κάνουν ανοίγματα προς τους Φιλελεύθερους Δημοκράτες, στοχεύοντας στη στήριξή τους σε περίπτωση μη πλειοψηφίας ή κυβέρνησης μειοψηφίας. Το ενδεχόμενο να μην υπάρξει σαφής πλειοψηφία στη Βουλή των Κοινοτήτων είναι μεγάλο και ήδη στρώνεται ο δρόμος για κυβέρνηση συνασπισμού Εργατικών-Φιλελευθέρων, αν οι Συντηρητικοί δεν κατορθώσουν να πάρουν καθαρή πλειοψηφία.
Ο Νικ Κλεγκ έχει αρχίσει να διατυπώνει τους όρους του. Άφησε να εννοηθεί ότι μπορεί να συγκυβερνήσει με τους Εργατικούς, υπό τον όρο να μην είναι πρωθυπουργός ο Γκ. Μπράουν, ακόμη κι αν οι Εργατικοί έχουν περισσότερες έδρες.
Είναι η πρώτη φορά, μετά από περίπου 50 χρόνια που οι Βρετανοί ψηφοφόροι φαίνεται να αμφισβητούν σθεναρά το δικομματικό σύστημα, δίνοντας στις δημοσκοπήσεις σημαντικά ποσοστά σε ένα τρίτο κόμμα του κατεστημένου. Οι Συντηρητικοί επενδύουν στο ότι η ψήφος προς τους Φιλελεύθερους μπορεί να μετατραπεί σε ψήφο υπέρ των Εργατικών και στο φόβο που προκαλεί η εξαιρετικά ευάλωτη οικονομική θέση της Βρετανίας. «Ο μόνος τρόπος να αποτραπεί η φυγή από τη στερλίνα και η είσοδος του ΔΝΤ», είπε ο εκπρόσωπός τους Κεν Κλαρκ, «είναι μια αποφασιστική νίκη των Συντηρητικών για να βγει η Βρετανία από το χάος».
«Απειλητικά» σενάρια
Το Global Europe Anticipation Bulletin 44 (19/4) αναφέρει τα εξής: «Η ελληνική περίπτωση δεν δείχνει τόσο την Ευρωζώνη όσο τους κινδύνους των εκθετικά αναπτυσσόμενων χρηματικών αναγκών του Ηνωμένου Βασιλείου και των ΗΠΑ. […] Ποιος θα μπορεί ή θα θέλει να βοηθήσει το Ηνωμένο Βασίλειο μετά την 6η Μαΐου, όταν το πολιτικό χάος (λόγω μη πλειοψηφίας στο Κοινοβούλιο) θα εκθέσει, αναπόφευκτα, τη μεγάλη κατάρρευση του προϋπολογισμού του, των οικονομικών και χρηματοπιστωτικών του παραμέτρων; Η οικονομική κατάσταση είναι τόσο σοβαρή, ώστε οι τεχνοκράτες που διοικούν τη χώρα έχουν επεξεργαστεί ένα σχέδιο που υπέβαλαν στα κόμματα τα οποία ανταγωνίζονται στις επόμενες εκλογές, προκειμένου να αποφύγουν το κενό εξουσίας που θα οδηγούσε στην κατάρρευση της στερλίνας (η οποία είναι ήδη πολύ αδύναμη) και των βρετανικών κρατικών ομολόγων σταθερών αποδόσεων (gilt) (η Τράπεζα της Αγγλίας έχει αγοράσει το 70% των εκδόσεών τους, τους τελευταίους μήνες)». Η πραγματικότητα είναι θλιβερή, συνεχίζει το GEAB, το οποίο προβλέπει ακόμη και χρεοκοπία της Τράπεζας της Αγγλίας.
Οι εναλλακτικές πολιτικές λύσεις δεν είναι ορατές, ενώ διατυπώνονται φόβοι για άνοδο των ακροδεξιών δυνάμεων μέσα σε συνθήκες κρίσης, ανατροπών στη ζωή των εργαζομένων και αναζήτησης εξιλαστήριων θυμάτων. Χαρακτηριστική είναι μια δήλωση του Μπ. Κρόου, γενικού γραμματέα του Συνδικάτου Μεταφορών και υποψήφιου με το Συνδικαλιστικό και Σοσιαλιστικό Συνασπισμό: «Η απέχθεια και η απογοήτευση του κόσμου από τα κόμματα της παρακμής αφήνει διάπλατα ανοιχτή την πόρτα σε δυνάμεις όπως το Βρετανικό Εθνικό Κόμμα. Οι συνδικαλιστές έχουν ευθύνη να οργανώσουν μια πολιτική εναλλακτική λύση».
Νέα δεδομένα στο πολιτικό σκηνικό
Εκτός από τα τρία βασικά κόμματα, το ενδιαφέρον στις βρετανικές εκλογές ελκύουν και ορισμένα άλλα κόμματα ή εκλογικοί συνασπισμοί. Σ’ αυτά συγκαταλέγονται κόμματα όπως το Σκοτικό Εθνικό Κόμμα στο οποίο, στα πλαίσια της αποκέντρωσης που εφαρμόστηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο, κυβερνά τη Σκοτία από το 2007 και φιλοδοξεί να παίξει, επίσης, το ρόλο του ρυθμιστή, αν δεν προκύψει κοινοβουλευτική πλειοψηφία, το Κόμμα της Ουαλίας, που κατέχει ισχυρή θέση στο τοπικό κοινοβούλιο, καθώς και ο Συνδικαλιστικός και Σοσιαλιστικός Συνασπισμός, ο οποίος διεκδικεί 42 έδρες στην Αγγλία και 10 στη Σκοτία. Στον Συνασπισμό συμμετέχουν το Σοσιαλιστικό Κόμμα, το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα, η Αλληλεγγύη και η Σοσιαλιστική Αντίσταση (ανήκει στην 4η Διεθνή). Επίσης ηγέτες συνδικάτων, όπως ο Μπομπ Κρόου, γ.γ. του Συνδικάτου Εργατών Σιδηροδρόμων, Ναυτιλίας και Μεταφορών, ο Μπράουν Κέιτον, γ.γ. του Συνδικάτου εργαζομένων στις φυλακές και σε ειδικά νοσοκομεία, η Τζάνις Γκόντριτς, πρόεδρος του Συνδικάτου Δημοσίων Υπαλλήλων και Εργαζομένων στο Εμπόριο, καθώς και οχτώ μέλη της εκτελεστικής επιτροπής του UNISON, του μεγαλύτερου συνδικάτου του δημόσιου τομέα. Ο Συνασπισμός κατεβαίνει στις εκλογές με βασικές θέσεις τη μη περικοπή δημοσίων δαπανών και υπηρεσιών και την επιστροφή των ιδιωτικοποιημένων επιχειρήσεων στη δημόσια ιδιοκτησία.
Τα κόμματα που παίρνουν μέρος στις εκλογές
Συντηρητικό Κόμμα , Εργατικό Κόμμα, Φιλελεύθεροι Δημοκράτες, Σκοτικό Εθνικό Κόμμα, Σκοτικό Κόμμα Πρασίνων, Σκοτικό Σοσιαλιστικό Κόμμα, Συνδικαλιστικός και Σοσιαλιστικός Συνασπισμός, Βρετανικό Εθνικό Κόμμα (ακροδεξιό), Βρετανικό Εθνικό Μέτωπο, Κομμουνιστικό Κόμμα Βρετανίας, Συνεργατικό Κόμμα, Δημοκρατικό Ενωτικό Κόμμα (Β. Ιρλανδία), Κόμμα Πρασίνων Βόρειας Ιρλανδίας, Συντηρητικοί και Ενωτικοί του Όλστερ-Νέα Δύναμη (σύμμαχοι Συντηρητικών -Β. Ιρλανδία), Αγγλικό Κόμμα Δημοκρατών, Πρώτο Κόμμα Αγγλίας, Κόμμα Πρασίνων Αγγλίας και Ουαλίας, Plaid Cymru (το Κόμμα της Ουαλίας), Μebyon Kernow (κόμμα αυτονομίας της Κορνουάλης), Κόμμα Πειρατών ΗΒ (πειρατές του διαδικτύου), Κόμμα Respect, Σοσιαλδημοκρατικό και Εργατικό Κόμμα, Κόμμα Σοσιαλιστικής Ισότητας, Παραδοσιακή Συνδικαλιστική Φωνή, Κόμμα Ανεξαρτησίας Ηνωμένου Βασιλείου, Ελευθεριακό Κόμμα Ηνωμένου Βασιλείου, Τα Ζώα Μετρούν
