του Γιάννη Ραχιώτη*
Συνηθίζουμε να ξεχνάμε αυτούς που έφυγαν. Η ζωή προχωράει, λέμε. Όμως όταν η ανάμνηση κάποιου που έφυγε συνδέεται με αιτήματα και καταστάσεις που ακόμη σφραγίζουν το συλλογικό μας είναι, τότε τα πράγματα είναι διαφορετικά. Αν η ανάμνηση ξεθωριάσει σημαίνει ότι ξεθωριάζουν και αυτά.
Ο Βένιος Αγγελόπουλος γεννήθηκε το 1943 τη μέρα της διαδήλωσης ενάντια στην κατοχική επιστράτευση. Πατέρας του ήταν ο νευρολόγος-ψυχίατρος Γρηγόρης Αγγελόπουλος που πλήρωσε και αυτός το λογαριασμό του στο αμερικανικής έμπνευσης κολαστήριο της Μακρονήσου, τον πρόγονο του Αμπού Γκράιμπ, του Γκουαντανάμο, της «βιβλιοθήκης» στην Ουκρανία κ.ο.κ.
Ο Βένιος στην πρώτη του νεότητα βρέθηκε με αυτούς που ήταν αντίθετοι στην ΕΔΑίτικη αριστερά των σκυμμένων κεφαλιών. Ανδρώθηκε σαν αγωνιστής ενάντια στη Χούντα και την αμερικανοκρατία. Ωρίμασε στον αγώνα ενάντια στην αντιτρομοκρατική υστερία, δηλαδή ενάντια στον εξαγνισμό και τη νομιμοποίηση της αμερικανοκρατίας.
Έκανε τα τελευταία του πολιτικά βήματα αποχωρώντας από τον προσκυνημένο ΣΥΡΙΖΑ, την ώρα που μετατρεπόταν σε εργαλείο των ξένων για την καταλήστευση της χώρας που υποτίθεται κυβερνούσε . Πέρασε τα τελευταία χρόνια τη ζωής του βλέποντας τον Νετανιάχου και τον Πάϊατ να καθορίζουν την εξωτερική και εσωτερική μας πολιτική.
Ευτύχησε να μην δει να επιβάλλεται αρχηγός στο πρώην κόμμα του δοτός από τις ΗΠΑ και μάλιστα να προωθείται για μελλοντικός πρωθυπουργός, συλλήβδην από τα εφοπλιστικά και τα κυβερνητικά ΜΜΕ, ακόμη και από το Μητσοτάκη.
Ο Βένιος ανήκε σε αυτούς που προσπάθησαν να βρουν την κόκκινη κλωστή που συνδέει τους παλιούς αγώνες με τους σύγχρονους. Την εντόπισε σωστά στο διαχρονικό ζητούμενο για αποτίναξη της υποτέλειας και στους αγώνες ενάντια στην έξωθεν, από τους ευρωπαίους τοποτηρητές, επιβολή φτώχιας και μιζέριας.
Σε αυτή τη βάση υπερασπίστηκε και τους αγωνιστές που στήριξαν ή συμμετείχαν στις αριστερές ένοπλες οργανώσεις της πρώτης 25ετίας μετά τη μεταπολίτευση. Αυτές που πάλεψαν με το δικό τους τρόπο για απελευθέρωση από την αμερικανοκρατία και τους ντόπιους συνεργάτες. Στάθηκε απέναντι στους προσκυνημένους της εποχής Σημίτη. Υστερίαζε τότε το αμερικανικό κατεστημένο και τα ντόπια παπαγαλάκια του για τα 22 θύματα της 17Ν στα 27 χρόνια της δράσης της. Πρόκειται για τα ίδια ακριβώς πρόσωπα που σήμερα δηλώνουν ότι οι Ισραηλινοί κανίβαλοι που μέσα σε έξι μήνες κατασπάραξαν 15.000 παιδιά ασκούν δικαίωμα για αυτοάμυνα (… του κατακτητή απέναντι στους κατακτημένους).
Ο Βένιος δεν φοβήθηκε τις συνέπειες από τη στάση του. Και όταν οι συνέπειες ήρθαν, όταν τον συνέλαβαν στο αεροδρόμιο της Νέας Υόρκης και τον ανέκριναν επί ώρες δεμένο χειροπόδαρα με αλυσίδες, αντιμετώπισε τους ανακριτές του χωρίς φόβο. Δεν υπέκυψε και δεν σιώπησε. Επιστρέφοντας συνέχισε να κάνει ότι και πριν.
Ανήκε σ’ αυτούς που ύψωσαν φωνή για τις αδικίες που γίνονταν εναντίον των συλληφθέντων της 17Ν. Στην ΠΑΣΟΚική Ελλάδα ήταν ακόμη ασυνήθιστο να νομοθετούνται «εγκλήματα» που μπορούσαν να συμπεριλάβουν οτιδήποτε και οποιονδήποτε, να επιλέγονται οι «κατάλληλοι» δικαστές ειδικά για κάποια δίκη, να αλλοιώνονται δικαιώματα υπεράσπισης όταν η διαδικασία ήταν ήδη σε εξέλιξη, να διαμορφώνονται θολά κατηγορητήρια και βασανιστικές συνθήκες κράτησης. Τώρα αυτά είναι κανόνας. Για παράδειγμα οι φυλακισμένοι της 17Ν έχουν εκτίσει προ πολλού τις ποινές τους ,όμως δεν απελευθερώνονται «διότι δεν συνεμορφώθησαν προς τας υποδείξεις», δεν προσκύνησαν. Αυτά γράφουν στα βουλεύματα που απορρίπτουν τις αιτήσεις τους για αποφυλάκιση. Αυτά δηλώνουν οι πολιτικοί τοποτηρητές της υποτέλειας. Γιατί δεν αρκεί να είναι υποτελείς, πρέπει και να το φωνάζουν.
Ο Βένιος έφυγε, αλλά η ανάμνησή του δεν ξεθώριασε, γιατί αυτά που πολέμησε είναι ακόμα εδώ, και μας πνίγουν.
* Ο Γιάννης Ραχιώτης είναι δικηγόρος, μέλος της Παγκόσμιας Οργάνωσης Δημοκρατικών Νομικών
Του Βένιου τα καμώματα…
της Μαρίας Νικολακάκη*
Ευγένιος Αγγελόπουλος. Για τους φίλους Βένιος. Σπάνια ένα όνομα μπορεί να περιγράψει περισσότερο και την προσωπικότητα του φέροντος αυτό. Ο αείμνηστος «Βένιος της καρδιάς μας» υπήρξε ένας ευγενής Καθηγητής Μαθηματικών του Πολυτεχνείου, αγωνιστής στον συνδικαλιστικό χώρο. Όσοι είχαμε την τύχη να τον γνωρίσουμε, βλέπαμε έναν πολυτάλαντο διανοούμενο, συγγραφέα, ποιητή, λάτρη των Μαθηματικών, και ιδίως της Γεωμετρίας, τίμιο αγωνιστή της αριστεράς χωρίς δόλο και χωρίς φιλοδοξίες για κατάληψη θέσεων και εξαργύρωση του αγώνα του. Ήταν η προσωποποίηση της ταύτισης θεωρίας και πράξης.
Από μητέρα εκπαιδευτικό και πατέρα ιατρό αγωνιστή που ξόδεψε τα χρόνια του στην εξορία για τις ιδέες του, δεν θα μπορούσε ο Βένιος να βγει αλλιώς. Η καθαρότητα της ύπαρξης ήταν ο μόνος δρόμος για την ζωή του. Σπουδαγμένος στο Παρίσι πήρε και μια «εσσάνς» του διαφωτισμού και γύρισε για να υπηρετήσει το Ελληνικό Πανεπιστήμιο, με την σύντροφο της ζωής του και καλλιτέχνιδα Έρση Χατζηαργυρού. Ο γιος τους συμπλήρωσε την ευτυχία τους.
Τον Βένιο τον γνώρισα μέσα από την Συσπείρωση των Πανεπιστημιακών, την συνδικαλιστική οργάνωση των αριστερών Πανεπιστημιακών. Ήταν η φωνή του «Σοφού» της Συσπείρωσης και η φωνή του ήταν πάντα σεβαστή. Είχε άλλωστε «περγαμηνές» να δείξει συνέπειας και αγωνιστικότητας. Καίτοι συνταξιούχος, όταν τον γνώρισα δεν έλειπε ποτέ από τις συνεδριάσεις και τις αποφάσεις που λαμβάνονταν. Έδωσε μάχες επικές για την υπεράσπιση του δωρεάν και δημοκρατικού Πανεπιστημίου, όπως πολλοί άλλοι του χώρου. Η διαφορά είναι ότι ο Βένιος παρότι και μέλος της Εκτελεστικής Γραμματείας του Σύριζα για δεκαετίες δεν εξαργύρωσε τις ιδέες του με θέση καρεκλοκένταυρου, όπως οι πλείστοι όσοι της Συσπείρωσης. Έφυγε αμέσως μετά από το περιβόητο ΟΧΙ που έγινε ΝΑΙ. Είπαμε, ο Βένιος ήταν συνεπής στις θέσεις του και καθαρός, όπως τα αγαπημένα του Μαθηματικά. Δεν φαλκιδεύονται γιατί η απόδειξη είναι πάντα μια επίδικη πράξη. Όπως του άρεσε να λέει, το μυαλό και το νερό όπου βρουν χαραμάδα περνάνε. Και η αλήθεια.
Ως Πανεπιστημιακός υπήρξε παρομοίως προσηνής και ευπροσήγορος και με κατανόηση στην ανθρώπινη κατάσταση. Έτσι όταν η κυρα-Κατίγκω (φανταστικό όνομα σε πραγματικό γεγονός) ήρθε από το χωριό με το καλάθι με αυγά για να παρακαλέσει ή και να εξαγοράσει την συμπάθεια του κυρίου καθηγητή που άφησε το γιόκα της στο μάθημα, κάθισε επί μακρόν να την πείσει ότι ο μόνος δρόμος ήταν να διαβάσει ο κανακάρης της και να περάσει το μάθημα. Της φέρθηκε ανθρώπινα και δεν άφησε περιθώριο να σκεφτεί άλλη λύση η «απεγνωσμένη μάνα». Όπως έλεγε, άλλοι δάσκαλοι αντλούν το κύρος τους από την έδρα και άλλοι δίνουν στην έδρα κύρος. Πάνω από όλα είναι ο Άνθρωπος.
Λένε, ουδείς αναντικατάστατος, παρά μόνο στους δικούς του ανθρώπους. Εγώ το μόνο που θα συμπληρώσω είναι ότι ούτε υπήρξε ανάλογη προσωπικότητα στον χώρο τον Πανεπιστημιακό, στην δική μου γνώση, ούτε και θα υπάρξει. ΟΙ άνθρωποι είμαστε δημιουργήματα της ιστορικότητας του συγκείμενου και η εποχή τότε ήταν ιδεαλιστική και ρεαλιστική ταυτόχρονα. Πάσχιζε για ένα καλύτερο κόσμο ιδεολογικά και υλικά. Το μόττο της εποχής μας έγινε η επιβίωση παντί τω τρόπω. Αυτός ο κυνισμός κάνει τον κόσμο μας ανυπόφορο. Βένιο, μας λείπεις. Υπήρξες στυλοβάτης και έμπνευση στον αγώνα για ένα καλύτερο κόσμο. Αξέχαστος!
* Η Μαρία Νικολακάκη είναι Καθηγήτρια Εκπαίδευσης
